Ekainaren 6

Ekainaren 6a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hamazazpigarren eguna da, 158garrena bisurteetan. 208 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Domingo Gómez-Acedo Jaiotza: Bilbo, 1898 eta 1896 Heriotza: Getxo, 1980 Jon Errasti Jaiotza: Eibar, 1988 Javier Zarzalejos Jaiotza: Bilbo, 1960 Bizenta Mogel Jaiotza: Azkoitia, 1782 Heriotza: Abandoko elizatea, 1854ko irailaren 29a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Dante Alighieri Jaiotza: Florentzia, 1265 Heriotza: Ravenna, 1321eko irailaren 14a Aleksandr Puxkin Jaiotza: Mosku, 1799 (juliotar egutegia) eta 1799 Heriotza: San Petersburgo, 1837ko urtarrilaren 29a (juliotar egutegia) Thomas Mann Jaiotza: Lübeck, 1875 Heriotza: Zürich, 1955eko abuztuaren 12a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 6ko jaiotzak Giovanni Battista Pittoni • Paul Giamatti • Louis-Sébastien Mercier • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Isabel Bakedano Jaiotza: Mendabia, 1929 Heriotza: Madril, 2018 Henri Mathieu Jaiotza: Hazparne, 1925eko ekainaren 17a Heriotza: Parisko 5. barrutia, 2013 Inocencio Gartzia Asarta Jaiotza: Gastiain, 1862ko abenduaren 28a Heriotza: Bilbo, 1921 Martina Ibaibarriaga Jaiotza: Berriz, 1788ko urtarrilaren 26a Heriotza: Oña, 1849 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Carl Gustav Jung Jaiotza: Kesswil, 1875eko uztailaren 26a Heriotza: Küsnacht (ZH), 1961 Joan Kalbin Jaiotza: Noyon, 1509ko uztailaren 10a Heriotza: Geneva, 1564 Ray Bradbury Jaiotza: Waukegan (Illinois), 1920ko abuztuaren 22a Heriotza: Los Angeles, 2012 Gerhart Hauptmann Jaiotza: Szczawno-Zdrój, 1862ko azaroaren 15a eta 1862 Heriotza: Jagniątków (en) , 1946 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 6ko heriotzak Patrick Henry • Kira Muratova • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1808 - Napoleon Bonapartek bere anaia Joseph Espainiako errege izendatu zuen Baionan. 1944 - Bigarren Mundu Gerrako E-Eguna (irudian): 150.000 gudari aliatu Normandiako hondartzetan lehorreratu ziren (Overlord operazioa). 1946 - NBA saskibaloi-liga amerikarraren sorrera. 1949 - George Orwell idazleak 1984 eleberria argitaratu zuen. 1982 - Libanoko gerra hasi zen: Israelgo armadak, Ariel Sharon Defentsa Ministroaren agindupean, Libano hegoaldea inbaditu zuen, Beirut hiribururaino iritsiz. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: larunbata 2021: igandea 2022: astelehena 2024: osteguna 2025: ostirala 2026: larunbata Izendegia Santutegia: Martzelino Champagnat, Norberto Xantengoa, Klaudio Besançongoa, Gerardo dei Tintori Seaska egutegia: Iraitz eta Yera/Yeraitz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1808 - Napoleon Bonapartek bere anaia Joseph Espainiako errege izendatu zuen Baionan.
• 1975 - ETAk, Ovidio Diaz López polizia armatuko kidea erail zuen Bartzelonan.
• 1979 - ETAk, Luis Berasategui Mendizabal enpresaburua erail zuen Bergaran.

Mundua

• 1521 - Armada nafar-gaskoiak Logroño setiatu zuen.
• 1944 - Bigarren Mundu Gerrako E-Eguna: 150.000 gudari aliatu Normandiako hondartzetan lehorreratu ziren (Overlord operazioa).
• 1982 - Libanoko gerra hasi zen: Israelgo armadak, Ariel Sharon Defentsa Ministroaren agindupean, Libano hegoaldea inbaditu zuen, Beirut hiribururaino iritsiz.
• 1993 - Espainiako hauteskunde orokorretan eskuinak gorakada izugarria izan zuen, Espainiako Langileen Alderdi Sozialista mehatxatzen. PSOEk, gehiengo osotik urrun, beste alderdi txikien laguntza behar izan zuen hurrengo hiru urteetan.
• 2002 - Lur-ondoko asteroide bat, 10 metro inguruko diametrokoa, Mediterraneo itsaso gainean lehertu zen 26 kilotoiko leherketa indarrez (Nagasakiko bonba atomikoa baino zertxobait indartsuagoa)

