Vienako Batzarra: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.2) (robota Erantsia: hy:Վիեննայի վեհաժողով |
|||
21. lerroa: | 21. lerroa: | ||
* Herbehereen erresumaren sorrera berretsi zen. |
* Herbehereen erresumaren sorrera berretsi zen. |
||
* [[Sardinia]]ko erresumak [[Niza]] eta [[Savoia (eskualdea)|Savoia]]ko dukerria berreskuratu zituen eta [[Genova]] eman zioten. |
* [[Sardinia]]ko erresumak [[Niza]] eta [[Savoia (eskualdea)|Savoia]]ko dukerria berreskuratu zituen eta [[Genova]] eman zioten. |
||
* [[ |
* [[Krakovia]]ko hiriak eta bere inguruek, [[Krakobiako Errepublika]] eratu zuten |
||
* [[Erresuma Batua]]k [[Heligoland]], [[Malta]] eta [[Joniar uharteak]] bereganatu zituen, baita itsasoz haratagoko beste lurralde batzuk ere. |
* [[Erresuma Batua]]k [[Heligoland]], [[Malta]] eta [[Joniar uharteak]] bereganatu zituen, baita itsasoz haratagoko beste lurralde batzuk ere. |
||
17:38, 7 abendua 2011ko berrikusketa
Vienako Batzarra Austriako hiriburu den Vienan 1815ean egin zen nazioarteko topaketa bat izan zen, Napoleon I.aren porrotaren ondoren Europako mugak berrezartzeko eta Antzinako Erregimeneko forma eta ideologia politikoak berrantolatzeko deitua izan zena. Batzarrak, 1814ko urriaren 1etik 1815eko ekainaren 9raino iraun zuen. Lortutako adostasunak, Erdialdeko Europan eta Ekialdekoan, Lehen Mundu Gerra amaitu arte indarrean egon ziren. Hala ere, bakea, absolutismoaren ezarpenarekin lortu zen. Austriako enperadore zen Frantzisko I.a Austriakoak deitu zuen, honek, batzarraren amaieran, Europa berria Berritzearen Europa izango zela esanez. Antzinako Erregimenaren etsaiak kontrolatuta izateko hartu ziren neurriak gora-behera, ezin izan zen 1830 eta 1848ko iraultzak eragin zituzten ideia liberalen zabalkuntza eragotzi.
Partehartzaileak
Klemens von Metternich, konferentziako presidente izan zena, eta Charles Maurice de Talleyrand, Luis XVIII.aren ordezkaria zena, Frantziarentzat zenbait arrakasta lortu zituena, porrota gora-behera, protagonista nabarmenenak izan ziren. Gainera, Errusiako Alejandro I.a tsarra ere aipa daiteke, paper klabe bat izan zuena batzarrean. Bere kontseilari ziren Karl Nesselrode eta Andrei Razumovsky konde ospetsuarekin joan zen, estatu alemanak bateratzeko eta Polonian konstituzio erregimen bat ezartzeko xedearekin. Bertan egon ziren beste batzuk, Austriako Francisco I.a eta Prusiako Federiko Gilermo III.a izan ziren, azken hau, Hardenberg eta Humboldtek lagunduta, Erresuma Batuko ordezkariekin, lehenik Lord Castlereagh eta ondoren Wellingtongo Dukea (Europaren laguntzan irten behar izan zuena Napoleon Elba uhartetik ihes egin zuenean, batzarra ospatzen ari zen bitartean, eta Napoleonen antzinako aliatuekin, Saxonia eta Danimarkako erregeak bezala. Espainiarrak ere egon ziren (Labrador markesa), portugaldarrak, (Pedro de Sousa Holstein, Palmelako kondea, Antonio Saldanha da Gama, Joaquim Lobo da Silveira), estatu germaniarrak (Hanover, Bavaria, Wurtemberg), eslaviarrak, eskandinaviarrak (Suedia) eta Aita Santuen Lurraldearen ordezkariak. Guztiak, ados geratu ziren bat eginak egotean eta liberal, errepublikar eta ateoen aurka azti egotean.
Batzarrak iraun zuen denboran, parte hartzaileak Vienan jauregietan egon ziren, parkeetatik eta basoetatik ibilaldiak egiten. Toki guzti hauek, aisialdi, oturuntza eta dantzen eskenategi izan ziren, gertaera hauetatik sortu zen Ligneko printzearen esaldia: Le Congrés ne marche pas, il danse, eta 2000 zalditik gora eta beste hainbeste zakur biltzera iristen ziren ospatzen zituzten ehizaldietan. Aisialdiko ekitaldi hauetako batek, Beethovenen kantata baten kontzertua izan zuen, Une loriatsua izena zuen kantata.
Lurralde aldaketak
Batzarrean eginiko negoziaketen ondorio bezala, honako erabaki hauek hartu ziren:
- Frantziak, konkistatutako lurralde guztiak galdu zituen
- Prusiak, Mendebaldeko Prusia, Posen, Saxonia iparraldea eta Rhin eta Westfaliako probintzien zati bat jaso zuen.
- Austriar Inperioak Napoleonen aurka galdu zituen lurralde gehienak berreskuratu zituen, eta, gainera, Tirol, Salzburgo, (Bavaria), Lonbardia eta Veneto jaso zituen, Dalmazia eta Herbehere austriarren galera konpentsatzeko.
- 38 estatuko Alemaniar Konfederazio bat sortua izan zen, aurreko 309 estatuetatik sortua, austriar enperadorearen presidentziapean. Austria eta Prusiako zati txikiak bakarrik sartu ziren Konfederazioan.
- Errusiak bere lurraldea mendebalderantz hedatu zuen. Besarabia eta Finlandiaren jabetza baieztatu zuen, Varsoviako Dukerri Handiaren zati gehienaz gain.
- Norvegia, Danimarka eta Suediari eman zioten.
- Otomandar Inperioak, neurri baterainoko autonomia eman zien Serbia, Montenegro, Valakia eta Moldaviari
- Hanoverrek Münsterreko apezpikuaren antzinako lurraldeak lortu zituen eta Ekialdeko Frisia erresuma izatera pasa zen.
- Napoleonen emaztea zen Austriako Maria Luisari, Parma, Piacenza eta Guastalla eman zizkioten
- Herbehereen erresumaren sorrera berretsi zen.
- Sardiniako erresumak Niza eta Savoiako dukerria berreskuratu zituen eta Genova eman zioten.
- Krakoviako hiriak eta bere inguruek, Krakobiako Errepublika eratu zuten
- Erresuma Batuak Heligoland, Malta eta Joniar uharteak bereganatu zituen, baita itsasoz haratagoko beste lurralde batzuk ere.
Kanpo loturak
- (Gaztelaniaz) Europaren Mapa Batzarraren ondoren