Ekainaren 9

Ekainaren 9a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeigarren eguna da, 161garrena bisurteetan. 205 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1976 - ETAk Luis Carlos Albo Llamosas zibila hil zuen Basaurin.
• 2006 - Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak onartu egin zuen Ermuko Foroak Juan Jose Ibarretxeren aurka aurkezturiko salaketa, Ibarretxek Batasunarekin bilera egin zuela eta.
• 2013 - Arga ibaiak gainezka egin eta Atarrabia, Burlata, Uharte eta Iruñean uholdeak izan ziren. Hiriburuan Ebroko Ur Konfederazioak inoiz neurtu gabeko ur maila neurtu zuen.

Mundua

• 1660 – Luis XIV.a Frantziakoa Maria Teresa Austriakoarekin ezkondu zen Donibane Lohitzuneko elizan.
• 1815 - Vienako Biltzarra amaitu zen, Europako mugak berridatzi zituena Napoleonen desegigoaren ostean.

Ekonomia

Euskal Herria

• 2006 - Zamakona Ontziolak, Pasaiako Ontziola erosi zuen.

Mundua

• 2012 - Espainiak Europar Batasunari 100.000 milioi euro arteko erreskatea eskatu zion.

Arte eta kultura

• 1987 - The Living Daylights ("Erabateko Tentsioa") filma estreinatu zen, John Glenek zuzendu eta Timothy Dalton, Maryam d'Abo, Jeroen Krabbé, Art Malik, John Rhys-Davies eta Joe Don Baker aktoreek antzeztu zutelarik.
• 199 - Smoke ("Kea") filma estreinatu zen, Wayne Wang eta Paul Austerek zuzendu eta Harvey Keitel, William Hurt, Harold Perrineau eta Forest Whitaker aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

• 2006 - Alemania: Munich hirian Munduko Futbol Txapelketari hasiera eman zitzaion.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1424 - Zuria II.a Nafarroakoa, Nafarroako erregina (h. 1464).
• 1666 - Louis-Armand de Lom d'Arce, Lahontango baroia, lapurtar antropologo eta esploratzailea (h. 1716).
• 1878 - Luis Eleizalde, Eleizalde'tar Koldo, euskal herritar politikari, idazle eta pedagogoa (h. 1923).
• 1888 - Feliciano Beobide, Lexaka, gipuzkoar musikagilea (h. 1956).
• 1909 - Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna (h. 1968).
• 1913 - Jean Pinatel, lapurtar kriminologo eta katedraduna (h. 1999).
• 1947 - Marco Antonio Boronat, donostiar futbolaria eta entrenatzailea.
• 1964 - Arantxa Iturbe, euskal idazle eta irrati esataria.
• 1966 - Xabier Euzkitze, gipuzkoar kazetaria, euskaltzalea eta bertsolaria.

