Edukira joan

Marion Koopmans

Wikipedia, Entziklopedia askea
Marion Koopmans

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaria Petronella Gerarda Koopmans
JaiotzaTegelen (en) Itzuli, 1956ko irailaren 21a (68 urte)
Herrialdea Herbehereetako Erresuma
Lehen hizkuntzanederlandera
Hezkuntza
HeziketaUtrechteko Unibertsitatea
(1976 - 1976) candidate (en) Itzuli
Utrechteko Unibertsitatea
(1979 - 1979) doktoretza
Utrechteko Unibertsitatea
(1983 - 1983) Medikuntzako doktorea
Hizkuntzaknederlandera
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakbirologoa eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Netherlands National Institute for Public Health and the Environment (en) Itzuli  (2001 -  2013)
Utrechteko Unibertsitatea  (2006 -  2014)
Erasmus University Rotterdam  (2007 -
Gaixotasunen Prebentzio eta Kontrolerako Europako Zentroa  (2009ko iraila -  2014)
Erasmus MC (en) Itzuli  (2013ko abendua -
Jasotako sariak
KidetzaArteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia
Outbreak Management Team (en) Itzuli
NL_Wetenschap (en) Itzuli
Twitter: MarionKoopmans Mastodon: marionkoopmans@mastodon.world Edit the value on Wikidata
Marion Koopmans bere herrialdeko zientzialari garrantzitsuena da. H indizea (2022):123

Marion Koopmans, jaiotzaz Marion Petronella Gerarda Koopmans[1] (Steyl, Limburgo, Herbehereak, 1956ko irailaren 21a) albaitaria eta irakaslea da, birologian espezializatua, ikertzailea eta infektologian aditua. Osasunaren Mundu Erakundearen aholkularia da.

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Albaitaritzako medikuntza ikasi zuen Utrechteko Unibertsitatean eta 1976an graduatu zen.[2] Hantxe egon zen doktoretza ikerketarako, graduondoko bi titulu lortuta, eta albaitaritzako mikrobiologo erregistratu zen ofizialki 1977an.

Estatu Batuetan bizi izan zen, eta animalien eta gizakien artean kutsa daitezkeen birusak ikertu zituen.[3] 1991tik 1994ra, beka bat osatu zuen Eritasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroetan, eta bertan enterobirusak aztertu zituen. Birologia Dibisioarekin bat egin zuen eta torobirusak aziendan izan zituen ardatz.

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koopmans Osasun Publikoaren eta Ingurumenaren Institutu Nazionalean (RIVM) hasi zen, eta han Birologiako buru izendatu zuten. Sailaren berregituraketan parte hartu zuen, baita bere ikerketa laborategitik kanpo itzultzen eta gaixotasun infekziosoak kontrolatzeko aplikazio praktikoetan ere. 2003an, H7N7 azpimotako A influentzabirusa Herbehereetan zabaldu zenean, Koopmansek gaixotasun infekziosoen lehen agerraldia izan zuen. Erantzun publiko koordinatuaren garapenean parte hartu zuen, eta albaitariekin eta medikuekin lan egin zuen osasun publikoaren politika azkar garatzeko. Hegazti-gripearen agerraldiaren aurrean izandako erantzunaren buru izan zenean, ondorengo epidemietarako prestatu zuten, Ekialde Ertaineko arnas sindromea (MERS) eta Zika birusa barne.

2006an Osasun Publikoko irakasle izendatu zuten Rotterdameko Erasmo Zentro Medikoan. Horri esker, gaixotasun infekziosoen ikerketaren ebidentzia-oinarria indartu zuen. Bere laborategiak oinarrizko ikerketa zientifikoak eta epidemiologia erabiltzen ditu gaixotasun infekziosoen patogenesia ulertzeko, transmisio-bideak ezartzeko eta ikerketa-oinarri hori diagnostiko-tresna bihurtzeko.

