Edukira joan

Isabelle Eberhardt

Wikipedia, Entziklopedia askea
Isabelle Eberhardt

Bizitza
JaiotzaGeneva, 1877ko otsailaren 17a
Herrialdea Errusiar Inperioa
 Suitza
 Frantzia
HeriotzaAïn Séfra (en) Itzuli, 1904ko urriaren 21a (27 urte)
Hobiratze lekuaAïn Séfra (en) Itzuli
Heriotza moduaistripuzko heriotza: itotzea
Familia
AmaNatalia Nicolaievna Eberhardt
Hezkuntza
Hizkuntzakfrantsesa
arabiera
errusiera
Amazigera
Jarduerak
Jarduerakesploratzailea, kazetaria eta idazlea
Izengoitia(k)Mahmoud Saadi eta Nicolas Podolinsky
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaislama

Isabelle Eberhardt Geneva, Suitza, 1877ko otsailaren 17a - Aïn Séfra, Aljeria, 1904ko urriaren 21a) Afrikako iparraldean bizi eta bidaiatu zuen esploratzaile eta idazle suitzarra izan zen. Garai hartan Europan nagusi zen morala baztertu zuen pertsona librea zen, Islamaren barruan bere bidea jarraitu zuena eta Afrikan egindako bidaietako hainbat liburu idatzi zituena. [1] Basamortuan bapateko uholde batean hil zen 27 urte zituela.[2]

Aurrekariak eta bidaia Afrikara

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eberhardt Genevan jaio zen (Suitza). Bere gurasoak Nathalie Moerderren ( Eberhardten, ezkongaietan) eta haren amorante Alexandre Trophimowsky ziren, Armeniaren jatorrizko apaiz anarkista ohi bat. Isabelleren ama, Nathalie, ezkonduta egon izan zen lehenago, Pavel Karlovitch De Moerderren senatariaren alarguna zen, inperioarekin loturak mantentzen zituena.[3] Bi seme eta alaba bat sortu ondoren, Suitzara bidaiatu zuen deskantsatzeko, haren semeordearekin, seme-alabekin eta haien tutore zen Trophimowsky-rekin. Beste haur batez erditu zen Genevara iritsi eta gutxira, Augustin, Isabelleren haurriderdiari, eta lau hilabete geroago iritsi zitzaion bere senarra bihotzeko batengatik hil zelako albistea. Nathaliek Suitzan geratzea erabaki zuen. Lau urte geroago Isabelle jaio zen eta alaba ez-legitimo moduan erregistratu zuten tutorearen aitatasuna onartzea saihesteko.

Amazig jantziekin (1900)

Hala ere, Isabelle txikia egokiro hezi zuten. Frantsesez ondo moldatzen zen, eta errusieraz, italieraz eta alemanez mintzatzen zen.[3] Latina eta grekoa ikasi zuen, arabiera klasikoa estudiatu zuen, Korana haren aitarekin irakurriz gain; horrela arabiera ondo mintzatzera heldu zen.[1][4] Oso adin goiztiarretik gizon moduan janztea nahiago zuen, horrek uzten zion askatasuna gozatzeko.[5]

1888an haren haurriderdi Augustin Legión Extranjera Francesara joan zen eta Aljeria joateko esleitu zuten. Horrek Isabelleren interesa esnatu zuen ekialdeaz, eta arabiera ikasten hasi zen. Afrikako iparraldean egin zuen Haren lehen bidaia amarekin joan zen 1897ko maiatzean. Nahiz eta Augustinekin biltzea planeatzen zuten, han bizitza berri bat hastea ere kontsideratzen ari ziren eta Islamera bihurtzea, horrela amets zahar bat betez. Hala ere, ama bat-batean hil zen Annaban eta han lurperatu zuten Fatma Mannoubiaren izenaren azpian.[6]

