Ekainaren 9

Ekainaren 9a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeigarren eguna da, 161garrena bisurteetan. 205 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Blanka II.a Nafarroakoa Jaiotza: Erriberri, 1424 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Ortheze, 1464ko abenduaren 2a (egutegi gregorianoa) Louis-Armand de Lom d'Arce Jaiotza: Baiona, 1666 Heriotza: Brunswick-Lüneburgeko hauteslerria, 1716ko apirilaren 21a Lourdes Oñederra Jaiotza: Donostia, 1958 Prudencio Indurain Jaiotza: Atarrabia, 1968 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Petri I.a Errusiakoa Jaiotza: Mosku, 1672 (juliotar egutegia) eta 1672 Heriotza: San Petersburgo, 1725eko urtarrilaren 28a (juliotar egutegia) Johnny Depp Jaiotza: Owensboro, 1963 Natalie Portman Jaiotza: Jerusalem, 1981 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 9ko jaiotzak Joe Haldeman • Władysław IV Vasa • Otto Nicolai • Patricia Cornwell • Feodor III of Russia • Matthew Bellamy • James Newton Howard • Aaron Sorkin • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Elias Kerexeta Jaiotza: Hernani, 1934ko urriaren 27a Heriotza: Madril, 2013 José Félix Lekerika Jaiotza: Bilbo, 1891ko urtarrilaren 30a eta 1891 Heriotza: Getxo, 1963 Maurice Journeau Jaiotza: Biarritz, 1898ko azaroaren 17a Heriotza: Versailles, 1999 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Charles Dickens Jaiotza: Landport (en) , 1812ko otsailaren 7a Heriotza: Gads Hill Place (en) , 1870 Christopher Marlowe Jaiotza: Canterbury, 1564ko otsailaren 23a eta 1564ko otsailaren 6a Heriotza: Deptford (en) , 1593 (juliotar egutegia) Miguel Angel Asturias Jaiotza: Guatemalako Hiria, 1899ko urriaren 19a Heriotza: Madril, 1974 Gregorio XVI.a Jaiotza: Belluno, 1765eko irailaren 18a Heriotza: Erroma, 1846 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 9ko heriotzak Angelus Silesius • James Last • Filipe I.a Orleanskoa • Yoshitoshi • Jacob Lawrence • Max Aitken, 1st Baron Beaverbrook • William Carey • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1660 - Louis XIV.a (irudian) Frantziako erregea Maria Teresa Austriakoarekin ezkondu zen Donibane Lohizuneko elizan. 1815 - Vienako Biltzarra amaitu zen, Europako mugak berridatzi zituena Napoleonen derrotaren ostean. 2013 - Arga ibaiak gainezka egin eta Atarrabia, Burlata, Uharte eta Iruñean uholdeak izan ziren. Hiriburuan Ebroko Ur Konfederazioak inoiz neurtu gabeko ur maila neurtu zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> A Aa Az Og Os L I   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2021 Aurreko eta hurrengo urteetan 2018: larunbata 2019: igandea 2020: asteartea 2022: osteguna 2023: ostirala 2024: igandea Izendegia Santutegia: Kolunba Ionakoa, Efren Siriakoa, Primo eta Feliziano, Rikardo Andriakoa Seaska egutegia: Ainhoa, Bihotz/Biohtza/Bihozne eta Burni.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1976 - ETAk Luis Carlos Albo Llamosas zibila hil zuen Basaurin.
• 2006 -
  • Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak onartu egin zuen Ermuko Foroak Juan Jose Ibarretxeren aurka aurkezturiko salaketa, Ibarretxek Batasunarekin bilera egin zuela eta.
  • Zamakona Ontziolak Pasaiako Ontziola erosi zuen.
• 2013 - Arga ibaiak gainezka egin eta Atarrabia, Burlata, Uharte eta Iruñean uholdeak izan ziren. Hiriburuan Ebroko Ur Konfederazioak inoiz neurtu gabeko ur maila neurtu zuen.

