Burgiko arroila

Burgiko arroila
Datu orokorrak
Garaiera	600 m
Prominentzia	483 m
Mota	arroila eta naturagune babestua
Luzera	3,3 km
Azalera	6,2 km²
Geografia
Koordenatuak	42°42′18″N 1°01′01″W
Mendikatea	Illongo mendilerroa Belduko mendilerroa
Kokapena	Pirinioak
Herrialdea	Euskal Herria
Foru erkidego	Nafarroa Garaia

Burgiko arroila Nafarroa Garaiko Pirinioak eskualdean kokatutako arroila bat da, Ezka ibaiak zeharkatutakoa. Burgi eta Obelba herrien artean dago, 3,30 kilometroko luzerarekin eta 6,20 kilometro koadroko azalerarekin. Zatirik sakonenetan, 600 metroko aldea dago ibaiaren mailaren eta gailurrik altuenen artean, eta azpimarratzekoak dira eskuinaldeko Belbun eta ezkerraldeko Virchen de Penya mendiak.

Natura 2000 sarekoa da, Natura Erreserba gisa.

Izena

Izen ofiziala Burgiko arroila da, Burgi udalerriko toponimia txikia ofizialtzen duen apirilaren 18ko 149/1991 Foru Dekretuaren arabera. Izen hori Geografia Institutuak ere jasotzen du. Ez da nahastu behar Zigozeko arroilarekin; Salbaterra Escak ere parte hartzen du, eta, kasu honetan, Zigoze herrian dago.

2020ko ekainaren 10ean, Aragoiko Gobernuak turismo-informazioko seinaleak jarri zituen A-137 errepidean, arroilaren hegoaldetik eta Euskal Herria eta Aragoi arteko mugan sartzeko, "Salbaterra Ezkako iparraldeko arroila" izenarekin. Hala ere, izen ez-ofiziala da, eta, gainera, ez du erabilera historikorik, ezta egungoik ere. Hainbat adituk erantzun diote, besteak beste, Mikel Belaskok, toponimia helburu kulturalekin manipulatzea dela iritzita. Filologoak frogatu zuen bezala, urte horretara arte erregistrorik ez duen izena da, eta Burgiko arroila formarekin kontrastatzen du, ofiziala izateaz gain, XIX. mendean eta gaur egun kartografia ofizialetan erabiltzen zena, izen zehatzagoa izateaz gain, nahasmendura bultzatzen ez duena.

Eraketa

Ibaia honako material hauen gainean sartu da: kareharrizko dolomiak, goi-kretazikoko kareharrizko eta dolomitikako hareharriak, eta beheko Paleozeno-Eozenoko tuparriak, dolomiak eta kareharriak. Antiklinal bikoitzeko egitura osatzen dute, hegoalderantz zamalkatuta.

Ezaugarriak

Landaredi naturalak erreserba estaltzen du: artea, erkametza, pinu gorria eta pago arruntak, ezpel arruntak, ipurua, feniziar sabina, gurbitza eta gogortxua.

Fauna ugariaren multzoan, hegazti harkaiztarrek habia egiten dute labarretan, Pirinioetako sai arreen bigarren koloniarekin, 1984. urtean 90 bikoteko erroldarekin, arrano beltza, belatz handia, sai zuria, ugatza, belatz gorria, erroia, belatxinga mokogorria, beletxikia, malkar-sorbeltza, haitz-enara, txoloma eta harkaitz-zozo urdina.

Irudiak

• 
  Ikuspegia Burgitik
• 
  NA-137 errepidea
• 
  Ikuspegia Obelbatik
• 
  Obelba eta arroila

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | BURGIKO ARROILA. (Noiz kontsultatua: 2021-11-21).
• «Illongo mendilerroa eta Burgiko arroila - naturgune babestuak - navarra.es» espaciosnaturales.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-21).

Ikus, gainera

• Ezka

Kanpo estekak

• Datuak: Q5864535
• Multimedia: Foz de Burgui / Q5864535