Maria Luisa Ozaita
| Maria Luisa Ozaita | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Barakaldo, 1939ko maiatzaren 20a |
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Madril, 2017ko apirilaren 5a (77 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | musika-irakaslea, musikagilea, piano-jotzailea, klabezin-jotzailea, musikologoa eta musika-zuzendaria |
   | |
Maria Luisa Ozaita Marqués (Barakaldo, 1939ko maiatzaren 20a - Madril, 2017ko apirilaren 5a)[1] bizkaitar musikagile ezaguna izan zen. Piano-jotzailea, klabezin-jotzailea, musikologoa, irakaslea eta zuzendaria izan zen. Emakumeek egindako musikaren hedapenean aitzindaria izan zen. Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko kide eta Espainiako Emakumeen Musika Elkartearen sortzaile eta lehendakaria izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
María Luisa Ozaita Marquis Barakaldon jaio zen, Bizkaian. Tuteran eta Iruñean egin zituen lehen Musika ikasketak, Fernando Remacha irakaslearekin. Ondoren Santiagon eta Granadan aritu zen Konposizioa ikasten, baita Kopenhagen ere. J.L. Rodrigorekin aritu zen, eta Dimitar Furdnadjiev bulgariar biolontxelistarekin. Kopenhagen jarraitu zuen ikasten Leif Thybo eta K. J. Isaksenekin, truke-beka bati esker. Klabezina edo klabezinbaloa ere ikasi zuen Kenneth Gilbertekin Frantzian eta Darmstadten (Alemania). [2] 2017ko apirilaren 5ean hil zen 77 urte zituela.[1]
Emakumeak Musikan Elkarteko sortzaileetarikoa izan zen eta bertako Ohorezko Lehendakaria izan zen.
Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ozaita nazioartean aritu zen Europan, Ipar Amerikan eta Ekialdeko Europan, eta bere konposizioak ere nazioartean interpretatu dira. Musikaren historiari buruzko eskolak eman zituen,
Melomano eta Opusmusica.com aldizkari digitaletan, besteak beste, emakumeen musikako ekarpenei buruzko artikuluak argitaratu zituen. Halaber, gai berari buruzko hitzaldiak eman zituen zenbait forotan, eta beste diziplina batzuetako artista-elkarteekin lankidetzan aritu zen, antzerkikoekin, esaterako.
Boileau argitaletxeak Bederatzi Mikropieza eta Lau abesti Hispano-arabiar kaleratu zituen Andalus poetisen poema anonimoei buruz, mezzosoprano eta pianorako. Argitaletxe berean daude argitaratuta Tres pequeña piezas (Flauta hutsa) Cartones goyescos, O. Sinfonikorako, Idilio mezzosopranorako eta Suite biolin hutserako.
2001ean María José Martín piano-joleak Cincinnatiko Unibertsitatean (AEB), Drama y poesía en la música de María Luisa Ozaita izeneko bere musikari buruzko doktore-tesia aurkeztu zuen.
2006. urtean ORCAMek (Madrilgo Erkidegoko Orkestra eta Koruak) bere obra Amiga, no te mueras/ Laguna, ez hil, lau ahots misto eta pianoa enkargatu zizkion Canal Fundazioan urte horretan bertan estreinatu zuten ORCAM eta Aurelio Viribay 3 abesbatzako bakartzaileek.[3] [4]
2007an, Madrilgo Komunitateko Kultura Sailak Omenaldia Bernard Shaw-i ganbera-obra bat enkargatu zion emakume-aktore eta gitarrarentzat.
