Udine

Udine; Udine
	Italiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Italia
Eskualdea	Friuli-Venezia-Julia
Q101065901	ente di decentramento regionale di Udine
Izen ofiziala	Udine
Jatorrizko izena	Udine
Posta kodea	33100
ISTAT kodea	030129
Geografia
Koordenatuak	46°04′N 13°14′E / 46.07°N 13.23°E46°04′N 13°14′E / 46.07°N 13.23°E
Azalera	57.17 km²
Altuera	113 m
Mugakideak	Campoformido, Martignacco, Pasian di Prato, Pavia di Udine, Pradamano, Reana del Rojale, Remanzacco, Pagnacco, Povoletto eta Tavagnacco
Demografia
Biztanleria	99.518 (2018ko urtarrilaren 1a); 177 (2017)
Dentsitatea	1.740,74 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	0432
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Esslingen am Neckar, Vienne, Neath Port Talbot, Norrköping udalerria, Schiedam, Belgrad, Tirana, Maribor, Albacete, Jaunde, Setúbal, Resistencia, Velenje, Bikaner, Piotrków Trybunalski, Klagenfurt, Nyíregyháza, Windsor, Villach (en) eta Budapest District III (en)
Katastro kodea	L483
Sailkapen sismikoa	2 (Ertaina)
Matrikula	UD
	comune.udine.it

Udine (italieraz ˈuːdine ahoskatua; friulieraz: Udin; eslovenieraz: Videm; latinez: Utinum) Italiako ipar-ekialdean dagoen hiria da, Friuli-Venezia-Juliako eskualdearen erdialdean kokaturik, Alpeak eta Itsaso Adriatikoaren artean. Izen bereko probintziaren hiriburua da.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udineren jatorria, Italiako iparraldeko gune nagusietako bat, zalantzazkoa da; bere izenaren lehen aipamena Oton II.a enperadoreak idatzitako 983. urteko dokumentu batean dago. Goi Erdi Aroan eskualdeko gaztelu ugarietako bat baino ez zen izan, 1238an Aquileako Patriarkatuaren egoitza patriarkal bihurtu zen arte. Hurrengo mendearen hasieran Gorizia eta Trevisoren aurkako borroken protagonista izan zen. XV. mendean veneziarrengana igaro zen eta horrela jarraitu zuen XVIII. mendearen amaiera arte, non frantsesek okupatu zuten, gero austriarrek eta, azkenik, 1866an Italiako Erresumara igaro zen.

Friuliera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Friulieraren aldaera bat erabiltzen dute hirian eta probintzian (furlan centrâl).

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]



ISTATen datuak

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Udine (1971–2000, muturrekoak 1969–egun))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	18.6	23.2	25.6	29.5	33.2	36.2	38.2	37.0	34.4	29.8	25.3	17.4	38.2
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	7.7	9.8	13.5	17.1	22.3	25.6	28.2	28.4	24.1	18.6	12.6	8.5	18.0
Batez besteko tenperatura (ºC)	3.7	5.0	8.4	12.0	17.1	20.3	22.7	22.6	18.7	13.7	8.2	4.5	13.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-0.4	0.3	3.4	7.0	11.8	15.0	17.1	16.9	13.3	8.8	3.7	0.5	8.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-14.6	-11.6	-10.0	-4.8	1.4	5.6	8.2	6.6	3.0	-3.2	-8.4	-18.6	-18.6
Pilatutako prezipitazioa (mm)	74.9	61.6	86.2	119.0	118.2	137.9	81.2	79.1	124.3	134.5	108.1	85.9	1210.9
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm)	6.2	5.2	7.6	9.8	10.8	10.5	7.8	7.2	7.3	8.3	7.2	6.7	94.6
Iturria: Servizio Meteorologico^[1]^[2]

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udinese Calcio, futbol taldea.

Herri eta hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Italieraz) Servizio Meteorologico dell'Aeronautica Militare. Udine Rivolto: Record mensili dal 1969. .
↑ (Italieraz) Servizio Meteorologico. Udine/Rivolto (UD). in: Atlante climatico..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udineko udal webgunea

Datuak: Q2790
Multimedia: Udine

[extremes-1] (Italieraz) Servizio Meteorologico dell'Aeronautica Militare. Udine Rivolto: Record mensili dal 1969. .

[SM-2] (Italieraz) Servizio Meteorologico. Udine/Rivolto (UD). in: Atlante climatico..

[1]

[2]