Arte eta kultura

Mundua

• 1935 - The 39 Steps (39 Maila) filma estreinatu zen, Alfred Hitchcockek zuzendu eta Robert Donat, Madeleine Carroll, Lucie Mannheim eta Godfrey Tearle aktoreek antzeztu zuten.
• 1942 - Yankee Doodle Dandy filma estreinatu zen, Michael Curtizek zuzendu eta James Cagney, Joan Leslie, Walter Huston eta Richard Whorf aktoreek antzeztu zuten.
• 1949 - George Orwell idazleak 1984 eleberria argitaratu zuen.
• 1954 - Secret of the Incas (Inken Sekretua) filma estreinatu zen, Jerry Hopperek zuzendu eta Charlton Heston eta Robert Young aktoreeek antzeztu zuten.
• 1976 - The Omen (Iragarpena) filma estreinatu zen, Richard Donnerek zuzendu eta Gregory Peck, Lee Remick, David Warner eta Billie Whitelaw aktoreek antzaztu zuten.
• 1983 - Octopussy filma estreinatu zen, John Gleneek zuzendu eta Roger Moore, Maud Adams, Louis Jourdan, Steven Berkoff, Desmond Llewelyn eta Kristina Wayborn aktoreek antzeztu zuten.
• 1997 - Con Air filma estreinatu zen, Simon Westek zuzendu eta Nicolas Cage, John Cusack, John Malkovich, Steve Buscemi eta Colm Meaney aktoreek antzeztu zuten.

