Feminismo

Artizarraren ikur astronomikoa, Venusen ispilua izenez ere ezaguna, mugimendu feministaren ikurtzat hartu da.

Feminismoa emakumeen esperientzian oinarritutako eta iraganeko eta gaur egungo erlazio sozialak kritikatzen dituen teoria sozial eta praktika politikoen multzo bat da. Gehienbat, feminismoak gizonen eta emakumeen arteko eskubideen ezberdintasuna kritikatzen du eta emakumeen eskubideen sustapena aldarrikatzen du. Teoria feministek sexuaren, sexualitatearen eta botere sozial, politiko eta ekonomikoaren arteko erlazioa zalantzan jartzen du.

Buruzagi feminista asko emakumeak izan diren arren, emakume guztiak ez dira feministak eta feministak guztiak ez dira emakumeak. Feminista batzuek gizonek mugimenduko garrantzizko postuetatik at egon behar luketela uste dute, baina gehienek gizonekiko elkartasuna bilatzen dute.

Feminismoa mendebaldeko gizarteetako mugimendua izan da batik bat XX. mendean. Feministek mugimenduak gainontzeko herrialdeetan XXI. mendean eragitea espero dute.

Feminismoa ez dago inolako talde, praktika edo gertakari historikora lotuta. Taldeen arteko eskubideen ezberdintasunari buruzko kontzientzia hartzean eta zerbait egin behar denaren sinismenetik sortzen da. Feminismoaren mota asko daude.

Feminismoaren azpi-taldeetako batzuk honakoak dira: feminismo kulturala, feminismo erradikala, ekofeminismoa, feminismo liberala, ezberdintasunaren feminismoa, feminismo marxista, feminismo separatista, feminismo filosofikoa eta feminismo kristaua.

Historia

• 1848ko uztailaren 18n Emakumeen Eskubideen lehen Biltzarra egin zuten New York hirian.
• 1893ko irailaren 19an Zeelanda Berria bihurtu zen boto unibertsala onartzen lehen estatu, Kate Sheppardek gidatu zuen emakumeen boto eskubide mugimenduari esker.
• 1911ko martxoaren 8an lehen Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna ospatu zuten Clara Zetkin ekintzailearen deialdiari jarraituz. Manifestazioak izan ziren Austria-Hungarian, Danimarkan, Suitzan eta Alemanian.
• 1935eko urtarrilaren 28an Islandia abortua legeztatu zuen aurreneko herrialde bihurtu zen.
• 1963 - Valentina Tereshkova kosmonauta sobietarra espazioratutako lehen emakume bihurtu zen.
• 1977ko abenduan Euskal Herriko Jardunaldi Feministak antolatu zituzten lehenengo aldiz.
• 2005eko azaroaren 8an Ellen Johnson-Sirleaf politikari liberiarra Afrikako lehen emakume presidente bihurtu zen.

Feminista ezagunak

• Kate Sheppard (1848-1934), sufragista.
• Clara Zetkin (1857-1933), politikaria.
• Rosa Luxemburg (1870?-1919), filosofo eta politikaria.
• Virginia Woolf (1882-1941), idazlea.
• Margaret Mead (1901-1978), antropologoa.
• Simone de Beauvoir (1908-1986), filosofo eta idazlea.
• Toni Morrison (1931-), idazlea.
• Margaret Atwood (1939-), idazlea.
• Elfriede Jelinek (1946-), idazlea.

Ikus, gainera

• Antropologia feminista
• Generourban
• Matriarkatua
• Queer teoriak
• Generoaren soziologia

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Feminismo

• Emakunde
• Génerourban,
• "Frida" aldizkaria
• Mujeres en red
• Mujeres hoy
• Revolutionary Association of the Women of Afghanistan