Tirana
| Tirana Tiranë Tirona Tiranë | |||
|---|---|---|---|
| hiriburua | |||
 Hiriaren gaueko ikuspegia.  Irudi gehiago | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea |  Albania | ||
| Konderria Barrutia | Tirana Tirana | ||
| Alkatea | Edi Rama | ||
| Izen ofiziala | Tirana | ||
| Jatorrizko izena | Tiranë Tirona | ||
| Posta kodea | 1001–1028 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 41°19′48″N 19°49′12″E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 41.8 km² | ||
| Altuera | 110 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 418.495 (2011) | ||
| Dentsitatea | 10.011,84 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1614 | ||
| Telefono aurrizkia | 4 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||
| Hiri senidetuak | Ankara, Atenas, Bartzelona, Pekin, Brusela-Hiriburua eskualdea, Bukarest, Bursa, Cobourg (en)  , Doha, Brusela, Udine, Istanbul, Florentzia, Piana degli Albanesi, Grand Rapids, Kiev, Madril, Marseilla, Mosku, Praga, Tesalonika, Seul, Sofia, Stockholm udalerria, Turin, Vilnius, Zagreb, Venezia, Brusela, Zaragoza, Sarajevo, Podgorica, Pristina, Kosovska Mitrovica (hiria), Prizren eta Verona | ||
| Matrikula | TR | ||
| tirana.al | |||
Tirana[1] (albanieraz: Tiranë) Albaniako hiriburua eta hiri handiena da. Izen bereko barrutian dago kokatua, Albaniako erdi-mendebaldean. 353.400ko (2003) biztanle bizi dira bertan, musulmanak gehienak.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tirana, Albaniako zentro industrial eta kulturala da. Industria garrantzitsuenak, ehungintza, janari industria, eraikuntzarako gaiak, altzairugintza eta zapatagintza dira eta hiritik hurbil ikatz eta lignito hobi handiak ustiatzen dira. Unibertsitatea eta nazioarteko aireportua daude bertan.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1614. urtean sortu zen hiria, baina 1920. urtera arte ez zen Albaniako hiriburu bihurtu. 1939. urtean italiarrek okupatu zuten eta handik gutxira alemaniarrek inbaditu zuten. Albaniar abertzaleen babeslekua izan zen eta 1946an hantxe aldarrikatu zuten Albaniako Herri Errepublika Sozialista.
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Datu klimatikoak (Tirana) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 21 | 24 | 27 | 28 | 31 | 36 | 42 | 40 | 40 | 36 | 28 | 22 | 42 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 12 | 13 | 15 | 20 | 24 | 28 | 32 | 32 | 28 | 23 | 17 | 13 | 21.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 2 | 3 | 5 | 9 | 13 | 16 | 18 | 18 | 15 | 12 | 8 | 4 | 10.3 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -10 | -9 | -10 | -1 | 3 | 8 | 8 | 8 | 3 | 0 | -6 | -8 | -10 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 143 | 132 | 115 | 104 | 103 | 68 | 42 | 46 | 78 | 114 | 172 | 148 | 1265 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 12 | 10 | 11 | 11 | 10 | 6 | 4 | 4 | 6 | 11 | 13 | 12 | 110 |
| Eguzki orduak | 127.1 | 124.3 | 158.1 | 204 | 266.6 | 297 | 353.4 | 328.6 | 264 | 217 | 126 | 86.8 | 2552.9 |
| Iturria: Wetter.com[2] | |||||||||||||
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Zyber Hallulli | 1913–1914 |
| Servet Libohova | 1915–1916 |
| Ismail Ndroqi | 1917–1922 |
| Ali Begeja | 1922–1923 |
| Ali Derhemi | 1923–1924 |
| Xhemal Kondi | 1924–1925 |
| Fuat Toptani | 1925–1927 |
| Izet Dibra | 1927–1928 |
| Rasim Kalakula | 1928–1930 |
| Rexhep Jella | 1930–1933 |
| Abedin Nepravishta | 1933–1935 |
| Qemal Butka | 1936–1937 |
| Abedin Nepravishta | 1937–1939 |
| Qazim Mulleti | 1939–1940 |
| Omer Fortuzi | 1940–1943 |
| Halil Meniku | 1943–1944 |
| Llazar Treska | 1944–1945 |
| Ibrahim Sina | 1947–1949 |
| Isuf Keçi | 1950–1951 |
| Sabri Pilkati | 1951-1951 |
| Peço Kagjini | 1951–1952 |
| Sami Gjebero | 1953–1954 |
| Ibrahim Sina | 1954–1955 |
| Sami Gjebero | 1956–1957 |
| Irfan Ceklkupa | 1957–1958 |
| Rifat Dedja | 1958–1961 |
| Sabri Pilkati | 1961–1962 |
| Rifat Dedja | 1962–1964 |
| Sabri Pilkati | 1965–1966 |
| Myqerem Fuga | 1970–1973 |
| Ndue Marashi | 1974–1975 |
| Nesip Ibrahimi | 1976–1983 |
| Jashar Mezenxhiu | 1984–1985 |
| Llambi Gegprifti | 1986–1987 |
| Leandro Zoto | 1987–1988 |
| Llambi Gegprifti | 1989–1990 |
| Tomor Malasi | 1991–1992 |
| Sali Kelmendi | 1992–1996 |
| Albert Brojka | 1996–2000 |
| Edi Rama | 2000–2011 |
| Lulzim Basha | 2011- |
Tiranar ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Agim Sulaj, margolaria
- Albert Brojka, alkatea
- Aleksandër Meksi, Lehen Ministroa
- Andrea Shundi, agronomoa
- Bamir Topi, Albaniako presidentea
- Beqir Balluku, politikaria, politburoren kidea
- Blendi Nallbani, futbolaria
- Breanne Benson, aktore pornoa
- Edi Rama, alkatea
- Elsa Lila, abeslaria
- Erjon Bogdani, futbolaria
- Ermonela Jaho, opera abeslaria
- Essad Pasha, politikaria
- Fatos Nano, Lehen Ministroa
- Gjergj Xhuvani, zinema zuzendaria
- Igli Tare, futbolaria
- Inva Mula, opera abeslaria
- Ismail Ndroqi, alkatea
- Kledi Kadiu, dantzari eta aktore
- Kujtim Çashku, zinema zuzendaria
- Masiela Lusha, aktore eta poeta
- Murat bej Toptani, politikaria
- Pandeli Majko, Lehen Ministroa
- Rexhep Meidani, Albaniako presidentea
- Saimir Kumbaro, zinema zuzendaria
- Sali Kelmendi, alkatea
- Skënder Sallaku, umorista
- Vedat Kokona, itzultzailea
- Klodiana Shala, atleta
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
