Joachim Peiper
| Joachim Peiper | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Berlin, 1915eko urtarrilaren 30a |
| Herrialdea |  Alemania |
| Heriotza | Traves, 1976ko uztailaren 14a (61 urte) |
| Hobiratze lekua | Schondorf |
| Heriotza modua | giza hilketa |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | militarra |
| Jasotako sariak | |
| Kidetza | Schutzstaffel |
| Zerbitzu militarra | |
| Adar militarra | Waffen-SS |
| Gradua | Standartenführer (en)  |
| Parte hartutako gatazkak | Bigarren Mundu Gerra |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Alderdi politikoa |  Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista |
   | |
Joachim Peiper (Berlin, 1915eko urtarrilaren 30a - Taraves, Frantzia, 1976ko uztailaren 14a), "Jochen" bezala ere ezaguna (Joachimentzat lagunarteko txikigarria), Waffen-SSetako landa-ofiziala izan zen Bigarren Mundu Gerran. Reichsführer-SS Heinrich Himmler-eko langileen laguntzailea 1938ko apiriletik 1941eko abuztura. 1945ean, Waffen-SSetako errejimendu-buru gazteena zen (Standartenführer). Dachaun 1946an ezarritako auzitegi militar estatubatuarrak epaitu zuen gerra krimenengatik, Italian eta Belgikan gertatutakoengatik.
Epaiketan erruduntzat jo zuten, eta heriotza zigorra ezarri zioten, baina exekuzioa eten egin zuten lehenik, eta, ondoren, espetxe-zigorra ezarri zioten. 1956ko abenduan askatu zuten, eta Frantziara joan zen bizitzera. Travesen bere etxeko sutean hil zen.
Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Peiper Berlinen jaio zen. 1915eko urtarrilaren 30ean, Silesia eskualdeko klase ertaineko familia batean; Silesia Alemaniak historikoki erreklamatutako Poloniako lurraldea da. Bere aita Alemaniako Armada Inperialeko ofiziala izan zen. Joachimek bi anaia izan zituen, Hans-Hasso eta Horst. Hans-Hasso, zaharrena, bere buruaz beste egiten saiatu zen, baina egoera begetatiboan geratu zen; azkenean Berlingo ospitale batean hil zen, tuberkulosiak jota, 1942an. Joachimek heziketa akademiko normala egin zuen. 1926an, bere beste anaia Horsten ereduari jarraitu zion, eta Scout mugimenduan izena eman zuen; aldi horretan, bizitza militarrarekiko interesa garatzen hasi zen. Peiperrek 18 urte bete zituenean eta derrigorrezko izan aurretik, bere anaia Horstekin batera, Hitleriar Gazterian afiliatu zen.
Armadan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Peiper 7 SS-Reiterstandarten sartu zen 1933ko urriaren 12an, eta 1934ko urtarrilaren 23an SS-Mann (soldaduaren baliokidea) izendatu zuten. SS-Sturmmannera igota (bigarren kaboa), urte berean, Nurenbergeko Kongresuan, Heinrich Himmlerren arreta erakarri zuen, eta SS-Verfügungstrupperekin bat egiteko konbentzitu zuen.
1935eko apirilaren 24an, berria sortutako SSetako ofizialen eskolako ikasle gisa sartu zen Brunswicken, Paul Hausserren agindupean. 1935eko azaroan egin zuen SSen zina, eta eskola horretan jarraitu zuen 1936ko urtarrilera arte. Urte horretako otsailean eta martxoan Dachauko kontzentrazio-esparruan entrenatzen jarraitu zuen, SS-Totenkopfverbände erakundearen ardurapean. Apirilaren 20an, SS-Untersturmführer (tenienteordea) mailara igo zuten, eta SS Leibstandarte SS Adolf Hitler lehen dibisiora eraman zuten, Sepp Dietrichen agindupean. Unitate horretan egon zen 1938ra arte.
