Anjel Lertxundi

**Anjel Lertxundi**
Datu pertsonalak

Izen osoa	Anjel Lertxundi Esnal
Ezizena	Andu, Iñaki Aldai
Jaio	1948ko martxoaren 5a (76 urte)
	Orio, Gipuzkoa (Euskal Herria)

Anjel Lertxundi Esnal edo Andu Lertxundi (Orio, Gipuzkoa, 1948ko martxoaren 5a) euskal idazlerik oparoenetarikoa da.

Maisu eta Filosofia eta Letra ikasketak egin zituen Donostian, Erroman eta Valentzian. Irakasle izan zen Zarauzko Salbatore Mitxelena Ikastolan, eta bertako zuzendari lau urtez. Zarautzen bertan bizi da umetatik.

Produkzio handiko idazlea, literaturaren alor guztiak jorratu ditu, eleberri eta ipuinetatik hasi eta itzulpen eta saiakerara, haur eta gazte literatura ahaztu gabe. Zinemaren munduan ere murgildu da, bi pelikula zuzenduz: 1985ean "Hamaseigarrenean, aidanez" (izen bereko bere liburuan oinarriturik) eta 1987an "Kareletik".^[1] Honetaz gain, hainbat hedabidetan kolaboratu du, tartean Berria egunkarian.

Euskal Idazleen Elkartearen sorreran, 1982an, erakundearen presidente izendatu zuten, eta kargu hartan egon zen 1985 arte.

Hitz-jokoen zalea, hiztegia iraultzeko eta aberasteko bultzatzaile nekaezina da. Euskaltzain urgazlea da, eta euskaltzain oso izendatzeko proposatu dute. Euskarak duen idazle onenetakoa da Lertxundi, eta ofizio handienetakoa.

Andu, aitaren baserriaren izena, eta Iñaki Aldai ezizenak erabili izan ditu.

2010ean Espainiako Literatura Sari Nazionala irabazi du, saiakera arloan, Eskarmentuaren paperak lanarekin.

Idazlanak

Euskal komunitate zientifikoaren Inguma datu-baseak Andu Lertxundiren 69 ekarpen ditu jasota.^[2]

Haur eta gazte literatura

Portzelanazko irudiak (1981, Erein)
Tristeak kontsolatzeko makina (1981, Erein)
Gizon kabalen piurak (1982, Erein)
Eskiatzaile herrenaren kasua (1988, Erein)
Estalaktita rockeroaren kasua (1988, Erein)
Kaxkajo bahituaren kasua (1988, Erein)
Paris de la France-ko pateen kasua (1988, Erein)
Alarguntsa sikodelikoaren kasua (1989, Erein)
Sardina ezpain gorriaren kasua (1989, Erein)
Peru eta Marixe, mila eta bat komerixe (1993, Erein)
Tresak eta kordelak (1993, Zarauzko Udala)
Lehorreko koadernoa (1998, Alberdania)
Nire kuleroak (1999, Elkar)
Muxubero, mon amour (2000, Elkar))
Aizak eta aizan elkarrekin dantzan (2002, Elkar)
Dindirri (2003, SM)
Brummm! (2003, Elkar)
Nik erremerre hitz egiten dut(2006, Elkar)
Graak!(2006, Elkar)
Ezkutuko maitea (2008, Elkar)
Maria Goikoak batbihirulau!(2011, Erein)

Narrazioak

Hunik arrats artean (1970, Lur)
Aise eman zenidan eskua (1980, Erein)
Urtero da aurten (1984, Erein)
Lurrak berdinduko nau (1990, Erein)
Piztiaren izena (1995, Alberdania)

Eleberriak

Ajea du Urturik (1971, Gero Mensajero)
Goiko kale (1973, Gero Mensajero)
Hamaseigarrenean, aidanez (1983, Erein)
Tobacco days (1987, Erein)
Carla (1989, Erein)
Kapitain Frakasa (1991, Erein)
Otto Pette (Hilean bizian bezala) 1994, Alberdania)
Azkenaz beste (1996, Alberdania)
Argizariaren egunak (1998, Alberdania)
Zorion perfektua (2002, Alberdania)
Konpainia noblean (2004, Alberdania)
Ihes betea (2006, Alberdania)
Zoaz infernura, laztana (2008, Alberdania)
Etxeko hautsa (2011, Alberdania)
Ihes betea(2012, Alberdania)
Zoaz infernura laztana (2012, Alberdania)
Zu(2015, Erein)

