P lerroa

Wikipedia, Entziklopedia askea
Orainbetasaroiko bunkerra, Etxalar.

P lerroa, ofizialki Pirinioetako Antolaketa Defentsiboa (gaztelaniaz: Organización defensiva del Pirineo), 1944 eta 1948 artean eraikitako hesi defentsibo bat izan zen, garaiaren arabera, Makiak (hipotesi hau sinesgarritasun gutxikoa den arren) Espainiako lurraldean sar ez zitezen. Teorian 10.000 bunker inguru zituen, horietatik 6.000 bukatuak izan zirelarik. 1980an behin betiko abandonatu ziren. Zentzu zabalagoan, Espainiako Gerra Zibilaren ondoren egindako Pirinioetako gotorlekuei emandako izena da, lehenago egindako gotorlekuak barne (1939-1940), tankeen aurkako defentsa (1950-1954) eta beste gotorleku puntual batzuk (Hondarribiako Higer lurmuturra, 1957).

P lerroarekin lotutako bunker eta gotorleku asko Nafarroa Garaiko iparraldean aurki daitezke oraindik.

Aurrekariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

X. mendeaz geroztik, Pirinioetako mendikatea muga natural handitzat hartua izan zen. Bertan zehar, eraikin gotortuak eraiki ziren, hala nola, zaintza dorreak, gazteluak, elizak eta jauretxeak, toki askotan, Europako gainontzeko lurraldeekin komunikatzeko pasabidea baitzen.

Espainiako Gerra Zibila amaitu ondoren, Franco jeneralaren gobernuak mendikate honetan hesi defentsibo handi bat eraikitzea erabaki zuen, kasu batzuetan, kontinenteko gainontzeko herrialdeetakoen oso antzekoa. Hesi hori Mediterraneotik Kantauriraino joango litzateke, 500 km inguru gotorleku.

Egoera politikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espainiako Gerra Zibila amaitu ondoren espainiar asko Pirinioetako mendietan finkatu ziren, eta erbesteko gobernu bat sortu zen Okzitaniako Tolosa hirian. Pertsona horietako askok espero zuten De Gaulleren Frantziako gobernuak eta bere aliatuek Francori eraso eta Espainia berriz konkistatzea[1].

Bigarren Mundu Gerrako aliatuek Zuzi Operazioa abiatu zutenean Afrikako iparraldeko frantziar kostaldean, Hirugarren Reichak "Anton Operazioa" abiatu zuen 1942ko azaroaren 11n, Frantziako hegoaldea inbadituz Mediterraneoko kostaldearen inbasio baten beldur. 1943tik aurrera Naziek Pirinioen gotortze lanak hasi zituzten, Sperrlinie Pyrenäenfront izenarekin, Cerbèretik Hendaiara arte, Le Perthus, Maureillas-las-Illas, Prats-de-Mollo-la-Preste eta Alta Cerdanya barne. Aldi berean, Südwall izena hartuko zuen beste azpiegutira batzuk eraiki zituzten kostan, Le Barcarès, Torreilles, Sainte-Marie-la-Mer, Collioure eta Portvendresen[2][3][4].

1944ko abuztuaren 19an, Bigarren Mundu Gerran Frantziaren askapena gertatu zen, eta horrek garrantzi berezia eman zion Espainiako mugari. Franco jeneralak eta Hirugarren Reichak ezin izan zuten inoiz muga modu eraginkorrean ixtea lortu, muga zeharkatzeko ohikoen ordezko bideak bilatzen baitziren.

1944ko urrian, Frantziako hegoaldean erbesteratutako PCEko kideek Espainiaren Errekonkista Operazioa deritzona hasi zuten, non espainiar milizianoak Espainiako lurraldean sartu ziren Frantziatik zetozela, euren ekintzarekin erregimenaren aurkako espainiarrak matxinatu zitezen, Franco jeneralaren diktadurarekin amaituko zuen prozesu bat abiaraziz. Operazio horrek porrot handia egin zuen errepublikanoen artean, baina Espainiako diktadurako agintariak antzeko erasoak jasotzeko prestatzera behartu zituen[5][6][7][8].

