Onartu gabeko estatuak

Onartu gabeko estatuak nazioarteko komunitateak, bereziki NBEk eta bere kideek onespena eman ez dieten estatuak dira. Estatutzat jotzen dira honi dagozkion zenbait ezaugarri dituelako: lurralde baten gaineko kontrola edo kontrolatzeko borondatea eta berezko gobernua.

Kasu desberdinak topa daitezke: de facto independenteak direnak baina bere egoera irregularragatik (gerra baten emaitza adibidez) etorkizunean aldaketak espero daitezkeenak, onarpen zabala baina ezintasuna NBEko kide batzuen jarreragatik, estatu bakar batek ere ez, batzuek edo askok onartzen dutenak, lurralde jakin batean kontrol osoa edo partziala dutenak, herri batean oinarrituta daudenak eta ez daudenak...

Inork ez onartuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oro har nazioarteak onartutako estatu baten parte direla irizten dio, nahiz eta egun estatu horrek (kasu hauetan Somaliak) lurraldea ez kontrolatu.

Somalilandia: 1991n aldarrikatu zuen independentzia baina nazioarteak ez du onartu Somaliaren zatiketa.

NBEko kide ez diren estatu batzuek baino onartu ez dutenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso estatu gutxik onartu dutenak eta gainera zerrenda honetan daudenak izanik; gehienetan elkarrekikotasuna suertatu egin da.

Transnistria

Moldavia eta Ukrainaren arteko lur zerrenda mehe batek osatua, 1990etik independentea da. Nazioarteak Moldaviako zatitzat dauka eta Abkhazia eta Hego Osetiak baino ez dute onartu.

Artsakh

1991etik independentea. Armenia eta Azerbaijanen arteko gatazkaren barruan kokatzen da: biztanle gehienak armeniarrak dira Azerbaijanen barruan dagoen barrendegi honetan. Armeniarekin batu nahi izango luke, ez baita aparteko herria. Azerbaijanek beretzat duen lurralde honen independentzia Transnistriak onartu du.

NBEko kide bakarrak onartua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atxikimendu berezia duelako gertatu da.

Ipar Zipre

1983an Zipreko gerraren ostean aldarrikatua, Turkiak onartzen du eta baita Batzar Islamikoko Erakundeak ere. 2004an Europar Batasunak bere barruan sartzea onartu zuen, beti ere balizko Zipre batu batean.

Estatu batzuek edo askok onartuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

NBEn sartzeko inolako aukerarik ez duten kasu batzuetatik zenbait estaturen betoagatik independentzia normalizatua ez duten batzuetara doan kategoria. Onartzen dituzten estatu-kopuruaren arabera ordenatuta ageriko dira.

Abkhazia

1992tik independentea, Errusiak babestu eta Georgiak beretzat eskatzen du. Herri abkhaziarra du oinarri. NBEko lau estatuk onartu dute (Errusia, Nauru, Nikaragua eta Venezuelak) eta Hego Osetia eta Transnistriak ere bai.

Hego Osetia

Aurrekoaren antza du; 1991tik Georgiatik independentzia aldarrikatu zuen Moskuren laguntzaz. Desberdintasuna: bere burua herri osetiar osoaren estatutzat jo beharrean, Ipar Osetiako gobernua Errusiaren barruan segitzearen alde dago eta hegoaldekoek ere Errusiarekiko atxikimendu maila handiagoa erakusten dute. Abkhazia onartzen duten estatu berberek onartua.

Taiwan

1949tik de facto independente, 1971n NBEko aulkia eta bere onespen diplomatiko gehienak galdu zituen Txinako Herri Errepublikak irabazten zituen bitartean. 2010ean 22 estatuk (nazioartean inportantzia handiegirik ez dutenak) eta Egoitza Santuak onartzen dute.

Kosovo

1991n aldarrikatu zuen independentzia lehen aldiz; orduan Albaniak baino ez zuen onartu, kontuan izan berezko herria baino herri albaniarraren barruan kokatuko litzatekeela. 2008tik berriz independentea da, kasu honetan estatu boteretsu askoren babesaz baina Balkanetan bizi izan diren aliantza eta gerrengatik ez du adostasunik bildu nazioartean: NBEko 64 kidek onartzen dute, haien artean AEB, Alemania, Erresuma Batua, Frantzia, Italia, Japonia eta Turkiak. Aldiz, onartzen ez dutenen artean Argentina, Brasil, Errusia, Espainia eta Serbia daude.

Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa

Marokok okupatua, NBErentzat deskolonizatu gabeko lurraldea da. Fronte Polisarioak 1976an aldarrikatu zuen independentzia; 81 estatuk eta Afrikar Batasunak onartzen dute. Arabiar Ligak, ordea Marokoren alde jotzen du. Aurreko kasuetan ez bezala bere lurraldearen zati bat besterik ez du kontrolatzen.

Palestina

1988an aldarrikatua, bere independentzia NBEko 96 kidek onartzen dute eta harreman diplomatikoak ditu beste hamabirekin. Hala ere, Israel, AEB eta Mendebaldeko Europako estatu gehienek ez dute onartzen. Onartu gabekoen artean NBEn estatusik altuena lortu du, kide osoa ez bada ere "behatzailea" delako. Berezko ezaugarri gisa, bere lurraldearen kontrolik ez du eta historikoki Palestina bere osotasunean izan dena egun Israelgo estatuak menperatzen du, bien proiektu politikoek lur berean talka egiten dutelarik.

NBEko kide batzuen arazoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ezin "Onartu gabekoak" deitu, NBEko kideak direlako baina egoera partikular batzuk direla medio estatu batzuek ez dute lortu munduko guztien onespena. Azpimarratzeko kasuak:

Israel

21 estatuk, batez ere arabiarrek ez dute onartzen eta hala egin duten beste hamahiruk ez dute harreman diplomatikorik.

Txinako Herri Errepublika

NBEko kidea ez den Taiwanek ez du onartzen; beste aldetik, delako "Txinako Errepublika" onartzen duten estatuekin (22 eta Egoitza Santua) Herri Errepublikak ez du harreman diplomatikorik onartzen.