2010eko hamarkada

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2013. urtean, Koopmans, gamelu dromedarioak MERS sortzen duen birusaren tarteko ostalaria zirela aurkitu zuen taldeko partaidea zen.[4] Ordutik, Elmoubasher Faragekin lan egin du gameluei buruzko ikerketan, MERSen aurkako antigorputzak bilatzeko.[4]

Sierra Leonan eta Liberian laborategi mugikorrak hedatzearen arduraduna izan zen 2014/2016 denboraldian. Bere Erasmo ML taldeak proba- eta tratamendu-programak egiteko boluntarioak entrenatu zituen.[5] Osasunaren Mundu Erakundearen I+G Blueprint proiektuaren aholkulari zientifikoen taldeko kidea da.[6] Proiektuak erantzun epidemiko eta pandemikoekin gaizki joan dena ulertu nahi du, eta gaixotasunetarako mundu mailako prestakuntza eraiki nahi du. Ahalegin horretan, osasun publikoak Zikaren birusari ematen dion erantzuna aztertu zuen Koopmansek. Erantzun eraginkor baterako hiru itogune esanguratsu identifikatu zituen: erregulazio-onarpenetan atzerapenak, laborategiko laguntzaren logistikan erronkak eta finantzaketarako egutegi egituraturik eza.[7] Osasunaren Mundu Erakundearen gaixotasun biral berrien zentroa ere zuzentzen du.[8] Horizonte 2020 proiektua den COMPAREren koordinatzaile zientifikoa da, eta hurrengo belaunaldiko sekuentziazio-teknikak garatu nahi ditu agerraldiak identifikatu eta kartografiatzeko.[9] COMPAREk elikagaiek transmititutako gaixotasunak geldiarazi eta arintzea du helburu.

2018an, Herbeheretako Ikerketa Zientifikoko Erakundeak (NWO) ohoratu zuen Koopmans, animalien birusak gizakiei transferitzeko egindako lanagatik.[10]

2019an, NWOk $9 milioiko diru-laguntza eman zion partzuergo bat sortzeko, sortzen ari diren gaixotasun infekziosoen Behatoki aldagarria (OIE), ingurumenean gertatzen diren aldaketek eta bidaiek gaixotasun infekziosoen arriskua nola eragingo duten aztertzeko.[11][12] OIEk kontuan hartzen dituen helburuetan gaixotasun bektorialak eta zoonotikoak sartzen dira, baita patogeno ezkutuak ere.[13] Koopmansek artikulu bat idatzi zuen Nature zientzia-aldizkarirako, epidemien prestaketa eta erantzuna aldatzeko eskatuz.[14] Artikuluan, OMEko liderrak aipatu zuen osasun larrialdiei buruz:

«Inpaktu handiko epidemien fase berri batean sartzen ari gara... Hau normaltasun berria da».[15]

Urte horren amaieran Herbehereetako Arte eta Zientzien Errege Akademiako kide izan zen.[16]

2020tik aurrera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2020an, SARS-CoV-2 ulertzeko eta COVID-19ren hedapena ulertzeko lan egin zuen. Herbehereetan, osasun-langileak testatzeko ahalegina egin zuen, eta biztanleen artean erabiltzaile asintomatiko asko zeudela identifikatu zuen.[3][17][18][19] Erasmo Zentro Medikoko taldearekin antigorputzen proben eraginkortasuna aztertu zuen.[20][21] Erantzun zientifikoaren buru izateaz gain, Koopmans-ek birusari buruzko komunikazio zientifikoan ere parte hartu zuen, gizarte-baliabideak erabiliz eta masa-komunikabideetan elkarrizketak eginez, jendearekin ikerketa eguneratuak partekatzeko.[22][23] Hantxe esan zuen gizakiak Lur planetaren eremu gehiago okupatzen zuten heinean, gizakiei transmititzen zitzaizkien gaixotasun arriskutsuen kopurua handitu egingo zela.[24] Europako Batzordeko COVID 19 taldeko kide izendatu zuten. Talde aholku-emaileak balio izan zuen pandemia garaian estatu kideei osasun publikoko gomendioak egiteko.