Mundua

• 721 - As-Samh ibn Malik Al-Andaluseko valia Eudon Handia Akitaniako dukearen aurkako Tolosako guduan hil zen.
• 1660 – Luis XIV.a Frantziakoa Maria Teresa Austriakoarekin ezkondu zen Donibane Lohitzuneko elizan.
• 1815 - Vienako Biltzarra amaitu zen, Europako mugak berridatzi zituena Napoleonen desegigoaren ostean.
• 2012 - Espainiak Europar Batasunari 100.000 milioi euro arteko erreskatea eskatu zion.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1985 - Maiatzaren 31n Atharratzen hasitako 4. Korrikari amaiera eman zitzaion Iruñean.

Mundua

• 1987 - The Living Daylights ("Erabateko Tentsioa") filma estreinatu zen, John Glenek zuzendu eta Timothy Dalton, Maryam d'Abo, Jeroen Krabbé, Art Malik, John Rhys-Davies eta Joe Don Baker aktoreek antzeztu zutelarik.
• 199 - Smoke ("Kea") filma estreinatu zen, Wayne Wang eta Paul Austerek zuzendu eta Harvey Keitel, William Hurt, Harold Perrineau eta Forest Whitaker aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Euskal Herria

• 2015eko Durango-Durango Emakumeen Saria: Emma Johansson suediarra irabazle.
• 2019ko Esku Huskako Buruz Buruko Pilota Txapelketa Nagusiaren finala: Irribarriak bere bigarren txapela lortu zuen, Urrutikoetxearen aurka 22-20 irabazita.

