Persiar golkoko arabiar estatuak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Persiar golkoko arabiar estatuak
Datuak
Motaeskualde geografikoa

Persiar golkoko arabiar estatuak edo Golkoko arabiar estatuak (arabieraz: دول الخليج العربي‎) [1] Persiar golkoarekin muga egiten duten arabiar estatu multzo bati egiten dio erreferentzia. Arabiar ligako zazpi estatu kide daude eskualdean: Bahrain, Kuwait, Irak, Oman, Qatar, Saudi Arabia eta Arabiar Emirerri Batuak. [2] Yemen Golkoko Arabiar Estatuen Kooperazio Kontseiluko sei herrialdeei lotuta dago, historian eta kulturan oinarrituta. [3]

Terminoa testuinguru ezberdinetan erabili izan da Golkoko eskualdeko arabiar estatu batzuei erreferentzia egiteko. Golkoko Arabiar Estatuen Kooperazio Kontseiluak eskualdeko batasun politiko nabarmenak Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia eta Arabiar Emirerri Batuak biltzen ditu. [4] Historia modernoan, Britainiar Inperioko hainbat protektoratu, [5] [6] Tregoaren estatuak barne Golkoko estatu arabiarrak ziren. [7] [8]

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Golkoko Arabiar estatu batzuk monarkia konstituzionalak dira, parlamentu hautatuak dituztenak. Bahrainek (Majlis al Watani) eta Kuwaitek (Majlis al Ummah) legegintzaldiak dituzte biztanleriak aukeratutako kideekin.

Omango Sultaneriak ere herri-hautatua den aholku-kontseilua (Majlis ash-Shura) du. Arabiar Emirerri Batuetan, zazpi emirerri monarkikoz osatutako federazioak, Kontseilu Nazional Federalak, aholkularitza-organo gisa baino ez du funtzionatzen, baina bere kideetako batzuk zazpi agintariek izendatutako hauteskunde-kolegio mugatuaren bidez aukeratzen dira.

Saudi Arabiako Erresumak ordezkaritza politiko mugatua duen oinordetzako monarkia izaten jarraitzen du. Qatarren, hautatutako parlamentu nazional bat eztabaidatu eta konstituzio berrian idatzita dago, baina hauteskundeak egiteko daude oraindik. [9] Saudi Arabia eta Qatar dira 1932an eta 1971n, hurrenez hurren, nazio gisa ezarri zirenetik hauteskunderik egin ez duten bi arabiar estatuak eta monarkia absolutuak. Irak Persiar golkoan dagoen errepublika federal bakarra da.

Prentsa askatasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Golkoko zazpi arabiar estatuetako hedabideek askatasun maila desberdina dute, eta Kuwait liderra da, Golkoko bere kideek baino askatasun dezente gehiago duen prentsa bizi batekin Askatasunaren Etxea eta Mugarik Gabeko Kazetarien arabera. Bi erakundeek Kuwaiteko prentsa Persiar golkoko arabiar estatu guztien artean askeena da. Kuwait arabiar munduko prentsa libreko hiru onenen artean dago. [10] [11] Qatar eta Oman bigarren eta hirugarren postuetan daude, hurrenez hurren, golkoko arabiar estatuen eskualdeko mailan.

Bakea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Golkoko zazpi arabiar estatuak eskualde lurrunkor batean daude eta beren zazpi gobernuek, arrakasta eta ahalegin maila ezberdinekin, bakea aurrera egiten saiatzen dira beren herrialdeetan eta beste herrialdeetan. Hala ere, Persiar Golkoko eskualdeko herrialde arabiarrak —bereziki Qatar— erakunde islamista militanteak finantzatzea leporatzen diete, hala nola Hamas eta Anaia Musulmanak. [12] Ekonomia eta Bakearen Institutuaren (IEP) 2016ko Bake Globalaren Indizearen arabera, sei gobernuek arrakasta maila ezberdina izan zuten Qatarrekin dagozkien mugen artean bakea mantentzen, eskualdeko kideen artean 1. postuan kokatu ziren eskualdeko eta Erdialdeko erregio baketsuenen artean. Ekialdeko nazioa (eta mundu osoan 34. postuan), Kuwait bigarren postuan dago Persiako Golkoan eta Ekialde Hurbileko eskualdeetan (eta 51 mundu osoan), eta EAEk hirugarren postuan (61 mundu osoan). [13]

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arabiar estatu horietako gehienek diru-sarrera handiak dituzte petroliotik. Arabiar Emirerri Batuak arrakastaz dibertsifikatzen ari dira bere ekonomia. EAEko BPG osoaren % 79 petrolioa ez diren sektoreetatik dator. [14] Petrolioa Dubaiko BPGaren %2 baino ez da hartzen. [15] Bahrainek Persiar Golkoko lehen "petrolioaren osteko" ekonomia du, Bahraingo ekonomia ez baita petrolioan oinarritzen. [16]