Eberhardt-en erretratua jantzi arabiarrekin 1995ean Louis David-ek egina

Trophimowsky (Isabelleren aita ) Genevan hil zen 1899an eztarriko minbizitik, Isabelle zaintzapean Vladimir haurriderdiaren suizidioa etorri zen gero, baita Augustinen ezkontza ere emakume frantses batekin. Isabellek ez zuen ezer komunean emakume harekin (honela idatzi zuen: «Augustin behingoan dago bizitzako ohiko bideetara zuzenduta»), beren aurreko bizitzako lotura guztiak moztu zituzten. Orduz gero, bere egunerokoan deskribatzen duen bezala, Isabelle Eberhardtek haren bizitzaren gainerakoa Afrikan pasatzen du, basamortua esploratzen eta Aljeriako iparraldea bere etxe berria eginez.[3]

Bidaia espiritualak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gizon moduan Jantzita eta Si Mahmoud Essadi izena hartuta, Eberhardt kultura arabiarrean sartzen da, bestela ezagutu ez zukeen askatasun batekin. Islamera bihurtzen da, bere bizitzako egiazko helburua kontsideratzen duena.[7][8]

Slimane Ehnni

Bidaietan ezagutzen du sufi ordena bat, Qadiriyya, pobreei laguntzera dedikatuta zeuden, eta aldi berean erregimen kolonialaren injustizien kontra borrokatzen ziren. 1901aren hasieran, Behima-n gizon batek eraso egin zuen sable batekin, erailtzeko itxurazko saio batean, ia beso bat gabe utzi zuen. Geroago gizonari barkatu zion eta exekutatua izatetik salbatu zitzaion. Slimane Ehnnirekin ezkondu zen, aljeriar soldadu bat, 1901ko urriaren 17an Marseillan.[9]

Isabelle Eberhardt hilobia

1904ko urriaren 21an, Eberhardt uholde batean hil zen Aïn Séfra-n (Aljeria). Luzaro banatuta egon ondoren, senarrarekin biltzeko etxe bat alokatu zuen. Etxea, buztinaz eraikia zena, bikotearen gainean eraitsi zen uholdean; urak eraman zuen senarra, baina bizirik atera zen.[1] Islamen errituen arabera lurperatu zuten Aïn Séfra-n. Slimane Ehnni senarra 1907an hil zen.

Argitalpenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Isabellek bere bidaiei buruzhaibat liburu idatzi zuen, baita Frantziako egunkarietan ere, hala nola Nouvelles Algériennes (" Aljeriako ipuin laburrak") (1905), Dans l'Ombre Chaude de l'Islam ("Islamaren itzal beroan") (1906) eta Les journaliers ("Eguneko langileak") (1922). Gerrako erreportari gisa lan egin zuen Oran hegoaldean 1903an.

  • Notes de route: Maroc-Algérie-Tunisie, Victor Barrucand editatua (Paris: Fasquelle, 1908)
  • Au Pays des sables (Bône, Aljeria: Em. Thomas, 1914)
  • Pages d'Islam, ed. Barrucand (Paris: Fasquelle, 1920)
  • Trimardeur, Eberhardt & Barrucand (Paris: Fasquelle, 1922)
  • Hileroko kazetariak; aurrekoak de la Vie tragique de la bonne nomade par René-Louis Doyon (Paris: La Connaissance, 1923). Espainieraz: Diarios de una nómada apasionada /Nomada sutsu baten egunkariak (La Línea del Horizonte, 2018),
  • Amara le forçat; L'anarchiste: Nouvelles argitaragabea, Doyon hitzaurrea (Abbeville: Frédéric Paillard, 1923)
  • Contes et paysages, Doyon hitzaurrea (Paris: La Connaissance, 1925)
  • Yasmina et autres nouvelles algériennes, Marie-Odile Delacour eta Jean-René Huleu-k editatu dituzte (Paris: Liana Levi, 1986)
  • Ecrits sur le sable (Paris: Éditions Grasset, 1988)
  • Rakhil: argitaratu gabeko erromatarra, hitzaurrea Danièle Masse (Paris: La Boîte à documents, 1990)
  • Ekialdeko bidaia: Sud Oranais, Marie-Odile Delacour eta Jean-René Huleu editatu zituen (Paris: Le Livre de poche, 1991)
  • Amours nomades (Paris: Éditions Gallimard, 2003)