Mundua

• 2006 - Alemania: Munich hirian Munduko Futbol Txapelketari hasiera eman zitzaion.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1424 - Zuria II.a Nafarroakoa, Nafarroako erregina (h. 1464).
• 1666 - Louis-Armand de Lom d'Arce, Lahontango baroia, lapurtar antropologo eta esploratzailea (h. 1716).
• 1690 - Matías Escalzo, nafar apaiz katolikoa, Astorgako apezpikua (h. 1749).
• 1878 - Luis Eleizalde, Eleizalde'tar Koldo, euskal herritar politikari, idazle eta pedagogoa (h. 1923).
• 1884 - Jon Andoni Irazusta, euskal idazle eta politikaria (h. 1952).
• 1888 - Feliciano Beobide, Lexaka, gipuzkoar musikagilea (h. 1956).
• 1909 - Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna (h. 1968).
• 1913 - Jean Pinatel, lapurtar kriminologo eta katedraduna (h. 1999).
• 1927 - Luis Lopetegi, Agerre I, gipuzkoar harri-jasotzailea (h. 1969).
• 1934 - Juan Antonio López, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1947 -
  • Marco Antonio Boronat, gipuzkoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
  • Mari Karmen Garmendia, gipuzkoar irakasle eta politikaria.
• 1958 - Lourdes Oñederra, euskal hizkuntzalaria (fonologian espezializatua) eta euskal idazlea.
• 1963 - Antton Irusta, bizkaitar idazlea.
• 1964 - Arantxa Iturbe, gipuzkoar idazle eta irrati esataria.
• 1966 -
  • Horazio Argarate, gipuzkoar apaiza.
  • Xabier Euzkitze, gipuzkoar kazetaria, euskaltzalea eta bertsolaria.
  • Amaia Ugartemendia, gipuzkoar eskubaloi jokalari ohia.
• 1968 - Prudencio Indurain, nafar txirrindulari ohia eta politikaria.
• 1977 - Ibon Pérez Arrieta, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1981 - Julen Ribas, gipuzkoar ilustratzaile, marrazkigile eta komikigilea.
• 1999 - Alex Sola, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1075 - Lotario II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1137).
• 1595 - Ladislao IV.a Vasa, Poloniako erregea, Lituaniako duke handia, Suediako errege titularra eta Errusiako tsarra (h. 1648).
• 1597 - Pieter Jansz Saenredam, herbeheretar margolaria (h. 1665).
• 1640 - Leopoldo I.a Habsburgotarra, Germaniar Inperio Sainduko enperadorea (1658-1705).
• 1661 - Teodoro III.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (h. 1682).
• 1672 - Petri I.a Errusiakoa, Errusiako tsarra eta Errusiako enperadorea (h. 1725).
• 1781 - George Stephenson, ingeles ingeniaria, lurrunezko lokomotoraren diseinatzailea (h. 1848).
• 1803 - Juan Bravo Murillo, espainiar politikaria (h. 1873).
• 1812 -
  • Johann Gottfried Galle, alemaniar astronomoa (h. 1910).
  • Hermann von Fehling, alemaniar kimikaria (h. 1885).
• 1836 - Elizabeth Garrett Anderson, lehenengo emakumezko britainiar mediku lizentziaduna (h. 1917).
• 1843 - Bertha von Suttner, austriar idazle eta bakezalea, bakearen Nobel Saria 1905ean (h. 1914).
• 1865 - Carl Nielsen, danimarkar musikaria (h. 1931).
• 1868 - Jane Avril, Moulin-Rouge kabareteko dantzaria, Toulouse-Lautrec margolariaren lan askoren protagonista (h. 1943).
• 1875 - Henry Hallett Dale, ingeles sendagilea, 1936ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1968).
• 1891 - Cole Porter, estatubatuar musikagilea (h. 1964).
• 1892 - Armand Lunel, frantziar idazlea eta shuadit edo judu-proventzeraren azken hiztuna (h. 1977).
• 1898 -
  • Luigi Fagioli, italiar auto gidaria, 1 Formulako lasterketa bat irabazi duen gidaririk zaharrena (h. 1952).
  • Curzio Malaparte, italiar kazetaria eta idazlea (h. 1957).
• 1900 - Joaquín Vaquero Palacios, espainiar pintorea, eskultorea eta arkitektoa (h. 1998).
• 1909 -
  • Tokizo Ichihashi, japoniar futbolaria.
  • José Luis López Aranguren, espainiar entsegugilea.