XX. mendearen amaieratik, Bahrainek inbertsio handia egin du banku eta turismo sektoreetan. [17] Herrialdeko hiriburua, Manama, finantza egitura handi asko ditu. EAEk eta Bahrainek Giza Garapenaren Indize altua dute (2019an mundu osoan 31 eta 42 postuetan sailkatu ziren hurrenez hurren) eta Munduko Bankuak errenta handiko ekonomia gisa aitortu zuen. Munduko Bankuaren arabera, estatu arabiar horietako gehienak munduko laguntza-emaile eskuzabalenak izan dira BPGaren zati gisa. [18]

Ekialde Hurbileko ezegonkortasun iraunkorrak, bereziki Hamasen eta Israelen arteko gatazkak, mehatxu handia dakar Golkoko Lankidetza Kontseiluko estatuen asmo ekonomikoentzat. Eskualde-egonkortasuna funtsezkoa da nazio hauek beren helburuak lortzeko, inbertsio-giroan zuzenean eragiten baitute eta mundu mailako merkataritzan eta turismoan aritzeko duten gaitasuna. [19]

Golkoko estatuen estrategia ekonomiko eta politikoek barne dibertsifikazioaren eta kanpo egonkortzearen aldeko foku bikoitza dute, beraz. Sektore ekonomiko berrietan inbertituz eta gatazkak konpontzeko bide diplomatikoak bilatuz, estatu hauek petrolioaren osteko garaian etorkizuna ziurtatzea dute helburu, Ekialde Hurbileko politikaren dinamika konplexuan nabigatzen duten bitartean. Planteamendu estrategiko honek Golkoko eskualde-egonkortasunaren eta oparotasun ekonomikoaren arteko lotura korapilatsua azpimarratzen du, Ekialde Hurbilean bakea eta lankidetzarako etengabeko ahaleginak egitearen garrantzia nabarmenduz.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Riad, Mohamed. (1986). «Geopolitics and Politics in the Arab Gulf States (GCC)» GeoJournal 13 (3): 201–210.  doi:10.1007/BF00704811. ISSN 0343-2521..
  2. ↑ «U.S. Official to Tour Persian Gulf Arab Lands» The New York Times.
  3. ↑ (Ingelesez) «A History of Missed Opportunities: Yemen and the GCC» Carnegie Middle East Center.
  4. ↑ «Gulf countries» European Commission.
  5. ↑ Watt, D. C.. (1964). «Britain and the Future of the Persian Gulf States» The World Today (Royal Institute of International Affairs) 20 (11): 488–496..
  6. ↑ Albaharna, Husain. (April 1969). «The Legal Status of the Arabian Gulf States. A Study of their Treaty Relations and their International Problems» International & Comparative Law Quarterly (Manchester University Press) 18 (2): 518–519..
  7. ↑ Balfour-Paul, G., The End of Empire in the Middle East: Britain's Relinquishment of Power in her Last Three Arab Dependencies, Cambridge University Press, 1984, ISBN 978-0-521-46636-3
  8. ↑ Barnwell, Kristi Nichole. (2011). From trucial states to nation state : decolonization and the formation of the United Arab Emirates, 1952–1971. The University of Texas at Austin.
  9. ↑ Gerd Nonneman, "Political Reform in the Gulf Monarchies: From Liberalisation to Democratisation? A Comparative Perspective", in Anoushiravan Ehteshami and Steven Wright (eds.)(2007), Reform in the Middle East Oil Monarchies, ISBN 978-0-86372-323-0, pp. 3–45.
  10. ↑ «Freedom of the Press 2016» freedomhouse.org April 26, 2016.
  11. ↑ 2016 World Press Freedom Index. .
  12. ↑ «Four huge Middle Eastern powers just cut ties with Qatar over 'terrorism' links» The Independent June 5, 2017.
  13. ↑ Global Peace Index 2016. .
  14. ↑ «Diversification raises non-oil share of UAE's GDP to 71%» gulfnews.com 18 April 2011.
  15. ↑ Oil Makes Up 2% of Dubai GDP Post-Diversification – Gulf Jobs News. .
  16. ↑ Bahrain: Reform-Promise and Reality. J.E. Peterson, 157 or..
  17. ↑ Bahrain's economy praised for diversity and sustainability. Bahrain Economic Development Board.
  18. ↑ «The haves and the have-nots» The Economist 11 July 2013.
  19. ↑ (Ingelesez) «The conflict in the Middle East puts Gulf states at risk» www.ips-journal.eu 2023-11-09.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Persiar_golkoko_arabiar_estatuak&oldid=9672874"(e)tik eskuratuta