Kirolak

Mundua

• 1946 - NBA saskibaloi-liga amerikarraren sorrera.
• 1992 - Frantziako errugbi txapelketaren finala: R.C.Toulon taldeak Biarritz Olympique 19-14 menderatu zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1782 - Bizenta Mogel, gipuzkoar idazlea (h. 1854).
• 1794 - Jose Agustin Iparragirre, gipuzkoar konfiteroa eta Jose Mari Iparragirre kantariaren aita.
• 1854 - Jean Baptiste Duhalde, Xilhar, euskal pilotaria (h. 1928).
• 1879 - León Carrasco, gipuzkoar militarra (h. 1936).
• 1894 - Luis Rodríguez Gal, Luis de Uranzu, gipuzkoar margolari eta idazlea (h. 1968).
• 1896 - Paulina Ramos, Emakume Abertzale Batzaren kidea eta Bilboko udal-eskoletako irakaslea.
• 1898 - Domingo Gómez-Acedo, euskal herritar futbolaria (h. 1980).
• 1924 -
  • Salutxu Etxebarria, arabar dantzaria, lehenengo emakume aurreskularia (h. 2008).
  • Juan Garate Alkorta Maltzeta, gipuzkoar trikitilaria (h. 2006).
• 1925 - Jacques d'Arribehaude, lapurtar idazlea (h. 2009).
• 1929 -
  • Jose Antonio Retolaza, euskal idazlea, euskaltzalea, apaiza eta ohorezko euskaltzaina, Kili-Kili aldizkariaren sortzailea (h. 2014).
  • Julian Ugarte, euskal aktorea (h. 1987).
• 1931 - Roger Saubot, lapurtar arkitektoa (h. 1999).
• 1940 - Santi Auzmendi, gipuzkoar moda sortzailea eta jostuna (h. 2014).
• 1943 - Felipe Igiñiz, gipuzkoar argazkilaria.
• 1959 - Idoia Zenarrutzabeitia, bizkaitar politikaria eta Eusko Jaurlaritzako Lehendakariordea.
• 1960 - Javier Zarzalejos, bizkaitar politikari eta diplomatikoa, Madrilen.
• 1964 - Izaskun Etxeberria, nafar irakaslea eta idazlea.
• 1965 - Miren Arenzana Letamendi, bizkaitar artista.
• 1972 - Maria Isabel Moses Fernández, arabar saskibaloi jokalari ohi eta entrenatzailea.
• 1975 - Ainara Badiola, bizkaitar biologo, paleontologo eta EHUko irakaslea.
• 1976 - Ainara Maia, gipuzkoar idazle eta itzultzailea.
• 1985 -
  • Miren Artetxe, gipuzkoar bertsolaria.
  • Nerea Loiola, gipuzkoar irakaslea eta euskal idazlea.
• 1987 - Garazi Beloki, gipuzkoar aktore eta modeloa.
• 1988 - Jon Errasti, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1436 - Johann Müller Regiomontanus, alemaniar matematikaria eta astronomoa (h. 1476).
• 1599 - Diego Velázquez, espainiar margolari barrokoa (h. 1660).
• 1606 - Pierre Corneille, frantziar antzerkigilea (h. 1684).
• 1646 - Hortense Mancini, Mazarin kardinalaren iloba, Karlos II.a Ingalaterrako, Eskoziako eta Irlandako erregearen maitalea (h. 1699).
• 1661 - Giacomo Antonio Perti, italiar musikagile barrokoa (h. 1756).
• 1714 - Josef I.a Portugalgoa, Erreformatzailea, Portugalgo erregea (h. 1777).
• 1756 - John Trumbull, estatubatuar margolaria (h. 1843).
• 1799 - Aleksandr Puxkin, errusiar poeta, nobelagile, dramagile eta istorio motzen idazlea (h. 1837).
• 1841 - Eliza Orzeszkowa, poloniar idazlea (h. 1910).
• 1850 - Karl Ferdinand Braun, alemaniar fisikaria, 1909ko Fisikako Nobel Saria (h. 1918).
• 1858 - Victoria Aguirre Anchorena, argentinar margolaria, arte bildumagilea eta Sociedad de Beneficencia elkarteko kidea (h. 1927).
• 1868 - Robert Falcon Scott, Royal Navyko kapitaina (h. 1912).
• 1872 -
  • Antoni Bolesław Dobrowolski, poloniar geofisikaria, meteorologoa eta esploratzailea (h. 1954).
  • Alexandra Feodorovna, Errusiako enperatriza eta Errusiako Inperioko azken agintaria (h. 1918).
• 1875 - Thomas Mann, alemaniar idazlea, 1929ko Literaturako Nobel Saria (h. 1955).
• 1876 - Fiodor Majnov, errusiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen errusiar gizasemea (h. 1913).
• 1880 - William T. Cosgrave, irlandar politikaria (h. 1965).
• 1893 - Teresita Zazá, varietés munduko kantaria, lehen aldiz Alirón kanta interpretatu zuena (h. 1980).
• 1896 -
  • Italo Balbo, italiar politikari faxista eta mariskala (h. 1940).
  • Ángela Ramos, perutar kazetaria, poeta eta antzerkigilea (h. 1988).
• 1898 -
  • Jacobus Johannes Fouché, Hego Afrikako presidentea (h. 1980).
  • Norbert Tauer, txekiar euskalari eta idazlea (h. 1983).
• 1901 - Sukarno, Indonesiako aurreneko presidentea (h. 1970).
