Zahra Joya

Wikipedia, Entziklopedia askea
Zahra Joya
Bizitza
JaiotzaBamijan probintzia, 1992 (31/32 urte)
Herrialdea Afganistan
Jarduerak
Jarduerakkazetaria
Jasotako sariak

Zahra Joya, (persiaraz: زهرا جویا,) (Bamyan, Afganistan, 1992) hazara etniako afganiar kazetari saritua da. Rukhshana Media sortu zuen, erbestetik zuzentzen duen persierazko eta ingelesezko komunikabidea.[1]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Joya 1992an jaio zen Bamyan probintziako herrixka txiki bateko hazara familia batean. Bost urte zituen talibanek boterea hartu zutenean Afganistanen. 1996tik 2001era bitartean, nesken hezkuntza ia guztia debekatu zuten. Joya mutil janzten zen, eta Mohammed deitzen zioten. Osaba gaztearekin ibiltzen zen egunero bi orduz eskolara iristeko. 2022an, Angelina Jolieri elkarrizketa egin zion time-rako, eta esan zuen familiako gizon batzuek, aita barne, emakumeen eskubideetan sinesten zutela.[2] Estatu Batuek eta haien aliatuek Afganistan inbaditu eta 2001ean Taliban gobernua eraitsi ondoren, mozorroa utzi eta Kabulgo zuzenbide-fakultatean matrikulatu ahal izan zuen, aitak fiskal gisa egindako urratsei jarraitzeko asmoz.[1][3] Ikaskideen kontaturik gabeko istorioengatik hunkituta, kazetari izatea erabaki zuen, nahiz eta Afganistanen kazetari izatea zaila izan.[4][5][6][7]

Joyak komunikazio-zuzendariorde gisa lan egin zuen Kabulgo udal-gobernuan. Batzuetan, lankideen artean emakume bakarra zen. Egoera hau komentatu zuenean, esan zioten emakumeek ez zutela lanerako gaitasunik edo trebetasunik. 2020ko abenduan, Rukhshana Media sortu zuen, herrialdeko albiste feministen lehen agentzia, lagun baten iradokizunagatik eta gizonezko lankideek emakume kazetarien faltari buruz emandako erantzunengatik.[8] Hedabideari Rukhshana deitu zioten, 19 urteko neska gazte baten omenez. Talibanek lapidatu egin zuten 2015. urtean, Ghor probintzian, familiak ezkontza bat hitzartu ondoren, maitale batekin ihes egiteagatik heriotza-zigorra jaso baitzuen.[9] Joyaren helburua zen afganistango emakumeen bizitzaren errealitatea argitara ateratzea, bertako kazetariek argitaratutako eta informatutako istorioekin, bortxaketa eta ezkontza behartua bezalako gaiak jorratuz. Rukhshana Media bere aurrezkiekin ezarri zuen, baina Interneten diru-bilketa jarri behar izan zuen martxan bere jarduerari eusteko.[10][3] Talibanak kritikatu zituen eta funtzionario publikoen aurkako errepresioaren berri eman zuen AEBetako tropa eta aliatuak erretiratu aurreko hilabeteetan. 2021ean, herrialdea talibanen eskuetan erori baino egun batzuk lehenago, The Guardianen lankidetzan aritu zen Women Report Afganistan proiektua argitaratzen, talibanek boterea hartzeari buruz informatzen zuena. Joyak eta bere lagunek hainbat mehatxu jaso zituzten kazetaritza-lanarengatik.[1]

