Edukira joan

Ziziphus lotus

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ziziphus lotus
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaRosales
FamiliaRhamnaceae
GeneroaZiziphus
Espeziea Ziziphus lotus
BasionimoaRhamnus lotus

Ziziphus lotusa Rhamnaceae familiako zuhaixka hostogalkorra da. Jatorriz, Mediterraneo eskualdekoa, Sahararaino hedatzen da . "Jujuba" izeneko hainbat espezietako bat da, eta Ziziphus jujuba egiazko jujubarekin antzekotasun handia du.

Loto-zuhaitza irailean.

Ziziphus lotusak 2–5 metro luze izatera irits daitezke (6,6–16,4 oin), 5 cm inguruko hosto berde distiratsuak ditu, eta fruitu jangarriak ematen ditu: 1–1,5 cmko diametroko globo-itxurako drupa hori ilunak.

Fruitua izendatzeko, ingelesez nabk (ar: نَبْق) arabierazko mailegu‎a erabiltzen dute.

Bestalde, askotariko izenak har ditzake herrialdearen arabera. Arabieraz, ohiko izena sidr, edo rubeida dira ( "bere adaburuaren formagatik"), Tunisian nbeg eta Libanon annab. [1] Zipren landarearen izena palloura (grezieraz: παλλούρα) edo konnarka (grezieraz: κονναρκά) da. [2]

Euskaraz, loto-zuhaitza [3]

Aipamen kultural eta erlijiosoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Askotan uste izan da Ziziphus lotus greziar mitologiako loto-zuhaitza dela. [4] Zenbait adituren ustez, Odisean aipatzen diren lotojaleek zuhaitz horren fruituak jaten zituzten. Horren ondorioz, narkotizatuak balira bezala, egoera apatiko baketsu batean bizi ziren.

Erroman, Vulkanoren tenplu ondoan bazegoen loto-zuhaitz sakratu bat Romulok landatua, Odiseako konpositorearen garaikidea omen zen Romulo (K.a. VIII. mendekoa). Plinio Zaharraren garaian, 700 urte geroago, zuhaitza zutik zirauen. [5]

Arabieraz hitz egiten duten eskualdeetan, bai Ziziphus Lotusa, bai jujubondoa estuki lotuta daude Koranean aipatzen diren loto-zuhaitzekin (sidr) [6] [7]. Palestinan, berriz, Ziziphus Arantza-christi zuhaitzari deitzen diote sidr . [8] Bestalde, arabiar munduan Europako zein Txinako jujubondoak loto-zuhaitzekin (sidr) ere lotuta daude . [6] [7]

Richard Francis Burton, XIX. mendeko esploratzaile ingelesak esan zuen, Muhammad Profetaren hilobia barne hartzen duen Medinako meskitan loto-zuhaitz zahar bat ikusi zuela. Fatimah profetaren alabari eskainitako lore-baratzean zegoen. Zuhaitzaren fruituak erromesei saltzen zizkieten, eta hostoak gorpuak garbitzeko erabiltzen zituzten. [9]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Dafni, Amots. The ethnobotany of Christ's Thorn Jujube (Ziziphus spina-christi) in Israel - (Ziziphus spina-christi, Kristoren Arantza Jujubondoaren Etnobotanika Israelen).  doi:10.1186/1746-4269-1-8. OCLC .1277088 PMID 16270941..
  2. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια (Zipreko Entziklopedia Nagusia). 11, 47-48 or..
  3. Euskaltzaindia. Orotariko Euskal Hiztegia. .
  4. Herodotus, Histories, IV liburua, 177.
  5. (Ingelesez) Smith, William. (1870). "Vulcanus". Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.. .
  6. a b Abdullah, Yusuf Ali (1946) The Holy Qur-an. Text, Translation and Commentary (Koran Sakratua. Testua, Itzulpena eta Iruzkina), Qatar National Printing Press.1139 orrialdea, 3814 oharra
  7. a b (Ingelesez) Lambden, Stephen. (2009). The Sidrah (Lote-Tree) and the Sidrat al-Muntaha (Lote-Tree of the Extremity). Some Apects of their Islamic and Bābī-Bahā'ī intepretations. Hurqalya Publications: Center for Shaykhī and Bābī-Bahā’ī Studies (Noiz kontsultatua: 2009).
  8. (Ingelesez) Easton, M.G., M.A., D.D.. (1893). Illustrated Bible Dictionary and Treasury of Biblical History, Biography, Geography, Doctrine, and Literature.. Londres, Edinburgo eta New York: T. Nelson and Sons, 688 or..
  9. Burton, Sir Richard Francis (1855) A Personal Narrative of a Pilgrimage to Al-Madinah and Meccah (Medina eta Mekarako Erromesaldiaren Kontakizun Pertsonala) 337 orrialdea

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Landare Artikulu hau landareei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.