2020ko abenduaren 2an, Koopmans COVIDen sorrerari buruzko Munduko Osasun Erakundearen ikerketarako 13 kidez osatutako taldeko kide izendatu zuten.[25]

Sariak eta aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 2004an, Gaixotasun Infekziosoen Elkarte Neerlandearrak saritu zuen.[26]
  • 2017an, honoris causa doktoretza jaso zuen Danimarkako Unibertsitate Teknikoak emana.[27]
  • 2018an Neerlandeetako Ikerketa Kontseiluaren Stevin saria irabazi zuen.[10]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Her complete name is given in this library link (PhD thesis)
  2. ↑ «External Scientific Advisory Council» KWR.
  3. ↑ a b «Koopmans» Studium Generale Universiteit Utrecht 2015-12-22.
  4. ↑ a b Smriti Mallapaty (December 2, 2020), Meet the scientists investigating the origins of the COVID pandemic Nature.
  5. ↑ Blue Print SAG members. .
  6. ↑ «WHO | Marion Koopmans: greater regional capacity to fight disease outbreaks» WHO.
  7. ↑ Koopmans, Marion; de Lamballerie, Xavier; Jaenisch, Thomas; Rosenberger, Kerstin D; Morales, Ivonne; Marques, Ernesto T A; Viana, Isabelle F T; Brasil, Patricia et al.. (2019-02-01). «Familiar barriers still unresolved—a perspective on the Zika virus outbreak research response» The Lancet Infectious Diseases 19 (2): e59–e62.  doi:10.1016/S1473-3099(18)30497-3. ISSN 1473-3099. PMID 30420230..
  8. ↑ «EMERGE - EMERGE: Efficient response to highly dangerous and emerging pathogens at EU level» www.emerge.rki.eu.
  9. ↑ «Contacts - Compare Europe» www.compare-europe.eu.
  10. ↑ a b «Stevin Prize for prof. dr. Marion Koopmans | Erasmus University Rotterdam» www.eur.nl.
  11. ↑ «Over 9 million for four research projects from Utrecht with new type of funding | News | Universiteit Utrecht» www.uu.nl.
  12. ↑ «Versatile Emerging infectious disease Observatory» Cordis.
  13. ↑ «Q&A: We have to rethink disease detection to get ahead of the outbreak after coronavirus» Horizon: the EU Research & Innovation magazine.
  14. ↑ «Nature publishes article by key GloPID-R participants calling for new approach to future epidemic preparedness and response – GloPID-R» www.glopid-r.org.
  15. ↑ Bedford, Juliet; Farrar, Jeremy; Ihekweazu, Chikwe; Kang, Gagandeep; Koopmans, Marion; Nkengasong, John. (2019). «A new twenty-first century science for effective epidemic response» Nature 575 (7781): 130–136.  doi:10.1038/s41586-019-1717-y. ISSN 1476-4687. OCLC .7095334 PMID 31695207..
  16. ↑ Marion Koopmans. Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences.
  17. ↑ MC, Erasmus. (2020-02-28). «Marion Koopmans: coronavirus is not so contagious at all» www.erasmusmc.nl.
  18. ↑ MC, Erasmus. (2020-02-28). «Q & A about coronavirus with Marion Koopmans» www.erasmusmc.nl.
  19. ↑ «'Silent Spreaders' Speed Coronavirus Transmission» NPR.org.
  20. ↑ «Erasmus University researcher discusses about the accuracy of test kits» Science|Business.
  21. ↑ Cox, David. (2020-05-10). Can antibody testing deliver on promises to lift the lockdown?. ISSN 0029-7712..
  22. ↑ Lauerman, John. Stay Home During the ‘Crisis of Our Generation’: Coronavirus Q&A. .
  23. ↑ «EUR researchers on the coronavirus | Erasmus University Rotterdam» www.eur.nl.
  24. ↑ «Prof. Marion Koopmans: "We will see more of this if we topple natural balances"» European Science-Media Hub 2020-03-30.
  25. ↑ https://www.nature.com/articles/d41586-020-03402-1
  26. ↑ «Personalia | Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde» www.ntvg.nl.
  27. ↑ «ZIKA VIRUS AND OTHER MOSQUITO-BORNE VIRUSES» BDEBATE.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Marion_Koopmans&oldid=9213524"(e)tik eskuratuta