Himmlerren ondokoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1938ko uztailaren 4an, Peiper Heinrich Himmlerren alboko postu batean sartu zuten, Karl Wolffen agindupean. Peiperrek Himmlerren bulego pertsonalean lan egin zuen, SS-Hauptamt-en. Reichsführer-SSren ondoko langileen kide zenez, Peiperrek harremanak zituen Gizarte Zerbitzuetako goi-kargudun askorekin. Himmlerren laguntzaile gogokoenetako bat bihurtu zen, eta laguntzaile pertsonal gisa eta Italiara estatu-bisita batean lagundu zion.
Peiper Obersturmführer gradura (tenientea) igo zuten bere 24. urtebetetzean. Garai hartan ezagutu zuen Sigurd "Sigi" Hinrichsen, Himmlerren bulego pertsonaleko idazkaria. Sigi Hedwig Potthast Himmlerren maitalearen laguna zen. Biak ezkondu ziren 1939ko ekainaren 26an, eta Berlinen bizi izan ziren lehen bonbardaketak egin zituzten arte. Une horretan, Rottach-Egernera (Bavaria Beherea) joan ziren, Himmlerren beraren bigarren bizilekuaren ondora, bere gertuko langile gehienak bezala. Bikoteak hiru seme-alaba izan zituen: Hinrich, Elke eta Silke.
Polonian[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1939ko irailaren 1ean hasitako Poloniaren inbasioaren ondoren, Peiperrek Himmlerren eta haren segizioaren laguntzaile izaten jarraitu zuen, Reichsführer-SSak bere ikuskapenak egiteko erabiltzen zuen tren berezian. Irailaren 20an, Himmlerrekin batera, Blombergen 20 poloniar hilketa ikustera joan zen. Ondoren, esperientzia horrek Himmler egunetan hitzik gabe utzi zuela idatzi zuen. Ondoren, Peiperrek Ernst Schäferri kontatu zion Hitlerrek berak agindu ziola Himmlerri poloniar klase intelektuala desagerrarazteko.
Poloniako porrotaren ondoren, Peiperrek Himmlerrekin kolaboratzen jarraitu zuen, honek Poloniako biztanleria zibila kontrolatzeko planak martxan jartzen zituen bitartean. Urte bereko urriaren 9an, Himmlerri lagundu zion Feldherrnhalleko ospakizunetan, Munichen. Urte bereko abenduaren 21ean, Himmler eta Peiper gas toxiko bidezko exekuzio batean izan ziren; gerra osteko galdeketetan, Peiperrek modu hotz eta desapasionatuan deskribatu zuen gertaera.
Frantzian[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1940ko maiatzaren 17an, Peiperrek Himmlerri lagundu zion Frantziako batailan Waffen-SSetako indarren jarraipena egiten. Hasselten, borroka-unitate batera lekualdatzeko eskatu zuen, eta unitate hori onartu egin zioten, eta SS Leibstandarte SS Adolf Hitler 1. dibisioko 11. konpainiako atalburu bihurtu zen. Unitate horretan jaso zuen suzko bataioa. Wattenbergeko muinoetan, Britainiar Armadaren artilleria bateria bat harrapatu zuen, honek, Burdinazko Gurutzea eta konpainia baten agindupean zegoen Hauptsturmführer-era (kapitaina) igoera bat jaso zuelarik. Hilabete baino gutxiago geroago, Himmlerren laguntzaile pertsonala izendatu zuten berriro, uztailaren 10ean Hitlerrekin Berghofen izandako bilera batera lagunduz.
Himmlerrekin batera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Himmlerreko languntzaileen artean berriro, Peiperrek 1940ko urrian Madrilera egindako bisitan lagundu zion, non Alemaniako ordezkaritza Francisco Franco diktadoreak hartu zuen. Urte bereko azaroaren 14an Himmlerren lehen laguntzaile izendatu zuten Peiper. 1941eko urtarrilean, Ravensbrück eta Dachau-ko kontzentrazio esparruetara egin zituen ikuskapen-bisitetan lagundu zion. 1941eko martxoan, Auschwitz bisitatu zuen Karl Wolff eta Fritz Brachtekin batera.
