Alto de la Huesera trikuharria

Alto de la Huesera trikuharria
Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Araba
Herria	Guardia
Kokapen fisikoa	Arabako Errioxako kuadrilla
Koordenatuak	42°34′10″N 2°33′58″W
Historia eta erabilera
Jabea	Arabako Foru Aldundia
Ondarea

Alto de la Hueserako trikuharria Arabako Guardia udalerrian, Elvillar eta Guardia artean dagoen Gancho muinoan eraiki zen trikuharria da. Eneolitoan eta Brontzean datatuta dago. Arabako Errioxako dolmen handienetakoa da.

Indusketan historia

Domingo Fernández de Medranok aurkitu zuen 1947an, eta berak induskatu zuen hurrengo urtean. 2010 eta 2014 urteen artean, berriz induskatu, aztertu eta berreraiki egin zen. Indusketa berri hori eta ikerketa, Arabako Foru Aldundiko Museoen eta Arkeologiaren Zerbitzuko zuzendaritzak eskatu zien EHUko Javier Fernández Eraso eta José Antonio Mujika Alustiza irakasleei.

Ezaugarriak

Alto de la Hueserako trikuharria

Trikuharri hau oso handia da, eta, korridoredun motakoa, bere monumentu multzoko trikuharri gehienak bezala.

Hareharrizko sei lauza handi ditu egun, esparru poligonal bat mugatzen dutenak (2,65 metroko diametroa). Lauzak bertikalak dira, erdirantz elkartzeko joerarekin, bata bestean bermatuz estaltzeko eraketa sinplea bilatuko balute bezala. Lauza handiago bat dago, gaur egun ganbera barruan eroria, batzuen iritziz jatorrizko estalkia izan zitekeena. Halaber, oinplano irregularreko tumulua du ganberaren inguruan.

Zortzi metro luzeko korridore bat du; bi zatitan banatuta dagoena: bata ateburuaz estalita, eta bestea tumulu barruan dagoena. Korridorea pasa ondoren, aurkitzen dugun kameraren paretak ortostatok osatzen dute eta gainean lauza batek estaltzen du. Esparru zeremoniala ematen du, eta euskal eremuan bakarra den hilarri antropomorfoa aurkitu zen bertan. Hilarri honek giza silueta bat dauka, eta grabatutako marrazki hauek ikusi dira: esku bat alabarda eta bi puñal . Ehun eta hogeita hamabost gorpu hartu zituen.

Monumentu kalifikatua

2011ko uztailaren 26ko, 183/2011 dekretuan, Arabako Lurralde Historikoko behe-lurretako trikuharriak monumentu-multzo kategoriako kultura-ondasun gisa sailkatu ziren. Kalifikazioa "Monumentu multzoa" du eta Babes maila, "kalifikatua".

Arabako Lurralde Historikoko behe-lurretako trikuharrien monumentu-multzoa hemen daude: Arabako Lautadan, Arabako Errioxan gehienbat, Lantaronen eta Kuartangon. Egitura, kronologia eta material aldetik Iberiar Penintsulako mesetako antzeko beste batzuekin izan dezake loturarik. Monumentu-multzoan sartzen diren trikuharriak hauek dira: Sorginaren Txabola eta El Encinal (Elvillar); Lazaya, San Martin, Alto de la Huesera eta Los Llanos (Guardia); El Sotillo (Leza/Guardia); La Mina eta La Lastra (Lantaron); Sorginetxe (Agurain); Aizkomendi (Donemiliaga); San Sebastian Hegoa, San Sebastian Iparra, Gurpide Hegoa eta Gurpide Iparra (Kuartango) eta El Montecillo (Villabuena Araba).

Bibliografia

• Javier Fernández-Eraso, Erik Arevalo-Muñoz, Cristina Camarero Arribas, Marcos García-Diez, Blanca Ochoa Fraile y José Antonio Mujika-Alustiza: Estela decorada en el dolmen del Alto de la Huesera (Laguardia, Álava). Zephyrus, LXXVIII, julio-diciembre 2016, 19-33 ISSN: 0514-7336DOI: https://doi.org/10.14201/zephyrus2016781933. Hemen irakurgai. ikusia: 2020-11-30
• http://www.vitoria-gasteiz.org.es/LA-ESTACION-MEGALITICA-DE-LA-RIOJA-ALAVESA.htm

Kanpo estekak

• Eusko Jaurlaritza. Alto de la Huesera trikuharria Arkeologia, Ondarea. Euskal Kultura Ondarea osatzen duten elementuen inguruko informaziorako eta geolokalizaziorako sarbidea.
• Javier Fernñández Eraso eta José Antonio Mujika Alustiza. La estación megalítica de la Rioja alavesa: cronología, orígenes y ciclos de utilización Geografia, Historiaurrea eta Arkeologia Saila. Letren fakultatea. UPV-EHU. Gasteiz.

• Datuak: Q28662974
• Multimedia: Dolmen del Alto de la Huesera / Q28662974