1945ean, De Gaullek Espainiako bandera errepublikar guztiak kendu zituen Frantzian, eta ez zuen onartu Askapenerako Espainiako Batzordea (J.E.L.). Espainiar hauek, frantziar eta euren aliatuen arbuioaren ondoren, gerrilla gerra batera behartuak izango dira, makia bezala ezagutzen dena[9].

1946ko apirilaren 18an, Poloniak, Sobiet Batasunak, Frantziak eta Mexikok lagunduta, Nazio Batuen Erakundean Espainia herrialde oldarkor gisa gaitzesteko eskatu zuen, Kataluniako Pirinioetan gotorlekuak eraikitzeagatik, baina inork ez zekien lan horiek bi urte inguru lehenago hasi zirela mendilerro osoan[10]. Eskaera hau Sir Alexander Cadogan britainiarrari esker baztertu zen, Ingalaterrak NBEn zuen ordezkaria zena. Azkenik, Ameriketako Estatu Batuetako gobernuak "Pirinioetako gotorlekuak funtsean defentsiboak" zirela jakinarazi zuen[11][12][13].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Marco, Jorge,. Guerrilleros and neighbours in arms : identities and cultures of anti-fascist resistance in Spain. ISBN 978-1-78284-292-7. PMC 945375785. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  2. ↑ «Curiosites des Pyrénées: Sperrlinie Pyranäenfront et Südwall» Curiosites des Pyrénées 2016-03-19 (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  3. ↑ (Frantsesez) «Des bunkers allemands recensés en Cerdagne» lindependant.fr (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  4. ↑ Zaloga, Steve, 1952-. (2007-2015). The Atlantic Wall. Osprey Pub ISBN 978-1-84603-129-8. PMC 84151448. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  5. ↑ Fernández, Luis Zaragoza. (2009). «Radio Toulouse y la invasión del Valle de Arán» Redes.com : revista de estudios para el desarrollo social de la Comunicación (5): 123–144. ISSN 1696-2079. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  6. ↑ Arasa, Daniel, 1944-. (2004). La invasión de los maquis : el intento armado para derribar el franquismo que consolidó el régimen-- y provocó depuraciones en el PCE. (1. ed. argitaraldia) Belacqva ISBN 84-96326-11-X. PMC 59354411. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  7. ↑ Carr, Raymond.. (2000). España, 1808-1975. (10.a ed. española corrigeda y aumentada por el autor. argitaraldia) Editorial Ariel ISBN 84-344-6615-5. PMC 48133052. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  8. ↑ Serrano, Secundino.. (2001). Maquis : historia de la guerrilla antifranquista. Temas de Hoy ISBN 84-8460-103-X. PMC 48579014. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  9. ↑ Shain, Yossi. (1991). Governments-in-exile in contemporary world politics. New York : Routledge (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  10. ↑ Sáez García, Juan Antonio.. (2010). La fortificación "Vallespín" en Guipúzcoa (1939-1940). Ingeba ISBN 978-84-930927-3-3. PMC 733882456. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  11. ↑ (Ingelesez) Gorostiza, Santiago. (2018-10-01). «“There Are the Pyrenees!” Fortifying the Nation in Francoist Spain» Environmental History 23 (4): 797–823.  doi:10.1093/envhis/emy051. ISSN 1084-5453. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  12. ↑ (Ingelesez) Huff, Robert Pernell. (1966). The Spanish Question Before the United Nations. Department of Political Science, Stanford University. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).
  13. ↑ (Ingelesez) Messenger, David Andrew. (2000). France, the Allies and Franco's Spain, 1943-1948. (Noiz kontsultatua: 2020-06-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=P_lerroa&oldid=9632291"(e)tik eskuratuta