Kharkoven[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1943ko martxoaren 12a izango da egun garrantzitsuenetako bat Peiperrentzat. Kharkoveko hirugarren batailaren gailurrean, eta aginte gorenaren aginduak bete gabe, Peiperrek, bere eraso bereizgarrietako bat eginez, hainbat herri gainditu zituen, eta, Kharkov ekialdetik alboko martxa baten ondoren, hiriburuaren iparraldeko pasabideen jabe egin zen Lopan ibaian, sobietar errefortzuak Kievera, Ukrainako hiriburura, iristea eragotziz. Kolpe hori izango da Peiper Kharkoven sartzeko giltza. Sari gisa Burdinazko Gurutzearen Zaldunaren Gurutzea eman zioten.
Kursken eta Italian[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ondoren, Peiperrek Kurskeko erasoaldian parte hartu zuen, eta honen amaieran, Leibstandarte unitateak Italiara erretiratu ziren, non zenbait gerra krimenek komandante honen zerbitzu orria lausotu zuten.
1943ko azaroaren 20an, beste behin ere Errusiako frontean, Peiper, panzer erregimentuaren agindupean dago. 300 ibilgailu korazatu eta gudu-gurdi baino gehiago bere agindupean jarri ziren. Unitatea, Errusiako negu izugarriaren ondoren eta galera kopuru ikaragarriaren ondoren berrarmatzeko oso denbora gutxi izanik, izan zenaren itzal bat zen. Hala eta guztiz ere, 1944ko ekainaren 6ko aliatuen lehorreratzearen ondoren Normandiako defentsan laguntzera bidali zuten. Peiper batailaren erdian zauritua izan zen, operazio-lekua utzi behar izanez.
Ardenetako Gudua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Peiper, bere Kampfgruppe Peiper komandoarekin batera (SS Panzeren 1. dibisioari esleitua), Ardenetako Guduan egon zen, non Belgikako La Gleize herriari aurrera egin zion, non gero estatubatuar indarrek atzera eragingo zuten. Peiperren unitatea aurkitu zuten preso estatubatuarren hainbat sarraskiren errudun. Ondoren, Ambleve ibaiaren haranean trabatuta gera zen. Azkenean, eta inguratzen zuen hesia hautsi ondoren, Alemaniako lerroetara itzuli zen. Erretiratze horretan, Peiperrek 100 ibilgailu inguru utzi behar izan zituen, 6 Tigre II unitate barne, Alemaniako dibisioetara 800 gizonekin oinez itzultzeko.
Malmedyko sarraskia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1944ko abenduaren 17an, Kampfgruppe Peiperreko unitateek 84 gerra-preso estatubatuar hil zituzten Baugnezko bidegurutzean, Malmedy hiritik gertu, Belgikan. Malmedyko sarraskia ez zen ekintza isolatua izan. Honen aurretik, Honsfelden, bere taldeko kideek beste preso amerikar batzuk hil zituzten. Estatu Batuetako presoen beste hilketa bat Bullange herrian gertatu zen. Guztira, Peiperrek [|Ardenak (lurraldea)|Ardenetan]] zuen borroka taldea, uste denez, 362 gerrako preso eta 111 zibilen heriotzaren erantzulea izan zen, emakumeak eta haurrak barne.
Epaitua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Malmédyko sarraskiaren erantzulea izan zen 1944an. 1946an SSak epaitu zituztenean Dachau-n, heriotzara kondenatu zuten arren, 1956an aske geratu zen.[1]
Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Frantzian 16 urte eman ondoren, 1976an L'Humanité egunkariak eta beste hedabide batzuek sarraskiak egin zituen herrialdea uzteko eskatu zuten. Baina Peiper Travesen geratu zen. Bere historia zabaldu zenean, Molotov koktelekin egindako eraso baten ondorioz, bere etxeari su eman zioten. Esaten denez, sutetik ihes egin zuen, baina Hitlerrek sinatutako Mein Kampf liburuaren ale bat salbatzera itzuli zenean sabaia gainera erori zitzaion. 1976ko uztailaren 14an hil zen.[2]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Ingelesez):Peiperren heriotzari buruzko dokumentala.
Datuak: Q57199
Multimedia: Joachim Peiper / Q57199