Talibanen helburu bihurtu zen Joya, bere erreportajeak eta jazarleak zirela eta. Bere bizitzaren beldur, herrialdetik ihes egitea erabaki zuen. Gobernu britainiarraren ebakuazio-abisua jaso zuen, eta hegazkinez Londresera eraman zuten. Rukhshana Media zuzentzen jarraitzen du erbestean, eta bere taldearekin harremanetan dago. Afganistanetik txostenak bidaltzen dizkiote isilpean.[11][12] Afganistango kazetari gehienek lana utzi behar izan zuten talibanek boterea hartu ondoren.[13][14][15][16][9]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2022an, Timek Urteko Emakumea izendatu zuen 12 emakumeetako bat izan zen Joya.[17][16]Bere kazetaritza-lanagatik ezaguna izan zen eta Angelina Joliek elkarrizketatu zuen.[2]
  • 2022ko irailaren 20an jaso zuen Bill & Melinda Gates Fundazioaren Change Maker Award 2022 saria.[18]
  • Rukhshana Mediak Marie Colvin saria jaso zuen British Journalism Awards 2021ean.[19][20]
  • 2022an, Unió de Periodistesek Llibertat d’Expressió 2022 saria eman zion Rukshana Mediari.[21][12]
  • BBCren "Munduko 100 emakume inspiratzaile eta eragingarrienak 2022an" saria jaso zuen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c «Zahra Joya: the Afghan reporter who fled the Taliban – and kept telling the truth about women» the Guardian 2021-09-22.
  2. ↑ a b «Zahra Joya Fled the Taliban. She's Still Telling the Stories of Afghan Women» Time.
  3. ↑ a b 'My computer is my weapon': Afghan woman journalist stands up to Taliban. 2021-11-18.
  4. ↑ «Women journalists in Afghanistan defiant in the face of violence» UN News 2018-05-02.
  5. ↑ «2016 the bloodiest year ever for Afghan journalists and media» EEAS - European External Action Service - European Commission.
  6. ↑ «Women journalists targeted in Afghanistan» NBC News.
  7. ↑ «Journalists In The Spotlight» RadioFreeEurope/RadioLiberty.
  8. ↑ «'For as long as we can': reporting as an Afghan woman as the Taliban advance» the Guardian 2021-08-12.
  9. ↑ a b Cintero, M.. (2022-05-03). «Mujer y periodista en Afganistán: “El coste de decir la verdad es la muerte, el encarcelamiento o la tortura”» La Razón.
  10. ↑ «An all-female news site raised $200,000 to cover Afghan women. Will it survive now?» Reuters Institute for the Study of Journalism.
  11. ↑ Journal, Sune Engel Rasmussen | Photographs by Joel Van Houdt for The Wall Street. (2021-12-01). Afghan Journalists in Exile Keep Spotlight on Their Homeland. ISSN 0099-9660..
  12. ↑ a b «3M / Valencia: La Unió de Periodistes otorga el Premio Llibertat d’Expressió 2022 a Rukshana Media, organización afgana de mujeres periodistas» fape.es.
  13. ↑ «Fewer than 100 of Kabul's 700 women journalists still working | Reporters without borders» RSF 2021-08-31.
  14. ↑ «As winter approaches, Afghan women journalists speak out: "I enjoyed all the liberties of life. Now I feel like a prisoner"» Reuters Institute for the Study of Journalism.
  15. ↑ «Just 39 Female Journalists Are Still Working in Kabul After the Taliban's Takeover» Time.
  16. ↑ a b Martínez, Laura. (2022-05-03). «Zahra Joya, periodista afgana: "Estamos viviendo los mismos problemas con los talibanes, perdiendo nuestros derechos"» elDiario.es.
  17. ↑ «How We Chose the 2022 Women of the Year» Time.
  18. ↑ «Gates Foundation Honors Four Leaders With 2022 Goalkeepers Global Goals Awards for Their Inspiring Efforts to Drive Progress for All» finance.yahoo.com.
  19. ↑ «The Guardian named news provider of the year and wins four other awards» the Guardian 2021-12-09.
  20. ↑ «Colvin award-winning Rukhshana Media founder: 'Exposing the truth can result in death and torture'» Press Gazette 2021-12-10.
  21. ↑ «La Unió de Periodistes atorga el Premi Llibertat d’Expressió 2022 a Rukshana Media, organització afganesa de dones periodistes» Unio de Periodistes Valencians.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Zahra_Joya&oldid=9202142"(e)tik eskuratuta