Dielo Truda

Wikipedia, Entziklopedia askea
Dielo Truda
Jatorria
Sorrera-urtea1925
IzenburuaДело Труда
Ekoizpen lekuaParis eta Chicago
Ezaugarriak
Hizkuntzaerrusiera

Dielo Trudá (errusieraz: Дело Труда, «Causa Obrera») Errusiako Iraultzan parte hartu zuten beterano anarkisten elkarteak sortutako aldizkaria izan zen, «Atzerriko Anarkista Errusiarren Taldea» izenekoa, eta Néstor Majnó, Piotr Arshínov, Gregori Maksímov, Ida Mett eta Nicholas Lazarévitch eta Kronstadteko Matxinada eta Ukrainiako Iraultzako hainbat erbesteratu. Fanzine bi hilean behin argitaratzen zen eta 1925ean agertu zena. Kalitate handiko teoria anarkokomunistan oinarritutako aldizkaria zen.

1926. urtera arte ez zen argitaratu Plateforme d'organisation de l'Union générale des Anarchistes (Projet)[1] izeneko panfletoa («Anarkisten Batasun Orokor bat antolatzeko programa - proiektua»). Proiektua ere deitua, militantzia anarkistaren egituraketa eta batasuna planteatzen zuen Errusiako Iraultzaren porrotaren ikusin ondoren.[2][3] Polemikoa izan zen garai hartako anarkisten artean, hala nola Errico Malatesta,[4] Max Nettlau, Camillo Berneri[5] edo Luigi Fabbri, anarkismoa «boltxebizatzea» leporatu baitzieten. 1927an konferentzia bat egin ondoren eta 1929an proiektuari egindako kritikei buruzko artikulu bat argitaratu ondoren, proiektuak ez zuen beren helburua lortu nazioartean, baina eragina izan zuen zenbait mugimenduetan.

Egoitza Parisetik Chicagora aldatu zen Frantziako agintarien presioagatik. Aldizkaria Dielo Trudá izenarekin argitaratu zen 1939 arte, aldizkari anarkosindikalista batekin bat egin zuelako, eta Dielo Trudá-Probuzhdénie izena hartu zuen, 1950 arte argitaratu zuena Gregori Maximoffen eskutik.

Proiektuaren proposamenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Proiektua gaizki jaso ondoren, Dielo Trudá taldeak nazioarteko konferentzia baterako gonbita egin zuen 1927ko otsailaren 5ean, eta bertan bere idearioa plataformaren inguruan islatu zuen:[6]

  • Klase-borroka anarkismoaren oinarri gisa onartzea.
  • Komunismo libertarioa eta bere oinarri ideologikoa sendo mantentzea.
  • Sindikalismoa borroka eta antolaketa metodo nagusitzat hartzea.
  • Anarkisten Batasun Orokorraren beharra onartzea, batasun ideologikoaren oinarri gisa.
  • Gizarte-iraultza egiteko programa baten beharra onartzea.

Testuinguru historikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1925-1927 ez dagokio une historiko berezi bati, baina Plataforma idatzi zen garaian, SESBen txekisten jarduera nabarmena zen, edozein disidentzia politikoaren aurka[7][8][9].

Bide batez, gaizki-ulertuak saihesteko, zehaztu behar da Leninek beti partekatu zuela kontzientzia iraultzailea langile-klasetik kanpokoa delako ideia[10], 1917ko apirila-urrian izan ezik, epe horrentan eslogan horizontalak defendatzen baititu, "Botere guztia sobietarrei", Alderdi Komunistaren aginte-zereginarekin kontraesan osoa agerian geratuz. Hilabete labur horietako praktikak agerian utzi zituen Alderdi Komunistak ordezkari mugiezinak eta ezeztaezinak ezarri zituela sobietetan, Leninen oniritziarekin.[11] Leninek errepresio eta espioitzarako polizia-erakunde bat sortzeko legea sinatu zuen abenduan, Cheka laburtua (ВЧК — Всероссийская Чрезвычáйная Комиссия, VChK - Vserossíyskaya Chrezvycháinaya Komíssiya).