• 1910 - Robert Cummings, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• 1911 - André Dewavrin, frantziar ofiziala, Frantziako Erresistentziako kidea (h. 1998).
• 1916 - Robert McNamara, estatubatuar politikaria (h. 2009).
• 1917 -
  • Eric Hobsbawm, ingeles historialari eta idazle marxista (h. 2012).
  • Fulbert Youlou, Kongoko Errepublikako lehen presidentea (h. 1972).
• 1921 - Guido Münch, mexikar astrofisikaria (h. 2020).
• 1922 - Fernand Seguin, kanadar biokimikaria (h. 1988).
• 1923 - Torcuato Luca de Tena, Luca de Tenako markesa, espainiar idazle eta kazetaria (h. 1999).
• 1924 - Tony Britton, ingeles aktorea (h. 2019).
• 1927 - Franco Donatoni, italiar musikagilea (h. 2000).
• 1930 -
  • Barbara, frantziar kantugile eta abeslaria (h. 1999).
  • Alda Lara, portugalerazko angolar idazle, ipuin idazle eta poeta (h. 1962).
  • Jordi Pujol, Kataluniako Generalitateko 126. lehendakaria.
• 1933 -
  • Montserrat Gudiol, kataluniar margolaria (h. 2015).
  • Marisa Leza, aktorea.
• 1934 - Jackie Wilson, musikaria.
• 1934 - Jesus Aguirre, Albako dukea (h. 2001).
• 1939 - Jaime Carvajal y Urquijo, espainiar enpresaburua.
• 1941 - Jon Lord, ingeles konpositore, piano jotzailea eta Hammond organo jotzailea (h. 2012).
• 1945 -
  • Faina Melnyk, sobietar disko-jaurtitzailea (h. 2016).
  • Luis Ocaña, espainiar txirrindularia, historiako txirrindulari onenetako bat (h. 1994)
• 1947 - Mitch Mitchell, musikaria.
• 1949 - Carlos Oteyza, venezuelar zinema zuzendari, historialari eta gidoigilea.
• 1952 -
  • Bülent Ersoy, turkiar abeslari eta aktorea.
  • Luis Pastor, espainiar musikaria.
• 1954 - Jad Fair, estatubatuar musikaria, Half Japanese taldearen sortzaileetako bat.
• 1956 - Joaquín Alonso González, futbolaria.
• 1960 - Rafael del Amo Arizu, nafar kirolari eta entrenatzailea.
• 1961 -
  • Michael J. Fox, estatubatuar aktorea.
  • Aaron Sorkin, estatubatuar gidoilaria, zinema zuzendaria, ekoizlea, eta antzerkigilea.
• 1962 - Silvia Cuevas Morales, txiletar-australiar idazlea, kazetaria eta itzultzailea.
• 1963 - Johnny Depp, estatubatuar aktorea.
• 1964 - Carlos Pauner, hamalau zortzimilakoak igo dituen lenengo espainiar alpinista.
• 1973 - Laura Ponte, galiziar top-model ohia.
• 1976 - Aziza Brahim, saharar abeslari eta aktorea da.
• 1978 -
  • Matthew Bellamy, britaniar musikaria.
  • Miroslav Klose, alemaniar futbolari ohia.
• 1979 - David Muñoz Bañón, espainiar txirrindularia.
• 1980 - Anthony Geslin, frantziar txirrindulari ohia.
• 1981 -
  • Parinya Charoenphol, thailandiar boxeolari, modelo eta aktore kathoeya.
  • Natalie Portman, israeldar-estatubatuar aktorea.
  • Anoushka Shankar, bengalar-ingeles abeslari, artista eta sitar konpositorea.
• 1982 - Yoshito Okubo, japoniar futbolaria.
• 1983 - Bárbara Santa-Cruz, espainiar aktorea.
• 1984 -
  • Masoud Shojaei, irandar futbolaria.
  • Wesley Sneijder, herbehereetar futbolari ohia.
• 1986 - Shunsuke Maeda, japoniar futbolaria.
• 1989 - Logan Browning, estatubatuar aktorea.
• 1990 - Marumi Yamazaki, japoniar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1572 - Joana Albretekoa, Nafarroako erregina (j. 1528).
• 1799 - Dominique Cabarrus, lapurtar bankari eta armadorea (j. 1716).
• 1881 - Joan Batista Artxu, euskal idazlea (j. 1811).
• 1884 - Antonio Kortazar, gipuzkoar arkitekto eta hirigilea(j. 1823).
• 1961 - Pablo Zabalo, gipuzkoar arkitekto eta margolaria (j. 1893).
• 1963 - José Félix Lekerika, bilbotar diplomatiko eta politikaria (j. 1891).
• 1999 - Maurice Journeau, lapurtar musikagilea, Versaillesen (j. 1898).
• 2007 - Ekain Gerra, Barañaingo herritarra, Dena da ETA politikan adibide esanguratsua (j. 1980).
• 2013 - Elias Kerejeta, hernaniar zinemagilea (j. 1930).
• 2017 - Joakin Madurga, nafar apaiz, irakasle eta musikaria, Logroñon (j. 1938).