Mundua

• 1075 - Lotario II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1137).
• 1597 - Pieter Jansz Saenredam, herbeheretar margolaria (h. 1665).
• 1640 - Leopoldo I.a Habsburgotarra, Germaniar Inperio Sainduko enperadorea (1658-1705).
• 1672 - Petri I.a Errusiakoa, Errusiako tsarra eta Errusiako enperadorea (h. 1725).
• 1781 - George Stephenson, ingeles ingeniaria, lurrunezko lokomotoraren diseinatzailea (h. 1848).
• 1803 - Juan Bravo Murillo, espainiar politikaria (h. 1873).
• 1812 -
  • Johann Gottfried Galle, alemaniar astronomoa (h. 1910).
  • Hermann von Fehling, alemaniar kimikaria (h. 1885).
• 1843 - Bertha von Suttner, austriar idazle eta bakezalea, bakearen Nobel Saria 1905ean (h. 1914).
• 1865 - Carl Nielsen, danimarkar musikaria (h. 1931).
• 1891 - Cole Porter, estatubatuar musikagilea (h. 1964).
• 1892 - Armand Lunel, frantziar idazlea eta shuadit edo judu-proventzeraren azken hiztuna (h. 1977).
• 1898 - Curzio Malaparte, italiar kazetaria eta idazlea (h. 1957).
• 1900 - Joaquín Vaquero Palacios, espainiar pintorea, eskultorea eta arkitektoa (h. 1998).
• 1909 -
  • Tokizo Ichihashi, japoniar futbolaria.
  • José Luis López Aranguren, espainiar entsegugilea.
• 1910 - Robert Cummings, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• 1916 - Robert McNamara, estatubatuar politikaria (h. 2009).
• 1917 - Eric Hobsbawm, ingeles historialari eta idazle marxista (h. 2012).
• 1930 - Jordi Pujol, Generalitateko presidente ohia.
• 1933 - Marisa Leza, aktorea.
• 1934 - Jackie Wilson, musikaria.
• 1934 - Jesus Aguirre, Albako dukea.
• 1939 - Jaime Carvajal y Urquijo, espainiar enpresaburua.
• 1941 - Jon Lord, britaniar musikaria.
• 1941 - Jürgen Prochnow, alemaniar aktorea.
• 1945 - Luis Ocaña, espainiar txirrindularia, historiako txirrindulari onenetako bat (h. 1994)
• 1947 - Mitch Mitchell, musikaria.
• 1952 - Luis Pastor, espainiar musikaria.
• 1956 - Joaquín Alonso González, futbolaria.
• 1961 - Michael J. Fox, estatubatuar aktorea.
• 1963 - Johnny Depp, estatubatuar aktorea.
• 1978 - Matthew Bellamy, britaniar musikaria.
• 1981 - Natalie Portman, israeldar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1572 - Joana Albretekoa, Nafarroako erregina (j. 1528).
• 1881 - Joan Batista Artxu, euskal idazlea (j. 1811).
• 1961 - Pablo Zabalo, gipuzkoar arkitekto eta margolaria (j. 1893).
• 1963 - José Félix Lekerika, bilbotar diplomatiko eta politikaria (j. 1891).
• 1999 - Maurice Journeau, lapurtar musikagilea, Versaillesen (j. 1898).
• 2013 - Elias Kerejeta, hernaniar zinemagilea (j. 1930).

Mundua

• 68 - Neron, erromatar enperadorea (54-68), (bere buruaz beste egin zuen).
• 597 - San Kolunba, fraile misiolari gaelikoa (j. 521).
• 1361 - Philippe de Vitry, frantziar musikagilea, musikako teorialaria, Erromatar Eliza Katolikoko apezpikua eta latinezko poeta (j. 1291).
• 1527 - Heinrich Finck, alemaniar musikaria (j. 1444/1445).
• 1597 - José de Anchieta, kanariar jesuita eta misiolaria (j. 1534).
• 1825 - Pauline Bonaparte, Napoleon Bonaparteren arreba (j. 1780).
• 1870 - Charles Dickens, britaniar idazlea (j. 1812).
• 1884 - Aníbal Pinto, Txileko presidentea (1876-1881).
• 1903 - Gaspar Núñez de Arce, espainiar idazlea.
• 1915 - Les Paul, gitarra elektrikoen diseinatzaile eta musikari estatubatuarra (h. 2009).
• 1937 - Antoni Rubió i Lluch, kataluniar historialaria (j. 1856).
• 1940 - Armando Buscarini, espainiar idazlea.
• 1953 - Ugo Betti, italiar antzerkigilea (j. 1892).
• 1959 - Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, Kimikako Nobel sariduna 1928an.
• 1963 - Jacques Villon, frantziar margolaria (j. 1875).
• 1964 - Guillermo Larregi, El Vasco de la Carretilla, Patagoniatik Buenos Airesera 22.300 km-ko bidaia oinez eta 130 kg.-ko eskorga eramanez egin zuen (j. 1885).
• 1969 - Harold Davenport, britainiar matematikaria (j. 1907).
• 1974 - Miguel Ángel Asturias, guatemalar idazlea, Literaturako Nobel sariduna 1967an (j. 1889).
• 1989 - George Wells Beadle, estatubatuar biologoa, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1903).
• 1991 - Claudio Arrau, txiletar piano-jotzailea (j. 1903).
• 1994 - Jan Tinbergen, herbeheretar ekonomialari eta estatistikaria, 1969ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1903).
• 1996 - Rafaela Aparicio, espainiar aktorea (j. 1906).
• 1998 -
  • Agostino Casaroli, italiar Kardinala (j. 1914).
  • Lois Mailou Jones, estatubatuar margolaria eta irakaslea (j. 1905).
• 2014 - Rik Mayall, ingeles umorista eta aktorea (j. 1958).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ainhoa, Bihotz/Biohtza/Bihozne eta Burni.

Ekainaren 8 | Urteko egutegi | Ekainaren 10