Javier Marías
Javier Marías Franco (Madril, 1951ko irailaren 20a - ibidem, 2022ko irailaren 11) espainiar idazle eta itzultzailea izan zen, 2006tik aurrera Real Academiaren "R" eserlekua izan zuen.
Julián Marías filosofoaren semea, azken belaunaldiko espainiar idazleen artean adierazgarrienetako eta irakurrienetakoa izan zen. Haren obretan sentiberatasuna eta esperimentaziorako zaletasuna nabarmentzen dira; erreferentzia ugari agertzen dira zinemari buruz, eta orobat arteari buruz. Kontakizun barnekoiak azaltzen ditu, oro har, klaustrofobia-sentsazioa ematerainokoak, nahiz eta gertaerak espazio irekietan dauden kokatuta eta beti dituzten denbora eta espazio erreferentzia ezagunak.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Maríasen lehenengo argitalpenak Los dominios del lobo (1971, Otsoaren esparrua) eta Travesía del horizonte (1972, Hodeiertzeko igarobidea) izan ziren; lan horietan aurreko tradizioarekiko loturak hausteko grina nabarmentzen da. Hurrengo lanetan El monarca del tiempo (1978, Denboraren erregea) eta El siglo (1983, Mendea), joera intimista lantzen hasi zen. Baina estilo-heldutasuna operaren munduan giroturiko El hombre sentimental (Gizon sentimentala) eleberriarekin eta Todas las almas (1989, Arima guztiak) lanarekin iritsi zuen.
1992an, Corazón tan blanco (1992, Halako bihotz zuria) liburuarekin, arrakasta handia lortu zuen eta hainbat sari irabazi zituen, adibidez, Frantziako Femina saria (1996) eta Dublingo Nazioartekoa (lehenengo idazle espainiarra). Ondorengo obren artean aipagarriak dira Mañana en la batalla piensa en mí (1995, Bihar guduan gogoratu nitaz), Cuando fui mortal (1996, Hilezkor nintzenean) eta Vidas escritas (1996, Bizitza idatziak).
Maríasen obran etengabea izan zen genero eta estilo berriak lantzeko kezka, Mano de sombra (1997, Itzal-eskua) egunkari-modukoak erakusten duenez. 2000. urtean, Reino de Redonda editoriala sortu zuen. 2002. urtean, Tu rostro mañana lana amaitu zuen, baina 1500 orrialde baino gehiagoko liburua zenez, 3 liburukitan kaleratzea erabaki zuen: Fiebre y lanza (2002), Baile y sueño (2004) eta Veneno y sombra y adiós (2007). 2011n Los enamoramientos argitaratu zuen.
Lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eleberriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Los dominios del lobo (1971).
- Travesía del horizonte (1973)
- El monarca del tiempo (1978)
- El siglo (1983)
- El hombre sentimental (1986)
- Todas las almas (1989)
- Corazón tan blanco (1992)
- Mañana en la batalla piensa en mí (1994)
- Negra espalda del tiempo (1998)
- Tu rostro mañana (bilduma):
- Los enamoramientos (2011)
- Así empieza lo malo (2014)
- Berta Isla (2017)
- Tomás Nevinson (2021)
Kontakizun-liburuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Mientras ellas duermen (1990)
- Cuando fui mortal (1996)
- Mala índole (1998)
- Mala índole. Cuentos aceptados y aceptables (2012)
Artikulu-bildumak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Pasiones pasadas (1991)
- Literatura y fantasma (1993)
- Vida del fantasma (1995)
- Salvajes y sentimentales: letras de fútbol (2000)
- Donde todo ha sucedido: al salir del cine (2005)
- Aquella mitad de mi tiempo: al mirar atrás (2008)
- Los villanos de la nación. Letras de política y sociedad (2010)
- XL Semanal gehigarrian argitaratuta:
- El País Semanal gehigarrian argitaratuta:
- El oficio de oír llover (2005)
- Demasiada nieve alrededor (2007)
- Lo que no vengo a decir (2009)
- Ni se les ocurra disparar, (2011)
- Tiempos ridículos (2013)
- Juro no decir nunca la verdad (2015)
- Cuando los tontos mandan (2018)
- Cuando la sociedad es el tirano (2019)
- ¿Será buena persona el cocinero? (2022)
- Lección pasada de moda. Letras de lengua (2012)
Saiakerak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Cuentos únicos (1989)
- Vidas escritas (1992)
- El hombre que parecía no querer nada (1996)
- Miramientos (1997)
- Faulkner y Nabokov: dos maestros (2009)
- Si yo amaneciera otra vez de William Faulkner (1997)
- Desde que te vi morir de Vladimir Nabokov (1999)
- El Quijote de Wellesley: Notas para un curso en 1984 (2016)
Haur-literatura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Ven a buscarme (2011)
Itzulpenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- El brazo marchito y otros relatos, Thomas Hardy (1974)
- La vida y las opiniones del caballero Tristram Shandy. Los sermones de Mr. Yorick, Laurence Sterne (1978)
- De vuelta del mar, Robert Louis Stevenson (1980)
- El espejo del mar, Joseph Conrad (1981)
- Ehrengard, Isak Dinesen (1984)
- El violinista ambulante, Thomas Hardy (1984)
- El crepúsculo celta, William Butler Yeats (1985)
- Religio Medici. Hydriotaphia, Thomas Browne (1986)
- Autorretrato en espejo convexo, John Ashbery (1990)
- Un poema no escrito, W. H. Auden (1996)
- Notas para una ficción suprema, Wallace Stevens (1996)
- Si yo amaneciera otra vez, William Faulkner (1997)
- Desde que te vi morir, Vladimir Nabokov (1999)
- La mujer de Huguenin, M. P. Shiel (2000)
- Bruma, Richmal Crompton (2001)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- 1951ko jaiotzak
- 2022ko heriotzak
- Madrilgo idazleak
- Espainiako idazleak
- Espainiako itzultzaileak
- Espainiako eleberrigileak
- Espainiako saiakeragileak
- Espainiako haur literaturako idazleak
- XX. mendeko Espainiako idazleak
- XXI. mendeko Espainiako idazleak
- Real Academia Españolaren akademikoak
- Madrildarrak
- Madrilgo Complutense Unibertsitateko ikasleak
- Herralde saria
- Madrilen hildakoak
- Atzerriko Femina sariaren irabazleak