• 1903 - Aram Khatxaturian, armeniar musikagilea eta pedagogoa (h. 1978).
• 1906 -
  • Junio Valerio Borghese, italiar militarra eta politikaria (h. 1974).
  • Achille Chavée, belgikar poeta (h. 1969).
• 1909 - Isaiah Berlin, britainiar filosofoa (h. 1997).
• 1910 - Jaume Vicens i Vives, kataluniar historialaria eta historialarien maisua (h. 1960).
• 1911 - Jean Cayrol, frantziar poeta, idazle eta zinemagilea (h. 2005).
• 1913 - Jiří Hájek, txekiar politikaria, nazien aurkako erresistentzian jardundakoa (h. 1993).
• 1916 - Hamani Diori, Nigeriako presidentea (h. 1989).
• 1918 - Edwin Krebs, estatubatuar biokimikaria, 1992ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2009).
• 1919 - Peter Carington, NATOren seigarren Idazkari Nagusia (h. 2018).
• 1922 - Milagros Bidegain, gipuzkoar irakaslea, liburuzaina, hizkuntzalaria eta artxibozaina (h. 2006).
• 1929 - Albert Kalonji, kongotar politikaria, Hego Kasaiko enperadorea (h. 2015).
• 1931 - Victor Mora, kataluniar idazle, itzultzaile eta komiki-gidoilaria (h. 2016).
• 1932 - David Scott, estatubatuar astronauta, ingeniari eta militar ohia.
• 1933 - Heinrich Rohrer, suitzar fisikaria, 1986ko Fisikako Nobel Saria (h. 2013).
• 1934 - Alberto II.a Belgikakoa, Belgikarren erregea.
• 1939 - Joan Martínez Alier, kataluniar ekonomialari ekologista.
• 1940 - Willie John McBride, iparirlandar errugbilari ohia.
• 1942 -
  • Ulrike Ottinger, alemaniar zinema zuzendaria.
  • Gideon Toury, israeldar itzultzaile eta teorialaria (h. 2016).
• 1943 - Richard E. Smalley, estatubatuar kimikari eta fisikaria, 1996ko Kimikako Nobel Saria (h. 2005).
• 1944 - Phillip Sharp, estatubatuar biologoa, 1993ko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1945 - Gérard Cholley, frantziar errugbilari ohia.
• 1947 - Robert Englund, estatubatuar aktorea.
• 1950 - Chantal Akerman, belgikar zinema zuzendaria (h. 2015).
• 1951 - Juan Carlos Oyarzún, argentinar politikaria (h. 2021).
• 1952 - Marsha Blackburn, estatubatuar politikaria, enpresaburua eta aktibista.
• 1956 - Björn Borg, suediar tenislari ohia, historiako bost jokalari onenen artean sailkatua.
• 1960 - Steve Vai, estatubatuar gitarra-jotzaile, konposatzaile, abeslari, kantautore eta ekoizlea.
• 1961 - Tom Araya, txiletar-estatubatuar musikaria, Slayer taldeko abeslari eta baxu-jolea.
• 1962 - Hirokazu Koreeda, japoniar zinema zuzendaria, ekoizlea, gidoilaria eta muntatzailea.
• 1963 - Gustavo de Arístegui, espainiar diplomazialari eta politikaria.
• 1966 - Faure Gnassingbé, Togoko presidentea.
• 1971 - Silvia Jato, galiziar telebista-aurkezlea.
• 1972 -
  • Noriaki Kasai, japoniar eski jauzilaria.
  • Nary Ly, kanbodiar zientzialaria eta atleta da, distantzia luzeko lasterketetan espezializatua.
• 1974 - Juanra Bonet, kataluniar aktore, aurkezle eta umorista.
• 1977 - Maider Yabar, gipuzkoar trapezista eta aktorea.
• 1985 - Sota Hirayama, japoniar futbolaria.
• 1986 - Tamara Lunger, hegotiroldar alpinista eta eskiatzailea.
• 1987 - Akwaeke Emezi, nigeriar idazle eta artista bisuala.
• 1988 - Teerasil Dangda, thailandiar futbolaria.
• 1989 - Álex Sánchez, espainiar futbolaria.
• 1990 - Karma, bhutandar arkularia.
• 1993 - Kaze (MC), espainiar rap abeslari eta musika-ekoizlea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1619 - Sancho Alkiza, gipuzkoar itsastar eta funtzionarioa, Venezuela, Guyana eta Kubako gobernadorea, Kuban (j. 1567).
• 1849 - Martina Ibaibarriaga, bizkaitar militara (j. 1788).
• 1859 - Prosper-Michel-Arnaud Hiraburu, Euskal Herrian jaiotako apezpikua, Frantzian (j. 1805).
• 1921 - Inocencio Gartzia Asarta, nafar margolaria (j. 1862).
• 1952 - Duguen Egileor, bizkaitar opera-abeslaria, tenorra, Buenos Airesen (j. 1877).
• 1991 - Hernando Espinosa de los Monteros, euskal militar eta zaldizkoa, Aranda de Dueron (j. 1916).
• 2003 - Iñigo Aranzadi, nafar ingeniari agronomo, kazetari eta idazlea, etnologian aditua (j. 1922).
• 2013 - Henri Mathieu, lapurtar pediatra eta ikertzailea (j. 1925).
• 2018 - Isabel Bakedano, nafar margolaria (j. 1929).

