Iparraldeko goi nafarrera: berrikuspenen arteko aldeak

Gehitu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Orereta (eztabaida | ekarpenak)
15.721 edits
No edit summary
24. lerroa: 24. lerroa:
* [[Nafarroa]]n [[Sakana]], [[Leitzaldea]], [[Malerreka]], [[Bortziri]], [[Ultzamaldea]] eta [[Anue]]n mintzatzen da.<ref>http://www.euskarabidea.es/euskara/euskara-nafarroan/nafarroako-euskalkiak/iparraldeko-goi-nafarrera Euskarabidea.es</ref> [[Baztan]] ere sartu ohi da, nahiz eta sailkapen batzuetan [[Nafar-lapurtera]]k beregan duen eraginarengatik berezko azpieuskalki bezala sailkatu.
* [[Nafarroa]]n [[Sakana]], [[Leitzaldea]], [[Malerreka]], [[Bortziri]], [[Ultzamaldea]] eta [[Anue]]n mintzatzen da.<ref>http://www.euskarabidea.es/euskara/euskara-nafarroan/nafarroako-euskalkiak/iparraldeko-goi-nafarrera Euskarabidea.es</ref> [[Baztan]] ere sartu ohi da, nahiz eta sailkapen batzuetan [[Nafar-lapurtera]]k beregan duen eraginarengatik berezko azpieuskalki bezala sailkatu.
* [[Gipuzkoa]]n berriz, [[Lezo]], [[Oiartzun]], [[Irun]] eta [[Hondarribia]]n. Hala ere, Lezoko hizkera maiz [[gipuzkera]]ren eta iparraldeko goi-nafarreraren arteko trantsizio-aldaeratzat sailkatu ohi da, [[Errenteria]]koa bezala; eta ikerketa batek frogatu bezala, Errenteriako euskaldun zaharrenen artean iparraldeko goi-nafarreraren ezaugarriak agerikoak dira<ref>[http://www.errenteria.net/es/ficheros/40_8185es.pdf Errenteriako euskararen kokapen dialektala,] Josep del Río, ''Bilduma'', 22. zkia</ref>.
* [[Gipuzkoa]]n berriz, [[Lezo]], [[Oiartzun]], [[Irun]] eta [[Hondarribia]]n. Hala ere, Lezoko hizkera maiz [[gipuzkera]]ren eta iparraldeko goi-nafarreraren arteko trantsizio-aldaeratzat sailkatu ohi da, [[Errenteria]]koa bezala; eta ikerketa batek frogatu bezala, Errenteriako euskaldun zaharrenen artean iparraldeko goi-nafarreraren ezaugarriak agerikoak dira<ref>[http://www.errenteria.net/es/ficheros/40_8185es.pdf Errenteriako euskararen kokapen dialektala,] Josep del Río, ''Bilduma'', 22. zkia</ref>.

== Ezaugarriak ==
=== Malerreka eskualdeko euskara ===
* San / Erran (Esa): [[Malerreka]]n ''san'' (esan) eta ''erran'' hitzen arteko bi eremuen banaketa dago. [[Ezkurra]], [[Eratsun]], [[Saldias]] udalerrietan, hots, [[Ezkurra ibaia]]ren goi [[arro]]an, "esan" hitza "san" esan ohi da, adibidez: Esango diot > Sanen diot, [[Leitzaldea]] ([[Leitza]] eta [[Goizueta]]) eta [[Ultzamaldea]] ([[Igoa]] eta [[Beruete]]) eskualdeko euskararen eraginez. Aldiz, [[Zubieta]] udalerritik aurrera,hots, Ezkurra ibaiaren behe arroan, "esan" hitza "erran" esaten da, adibidez: Esango diot > Erranen diot, [[Bortziri]] eta [[Baztan]]go euskararen eraginez.
* "J" hizkia "ll"" bezala ahoskatzen da. Joan duk > Llun dok.
* Aditz molde bereziak ematen dira. Adibidez: Ez dut > Eztot, Hitz egin > Llolasin (Jolas egin/Solas egin).
* Malerrekako hizkeran ematen diren bertako hitzak. Adibidez: Idortu > lehortu, Iratzea > Garoa, Loie > Lokatza.


== Hiztegi erkatua ==
== Hiztegi erkatua ==

19:12, 22 uztaila 2010ko berrikusketa

 Orri edo atal honen zuzentasuna eztabaidan dago
Eztabaidan parte hartzeko edota haren berri izateko, zoaz eztabaida orrira.
Iparraldeko goi nafarrera
     Iparraldeko goi nafarrera mintzatzen duten udalerriak.

     Inguruko udalerriak.

Euskalkia: Goi-nafarrera
Hitz egiten den eremua: Nafarroa: Sakana, Leitzaldea, Malerreka, Bortziri, Ultzamaldea, Arakil eta Anue
Gipuzkoa: Lezo, Oiartzun, Irun eta Hondarribi
Web orria:  Iparraldeko goi nafarrera, Euskarabidearen webgunean

Iparraldeko goi nafarrera goi nafarreraren azpieuskalki bat da, Nafarroako ipar-ekialdean eta Gipuzkoako ipar-mendebaldean egiten dena.

Eremua

Iparraldeko goi-nafarrera mintzatzen den eremuak eskualde eta udalerri hauek barne hartzen ditu:

Ezaugarriak

Malerreka eskualdeko euskara

  • San / Erran (Esa): Malerrekan san (esan) eta erran hitzen arteko bi eremuen banaketa dago. Ezkurra, Eratsun, Saldias udalerrietan, hots, Ezkurra ibaiaren goi arroan, "esan" hitza "san" esan ohi da, adibidez: Esango diot > Sanen diot, Leitzaldea (Leitza eta Goizueta) eta Ultzamaldea (Igoa eta Beruete) eskualdeko euskararen eraginez. Aldiz, Zubieta udalerritik aurrera,hots, Ezkurra ibaiaren behe arroan, "esan" hitza "erran" esaten da, adibidez: Esango diot > Erranen diot, Bortziri eta Baztango euskararen eraginez.
  • "J" hizkia "ll"" bezala ahoskatzen da. Joan duk > Llun dok.
  • Aditz molde bereziak ematen dira. Adibidez: Ez dut > Eztot, Hitz egin > Llolasin (Jolas egin/Solas egin).
  • Malerrekako hizkeran ematen diren bertako hitzak. Adibidez: Idortu > lehortu, Iratzea > Garoa, Loie > Lokatza.

Hiztegi erkatua

Iparraldeko goi nafarrera Euskara batua Hegoaldeko goi nafarrera
Lotsa Lotsa Alkea
Illea Ilea Biloa/illea
Belarrie/bearrie Belarria Biarrie
Lañoa Lainoa Lañoa
Ordue Ordua Ordua/ordue
Burnie Burdina Burdina
Ostirela/ortzirela Ostirala Ortzilaria/ortzileria
Bost/bortz Bost Bortz
Iru Hiru Iru
Arratorea/arratoia Arratoia Arratoia
Larogei/lautanogei Larogei Lauetanogei
Ongi etorri Ongi etorri Ongi etorri
Esan/San/erran Esan Erran
Gara Gara Gara
Gizon au Gizon hau Gizon gau/au

Erreferentziak

  1. ↑ http://www.euskarabidea.es/euskara/euskara-nafarroan/nafarroako-euskalkiak/iparraldeko-goi-nafarrera Euskarabidea.es
  2. ↑ Errenteriako euskararen kokapen dialektala, Josep del Río, Bilduma, 22. zkia

Kanpo loturak

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Iparraldeko_goi_nafarrera&oldid=1644801"(e)tik eskuratuta