Konpositore gisa, bere lana nazioarteko hainbat jaialditan interpretatu da: Frauen Music de Viena, Donne in Música de Roma, Festival de Donne in Música, Alacant, Festival de Mujeres en la Música de Getxo, COMA de Madrid... 2009an OSEk Cartones goyescos lana estreinatu zuen, 2010eko ekainean, Musikaldia ixteko. COMA 2009 jaialdian, Manuel Guillen biolin-jotzaileak biolin bakarrerako SUITE estreinatu zuen, instrumentista horri eskainia. 2010eko azaroan, Cádizko jaialdian, Serenidad bajo la lluvia (Suitea) lana estreinatu zen Flauta sol eta do-n eta moko-txirularako, eta Marinba, 'palo de lluvia' eta perkusio txikia.[5]
Emakumeek egindako musika zabaltzearen aitzindaria,[6] Euskal Herriaren Adiskideen Elkarteko kide izan zen 1983az geroztik, eta 1989an Asociación Española de Mujeres en Música erakundearen sortzaile-burua izan zen. Presidentetzan egon zen 20 urtean.[7] [8] [9]
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ozaitak batez ere kamerarako lanak eta lan sinfonikoak konposatu zituen. Bere gitarrarako konposizioak ere ezagunak dira.
- Pelleas et Mélisande, Pablo Nerudaren testuarekin opera.
- Preludio y Danza con cuatro variaciones (1982)
- Suite, Op 61 (1991)
- Sugerencias boleras (1991)
- Micropiezas para Guitarra [Suite] (1994): [yo.] Preludio, [II.] Tambourin, [III.] Canción, [IV.] Rags
- Nana (Federico García Lorca) (1999)
- Canción Obscura, (Alejandro Casona) (1999)
- Homenaje a Bernard Shaw (2005)
- Preludio y mosaico, Op 65 (2005)
- Trío amable (2007)
- Quinteto sugerente (2007)
- Tema con Variaciones (2010)
Diskografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Compositoras españolas del S. XX
- Taller de Mujeres Compositoras: Obras para órgano y canto
- Taller de Mujeres Compositoras: Flauta y Marimba
- Taller de Mujeres Compositoras: Esparzas, Susurros y Sueños
Omenaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2010ean Euskal emakume musikagileak deituriko kontzertua antolatu zuten Bilboko Campos Eliseos antzokian. Ekimena Maite Idirin soprano bizkaitarraren ikerketa batetik sortu zen. Euskal emakume musikagileak ahanzturan gal ez zitezen eta haiek egindako lanari nolabaiteko aitorpena emateko. Maria Luisa Ozaita, Emma Chacón, Julie Adrianne Karrikaburu eta Emiliana Zubeldiari egindako omenaldia izan zen.[10]
- 2020an Juan March Fundazioak kontzertu bat programatuko zuen Madrilgo egoitzan. Voces inéditas: mujeres compositoras izenburupean. Bidegabe ahaztuak izan ziren, Maria Luisa Ozaita, Emma Chacon, Julie Adrianne Karrikaburu, Emiliana Zubeldia eta Ana Idiartborderen eta Ozaitaren lana aldarrikatzeko.[11]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Muere María Luisa Ozaíta, divulgadora de música hecha por mujeres» EITB (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ (Ingelesez) The Musical Woman. Greenwood Press 1983 ISBN 978-0-313-23587-0. (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ «ABC MADRID 23-06-2006 página 82 - Archivo ABC» abc 2019-09-04 (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ Amiga , no te mueras de Maria Luisa Ozaita. (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ ««Homenaje a la compositora Mª Luisa Ozaíta, fundadora de la AMM». Mujeres en la Músic - Bilatu» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Muere María Luisa Ozaíta, divulgadora de música hecha por mujeres» EITB (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) «María Luisa Ozaita» Mujer y guitarra española 2009-06-13 (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) López, Pilar Ramos. (2003-03-12). Feminismo y música: Introducción crítica. Narcea Ediciones ISBN 978-84-277-1419-9. (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) María Luisa Ozaita, socia fundadora | Mujeres en la Música. 2014-10-24 (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
- ↑ «Euskal Emakume Musikagileen doinuak, BOSen eskutik» Euskal Irrati Telebista (Noiz kontsultatua: 2020-03-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Fundación Juan March rescata a las compositoras olvidadas» www.noticiasdenavarra.com (Noiz kontsultatua: 2020-03-13).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Gaztelaniaz):Maria Luisa Ozaita Auñamendi Entziklopedian.
- (Gaztelaniaz):Maria Luisa Ozaita Youtuben.