Mundua

• 823 - Fun'ya no Watamaro, japoniar militarra (j. 765).
• 913 - Alexandro Bizantziokoa, Bizantziar Inperioko enperadorea (j. 866).
• 1217 - Henrike I.a Gaztelakoa, Gaztelako erregea (j. 1204).
• 1533 - Ludovico Ariosto, italiar olerkari eta antzerkigilea (j. 1474).
• 1832 - Jeremy Bentham, ingeles filosofo eta epailea, utilitarismoaren fundatzailea (j. 1748).
• 1836 - Antonio Saxoniakoa, Saxoniako erregea (j. 1755).
• 1837 - Diego Portales, Txileko diktadorea (j. 1793).
• 1846 - Rodolphe Töpffer, suitzar irakasle, politikari, idazle eta margolaria (j. 1799).
• 1861 - Camillo Benso (Cavourreko kondea), italiar batasuna gauzatu zuen politikaria (j. 1810).
• 1864 - William Smith O'Brien, irlandar politikaria (j. 1803).
• 1870 - Ferdinand von Wrangel, errusiar baltikoko germaniar esploratzailea (j. 1797).
• 1881 - Henri Vieuxtemps, belgikar musikagilea (j. 1820).
• 1891 - John A. Macdonald, lehendabiziko Kanadako lehen ministroa (j. 1815).
• 1916 - Yuan Shikai, txinako lehendakaria (j. 1859).
• 1923 - Filiberto Díaz, espainiar abokatu, kazetari eta politikaria, Bilboko gobernadore zibila (j. 1838).
• 1929 - Richard Réti, txekiar xakelaria (j. 1889).
• 1941 - Louis Chevrolet, suitzar-estatubatuar lasterketako pilotua, “Chevrolet” automobil konpainiaren fundatzailea (j. 1878).
• 1944 -
  • Paul Cornu, frantziar ingeniari eta asmatzailea, errotorea erabiliz eginiko lehen hegaldi librearen autorea (j. 1881).
  • Ker-Xavier Roussel, frantziar margolaria (j. 1867).
• 1946 - Gerhart Hauptmann, alemanezko idazlea, Literaturako Nobel sariduna 1912an (j. 1862).
• 1948 -
  • Louis Lumiere, frantziar zinemagilea (j. 1864).
  • Henrik Lund, Groenlandiako inuit herriko margolari, poeta, musikagile eta apaiza (j. 1875).
• 1949 - Philip Herbert Cowell, britainiar astronomoa (j. 1870).
• 1956 - Hiram Bingham, estatubatuar esploratzaile eta arkeologoa, Machu Picchuko aztarrenak aurkitu zituena (j. 1875).
• 1961 - Carl Gustav Jung, suitzar psikiatra eta filosofoa, psikologia analitikoa sortzailea (j. 1875).
• 1962 - Yves Klein, frantziar artista, Body Arteko aitzindaria (j. 1928).
• 1968 - Robert Kennedy, John Fitzgerald Kennedyren anaia eta AEBetako Fiskal Nagusia, eraila (j. 1925).
• 1975 - Hugo Dyson, Inklings taldeko partaidea eta Ingelesaren ikertzailea (j. 1896).
• 1984 - Emmi Pikler, hungariar pediatra, autorea eta mintzalaria, Pikler Institutuko haurtzaindegiaren fundatzailea (j. 1902).
• 1990 - Aurora de Albornoz, espainiar idazlea, poeta, literaturako kritikaria, irakaslea eta saiokeragilea (j. 1926).
• 1991 - Stan Getz, estatubatuar saxofoi-jotzailea, jazzaren historiako saxofoi-jotzailerik handienetakoa (j. 1927).
• 1996 -
  • George Davis Snell, estatubatuar biologoa, 1980ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1903).
  • José María Valverde, espainiar poeta eta itzultzailea (j. 1926).
• 2000 - Frédéric Dard, frantziar idazlea (j. 1921).
• 2005 -
  • Anne Bancroft, estatubatuar aktorea (j. 1931).
  • Dana Elcar, estatubatuar aktorea (j. 1927).
• 2006 - Billy Preston, estatubatuar musikaria (j. 1946).
• 2007 - Enrique Fuentes Quintana, espainiar politikaria eta ekonomista (j. 1924).
• 2009 - Jean Dausset, frantziar sendagile eta immunologoa, 1980ko Medikuntzako Nobel Saria. (j. 1916).
• 2012 - Manolo Preciado, Manolín, espainiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1957).
• 2013 -
  • Jerome Karle, estatubatuar kimikaria, 1985eko Kimikako Nobel Saria (j. 1918).
  • Tom Sharpe, ingeles idazlea (j. 1928).
  • Esther Williams, estatubatuar igerilari eta aktorea (j. 1921).
• 2014 - Darío Barrio, espainiar sukaldaria (j. 1972).
• 2016 -
  • Viktor Kortxnoi, sobietar-suitzar xake jokalaria (j. 1931).
  • Peter Shaffer, ingeles-literatura eta musika-kritikaria eta antzerkigilea (j. 1926).
• 2017 - Adnan Khashoggi, saudiarabiar enpresaburu, arma trafikatzaile eta munduko gizon aberatsenetarikoa (j. 1935).
• 2019 -
  • Fernando Aínsa, espainiar jatorriko uruguaiar kazetari, kritikari eta saiakera-idazlea (j. 1937).
  • Dr. John, estatubatuar abeslaria (j. 1941).
• 2021 -
  • Ei-ichi Negishi, japoniar kimikaria, 2010eko Kimikako Nobel Saria (j. 1935).
  • Gérard Vergnaud, frantziar matematikari eta psikologoa (j. 1933).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Iraitz eta Yera/Yeraitz.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2620
• Multimedia: 6 June

Ekainaren 5 | Urteko egutegi | Ekainaren 7