Plataforman irakur daitekeenez, "zentralizazioa espiritu kritikoaren, ekimenaren eta gizabanako bakoitzaren independentziaren heriotzan eta masa zabalek" erdigunearekiko "duten mendekotasun itsuan oinarritzen da", eta, bistan denez, kapitalismoa eta marxismo-leninismoa aipatzen dira, estalinismotik, maoismotik, trotskismotik bereizi ezina, zeinetan edozein lider edo enpresaburu diktadore arrunt bihurtzen baita, boterearen gozamenagatik, Fank Mintz historialariaren iritziz.[12]

Garai hartan, ondoez sakona nabari zen mugimendu anarkistan: Lehen Mundu Gerraren eta Iraultza Sobietarraren ondoren, mugimendu anarkista langileen erakundeetatik kanpo eta eragin komunistaren aurkako borrokan zegoen. Egungo eta etorkizuneko arazoez kezkatzeko arbuioa zegoen iraultzarekin eta sakabanaketarako joerarekin lotuta (bakezaletasuna, hezkuntza, esperantoa, neomaltusianismoa, etab.). Lagunak "zirkulu biziotsu batean zeuden: uste zen jendetzak ezin zirela jabetu orduko egoera politiko eta ekonomikoaz; eta, bestalde, iraultzarik gertatuz gero, masak beren eskubide eta betebeharrez guztiz kontziente diren izakiez osatuta egongo liratekeela".[13]

Plataformaren arazoei heldu eta gizartearen barruan aurrera egin beharrean, anarkista gehienek kritikak biderkatu zituzten, eta gaur egun arte plataformisten sambenitoa jarri zuten, antolaketaren ardura hartzen dutenei desbideratzaileak baitziren.

Eragina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Frantzian, «plataformistek» batzuetan mugimendu anarkistan eragin handia izan zuten, eta beste batzuetan, berriz, horeitatik banandu eta beraien erakunde espezifikoak eratu behar izan zituzten.
  • Italian Unione Anarco-comunista Italiana sortu zen[14], oso azkar desagertu zena, faxismoaren garaipena zela eta.
  • Bulgarian Bulgariako Anarkista Komunisten Federazioaren (F.A.C.B.) birmoldaketa proposatu zen, eredu «plataformista» batean oinarrituta, alde batera utzi gabe mugimendu libertarioaren ohiko taktikak[15].
  • Polonian, Poloniako Federazio Anarkistak Proiektuko proposamen batzuk onartu zituen, baina «plataformismoa» ukatu zuen, autoritarioa zelako[16][17].
  • Espainian ez zuen ia jarraipenik izan, 1927an Iberiar Federazio Anarkista sortu berria baitzen. Geroago, 1977an, Juan Gómez Casasek plataformismoaren oihartzuna aztertuko zuen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Plataforma Organizacional de los Comunistas Libertarios» www.nestormakhno.info (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  2. ↑ Malatesta, Errico. (octubre de 1927). Un plan de organización anarquista. .
  3. ↑ Arshínov, Piotr. (mayo de 1928). Lo viejo y lo nuevo en el anarquismo. , 4-11 or..
  4. ↑ «Errico Malatesta: Un plan de organización anarquista» www.nestormakhno.info (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  5. ↑ «Camillo Berneri: La Plataforma» www.nestormakhno.info (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  6. ↑ Heath, Nick. (1989). Introducción histórica. .
  7. ↑ (Gaztelaniaz) «El origen de las "checas"» historia.nationalgeographic.com.es 2020-05-11 (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  8. ↑ www.google.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  9. ↑ «Las matanzas de anarquistas en la Revolución Rusa | Memoria Libertaria» memorialibertaria.org (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  10. ↑ «J. Stalin (1924): Los fundamentos del Leninismo» www.marxists.org (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) Los bolcheviques toman el poder - Viento Sur. 2017-03-04 (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  12. ↑ «Frank Mintz: Contexto de la "Plataforma"» www.nestormakhno.info (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  13. ↑ (Italieraz) Cerrito, Gino. Il ruolo della organizzazione anarchica. , 78 or..
  14. ↑ «Unione Comunista Anarchica Italiana - Anarcopedia» www.anarcopedia.org (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  15. ↑ «Storia dell'anarchismo in Bulgaria - Anarcopedia» www.anarcopedia.org (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  16. ↑ (Ingelesez) Anarchist Federation of Poland. 2022-01-21 (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).
  17. ↑ (Ingelesez) «Deklaracja Anarchistycznej Federacji Polski (1929) | libcom.org» libcom.org (Noiz kontsultatua: 2022-07-11).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Dielo_Truda&oldid=8994500"(e)tik eskuratuta