Mundua

• 68 - Neron, erromatar enperadorea (54-68), (bere buruaz beste egin zuen).
• 597 - San Kolunba, fraile misiolari gaelikoa (j. 521).
• 1361 - Philippe de Vitry, frantziar musikagilea, musikako teorialaria, Erromatar Eliza Katolikoko apezpikua eta latinezko poeta (j. 1291).
• 1527 - Heinrich Finck, alemaniar musikaria (j. 1444/1445).
• 1582 - Marie-Christine de Lalaing, Tournaiko gobernadore ezkontidea (j. 1545).
• 1597 - José de Anchieta, kanariar jesuita eta misiolaria (j. 1534).
• 1817 - Theroigne de Mericourt, Frantziako Iraultzan zeregin garrantzitsua izan zuen valoniar jatorriko politikari eta feminista (j. 1762).
• 1825 - Pauline Bonaparte, Napoleon Bonaparteren arreba (j. 1780).
• 1870 - Charles Dickens, britaniar idazlea (j. 1812).
• 1871 - Anna Atkins, ingeles botanikari eta argazkilaria (j. 1799).
• 1884 - Aníbal Pinto, Txileko presidentea (1876-1881).
• 1903 - Gaspar Núñez de Arce, espainiar idazlea.
• 1915 - Les Paul, estatubatuar jazz gitarrista eta gitarra elektrikoen diseinatzailea (h. 2009).
• 1927 - Victoria Woodhull, emakumeek bozkatzeko eskubideraren aldeko lider bat Ameriketako Estatu Batuetan (j. 1838).
• 1937 - Antoni Rubió i Lluch, kataluniar historialaria (j. 1856).
• 1940 - Armando Buscarini, espainiar idazlea.
• 1946 - Ananda Mahidol (Rama VIII.a), Thailandiako erregea (j. 1925).
• 1953 - Ugo Betti, italiar antzerkigilea (j. 1892).
• 1958 - Robert Donat, britainiar aktorea (j. 1905).
• 1959 - Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, 1928ko Kimikako Nobel Saria (j. 1876).
• 1961 - Arnstein Arneberg, norvegiar arkitektoa, bere garaiko erangikorrenetarikoa (j. 1882).
• 1963 - Jacques Villon, frantziar margolaria (j. 1875).
• 1964 - Guillermo Larregi, El Vasco de la Carretilla, Patagoniatik Buenos Airesera 22.300 km-ko bidaia oinez eta 130 kg.-ko eskorga eramanez egin zuen (j. 1885).
• 1969 - Harold Davenport, britainiar matematikaria (j. 1907).
• 1974 - Miguel Angel Asturias, guatemaldar idazlea, 1967ko Literaturako Nobel Saria (j. 1899).
• 1989 - George Wells Beadle, estatubatuar biologoa, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1903).
• 1991 - Claudio Arrau, txiletar piano-jotzailea (j. 1903).
• 1994 - Jan Tinbergen, herbeheretar ekonomialari eta estatistikaria, 1969ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1903).
• 1995 - Vivienne Malone-Mayes, estatubatuar matematikaria (j. 1932).
• 1996 - Rafaela Aparicio, espainiar aktorea (j. 1906).
• 1998 -
  • Agostino Casaroli, italiar Kardinala (j. 1914).
  • Lois Mailou Jones, estatubatuar margolaria eta irakaslea (j. 1905).
• 2000 -
  • Ernst Jandl, austriar idazlea (j. 1925).
  • George Segal, estatubatuar eskultorea (j. 1924).
• 2001 - Ronnie Allen, ingeles futbolari eta entrenatzailea (j. 1929).
• 2007 - Ousmane Sembène, senegaldar idazlea eta zinemagilea (j. 1923).
• 2013 -
  • Iain Banks, eskoziar eleberrigilea (j. 1954).
  • Walter Jens, alemaniar idazlea (j. 1923).
• 2014 -
  • Rik Mayall, ingeles aktore, idazle eta umorista (j. 1958).
  • Leslie Santana, txiletar dantzari eta aktorea (j. 1954).
• 2015 - Margarita Pisano, txiletar arkitekto, idazle, lesbiana teorikoa eta feminista (j. 1932).
• 2017 - Adam West, estatubatuar aktorea (j. 1928).
• 2020 - Pau Donés, kataluniar abeslaria eta gitarra-jotzailea, Jarabe de Palo taldeko kidea (j. 1966).
• 2021 -
  • Gottfried Boehm, alemaniar arkitektoa (j. 1920).
  • Diogo Correa de Oliveira, brasildar futbolaria (j. 1983).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ainhoa, Bihotz/Biohtza/Bihozne eta Burni.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2618
• Multimedia: 9 June

Ekainaren 8 | Urteko egutegi | Ekainaren 10