Kultura

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mathilda May- ek interpretatu zuen Eberhardt-en papera 1991ko Isabelle Eberhardt filmean, Peter O'Toole-rekin frantziar koloniako ofizial gisa protagonizatu zuena. [10]

2012ko otsailaren https://web.archive.org/web/20150923210218/http://www.connotations.de/pdf/articles/foster01701.pdf, Missy Mazzolik, Song from the Rampage: The Life and Death of Isabelle Eberhardt- ek konposatutako opera, New York hirian estreinatu zen.[11]

Isabelle Eberhardt "Old Fashioned Morphine" izeneko Jolie Holland-en abestian aipatzen da, bere bigarren albumean, Escondida .

Timberlake Wertenbaker- ek Isabelle Eberhardt-en inguruko New Anatomies antzezlana idatzi zuen.[12]

Visions Of Isabelle [13]William Bayer-ek Isabelle Eberhardten bizitzaren inguruko fikziozko istorioa da.

Beste irakurketa batzuk

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Eberhardt, Isabelle, Amours Nomades (ed. Joëlle Losfeld), 2003. {{ISBN|2-84412-155-1}} . Biografia bat dauka.
  • Eberhardt, Isabelle, The Nomad: The Diaries of Isabelle Eberhardt (trans.) Nina de Voogd; arg. Elizabeth Kershaw), Annette Kobak-en aurkezpenarekin. Londres: Summersdale Travel, 2002. {{ISBN|1-84024-140-3}}
  • Eberhardt, Isabelle, "The Oblivion Seekers & other writing" (Paul Bowles itzulpena), City Lghts [San Francisco], 1975. ISBN 0-087286-082-5
  • Lorcin, Patricia M. E. (2012). Lorcin, Patricia M. E. (2012). (ingelesez) narratiba Historicizing. Lorcin, Patricia M. E. (2012).   York: Palgrave Macmillan. ISBN   9780230338654 .

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c «Eberhardt, Isabelle (1877–1904) - Women in World History: A Biographical Encyclopedia | HighBeam Research» web.archive.org 2014-06-10 (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  2. ↑ Abdel-Jaouad, Hedi. (1993). «Isabelle Eberhardt: Portrait of the Artist as a Young Nomad» Yale French Studies (83): 93–117.  doi:10.2307/2930089. ISSN 0044-0078. (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  3. ↑ a b c Abdel-Jaouad, Hedi. (1993). «Isabelle Eberhardt: Portrait of the Artist as a Young Nomad» Yale French Studies (83): 93–117.  doi:10.2307/2930089. ISSN 0044-0078. (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  4. ↑ Review by Eve Auchincloss of The Life of Isabelle Eberhardt By Annette Kobak Knopf. Washington Post, 21 May 1989
  5. ↑ Kobak, Annette, Isabelle: The Life of Isabelle Eberhardt. London: Chatto & Windus; New York City: Alfred A. Knopf, 1988; London: Virago Classic, 1998.
  6. ↑ (Frantsesez) Chancellerie d'Etat. Information.. Isabelle Eberhardt 1877-1904. Reporter et voyageuse.. (Noiz kontsultatua: 2002-09-02).
  7. ↑ (Frantsesez) Eberhardt, Isabelle; Barrucand, Victor. (1906). Dans l'ombre chaude de l'Islam. Charpentier et Fasquelle (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  8. ↑ «Isabelle Eberhardt, sa voie et sa foi en l'Islam | la Revue Littéraire et Culturelle» web.archive.org 2016-03-04 (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  9. ↑ (Alemanez) «Eberhardt, Isabelle» hls-dhs-dss.ch (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  10. ↑ Isabelle Eberhardt(1991) at Turner Classic Movies
  11. ↑ (Ingelesez) «'Song from the Uproar': An Opera on Isabelle Eberhardt» Public Radio International (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  12. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2015-09-23 (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).
  13. ↑ Bayer, William.. (1976). Visions of Isabelle. Delacorte Press ISBN 0440093155. PMC 1694021. (Noiz kontsultatua: 2019-09-30).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Isabelle_Eberhardt&oldid=9946016"(e)tik eskuratuta