Saioak

Gaurko literatura (1968, Donostiako Apaizgaitegia)
Pio Baroja (1972, Gero Mensajero)
Xabier Lizardi, olerkari eta prosista (1974, Jakin)
Haur literaturaz (1982, Erein)
Letrak kalekantoitik (1996, Alberdania)
Munduaren neurriak (1998, BBK eta Ikeder)
Gogoa zubi (1999, Alberdania)
Muga-mugako zirriborroak (Edo pipiñoen kanpaina baten lehendabiziko zirriborroak) (1999, KM)
Mentura dugun artean (2001, Alberdania)
Eskarmentuaren paperak (2010, Alberdania)

Itzulpenak

Urrezko Astoa; Luzio Apuleio (1996, Ibaizabal)

Bidaiak

Italia, bizitza lanbide (2004, Alberdania / Berria)

Biografiak

Martin Ugalde, leialtasun baten historia (1997, Andoaingo Udala)
Eskarmentuaren papera (2009, Alberdania)
Paper festa : minimalia (2012, Alberdania)

Sariak

1983ko Espainiako Kritika Saria euskarazko narratiba eta poesiari, Hamaseigarrenean, aidanez liburuarengatik.
1991ko Espainiako Kritika Saria euskarazko narratiba eta poesiari, Kapitain Frakasa liburuarengatik.
1999ko Euskadi Literatura Saria, Argizariaren egunak liburuarengatik.
2010eko Espainiako Literatura Sari Nazionala, saiakera alorrean, Eskarmentuaren paperak liburuagatik (gaztelaniaz Vida y otras dudas du izenburua). Gainera, 1994ko finalisten artean ere izan zen, Otto Pette eleberriarengatik.

Internet

Anjel Lertxundi ez da teknofiloa, baina hasiera-hasieratik garrantzi handia eman dio Interneti. Euskal idazleen artean, bera izango da eremu horretan gehien nabarmendu den euskal idazleetariko bat.

Bloga

"Hitz beste" izeneko blog pertsonala dauka idazleak Berria.inforen webgunean. Blog horretan, Anjel Lertxundik argitaratzen du egunero Berria egunkarian idazten duen zutabea, Hitz beste, baina blogean idazleak atal bat gehitzen dio zutabeari, post scriptum bat, eta hor Lertxundik azaldu ohi du zelan idatzi duen zutabe bakoitza, zergatik aukeratu dituen hitz edo adierazpide batzuk eta ez besteak, alegia, azaltzen ditu bere idazkuntzaren nondik norakoak.

Hitz asmatzaile

Hainbat hitz asmatu ditu Anjel Lertxundik, Internetekin lotutakoak, eta hitz horiek bidea egin dute sarean:

8. probintzia. Berak izendatu zuen lehen aldiz “8. probintzia” esaldia (Internet, euskararentzat), adierazteko zer garrantzi duen Internetek euskararentzat.^[3]
Sarelari. Horrela deitu zien Lertxundik internautei, alegia, Interneten nabigatzen dutenei.^[4]
Informazio batzaile. Berak proposatu zuen izen hori Aurki.com, Bloglines eta antzeko aplikazioentzat. Horrela azaldu zuen proposamena: "Hona agregatzaile batek betetzen dituen lanak: aurkitu, jaso, bildu; elkartu; sakabanaturik zeudenak, antolatu eta elkarren ondoan jarri; erantsi… Hiztegian bada horiek guztiak biltzen dituen aditz bat: Batu: aurkitu. Batu: jaso, bildu. Batu: elkartu. Batu: sakabanaturik zeudenak, antolatu eta elkarren ondoan jarri. Batu: erantsi ‘Batzaile" hitzak, esanahiari dagokionez, primeran ordezka dezake "agregatzaile". Polita den ala ez, estetika gaitzetsi gabe ere, nik uste dut halako hitzek praktikoak eta argiak izan behar dutela. (…) Hor dauzkagu boto-batzailea edo ontto-batzailea bezalako hitzak. Udalakoak astaputz-batzaileak omen dira Azkuek dionez… "Nik egunero begiratzen diot aurki batzaileari’”.^[5]