Askenazi: berrikuspenen arteko aldeak

Askenaziak ; (יהודי אשכנז Y'hude Ashk'naz)
	Anne Frank ; Moses Isserles • Vilna Gaon • Heinrich Heine; Sigmund Freud • Theodor Herzl • Gustav Mahler; Albert Einstein • Emmy Noether; Franz Kafka • Golda Meir • George Gershwin; John von Neumann • Leonard Bernstein • Anne Frank
Biztanleak guztira
	8–11.2 milioi
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
	Israel: 2,8–4 milioi; Ameriketako Estatu Batuak: 5–6 miloi
Hizkuntza
	Historikoak: Yiddish ; Egungoak: hebreera eta herrialdekoa
Erlijioa
	Judaismoa
Zerikusia duten beste giza taldeak
	Juduak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

20:51, 28 martxoa 2011ko berrikusketa

Askenaziak (hebreeraz: אַשְׁכֲּנָזִים, ˌaʃkəˈnazim, sing.: [ˌaʃkəˈnazi]), Alemaniako Rhin ibaiaren arroan, hegoaldeko Alsaziatik iparraldeko Renaniaraino, Erdi Aroan bizi ziren juduen ondorengoak dira. Erdi Aroko hebreeraz Ashkenaz eskualdea eta Alemania izendatzeko toponimoa izan zen eta ashkenazim, beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.

Askenazi juduek, XI. eta XIX. mendeen artean handik Hungaria, Polonia, Bielorrusia, Lituania, Errusia, Ukraina eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen yiddisha eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak (Speyer, Worms eta Mainz) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (Shpira, Vermayza eta Magentza-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.

Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, 1931rako %92a ziren. Egun %80a dira^[3], bigarren taldea sefardiak izanik.

Erreferentziak

↑ John Hopkins Gazette
↑ Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"
↑ Elazar, Daniel J.. Can Sephardic Judaism be Reconstructed?. Jerusalem Center for Public Affairs.

[1] John Hopkins Gazette

[2] Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"

[sephardic-3] Elazar, Daniel J.. Can Sephardic Judaism be Reconstructed?. Jerusalem Center for Public Affairs.

[1]

[2]

[3]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Talde etniko infotaula|
 |taldea=Askenaziak <br />(יהודי אשכנז ''Y'hude Ashk'naz'')
-|irudia=<div style="margin-top:1px; margin-bottom:1px;"> [[File:Moses Isserles.jpg|35px|Moses Isserles]] [[Image:Gaon-V.jpg|35px|Vilna Gaon]] [[Image:Heinrich Heine-Oppenheim.jpg|35px|Heinrich Heine]] [[Image:Sigmund Freud LIFE.jpg|35px|Sigmund Freud]] [[Image:Theodore Herzl.jpg|35px|Theodore Herzl]] [[Image:Gustav-Mahler-Kohut.jpg|35px|Gustav Mahler]] [[Image:Albert Einstein Head.jpg|35px|Albert Einstein]] [[image:Noether.jpg|35px|Emmy Noether]] [[Image:Kafka portrait.jpg|35px|Franz Kafka]] [[File:Golda Meir2.jpg|35px|Golda Meir]] [[Image:George Gershwin 1937.jpg|35px|George Gershwin]] [[File:JohnvonNeumann-LosAlamos.gif|35px|John von Neumann]] [[Image:Leonard Bernstein 1971.jpg|35px|Leonard Bernstein]] [[File:Anne Frank stamp crop.jpg|35px|Anne Frank]] </div>
+|irudia=<div style="margin-top:1px; margin-bottom:1px;"> [[Fitxategi:Moses Isserles.jpg|35px|Moses Isserles]] [[Fitxategi:Gaon-V.jpg|35px|Vilna Gaon]] [[Fitxategi:Heinrich Heine-Oppenheim.jpg|35px|Heinrich Heine]] [[Fitxategi:Sigmund Freud LIFE.jpg|35px|Sigmund Freud]] [[Fitxategi:Theodore Herzl.jpg|35px|Theodore Herzl]] [[Fitxategi:Gustav-Mahler-Kohut.jpg|35px|Gustav Mahler]] [[Fitxategi:Albert Einstein Head.jpg|35px|Albert Einstein]] [[Fitxategi:Noether.jpg|35px|Emmy Noether]] [[Fitxategi:Kafka portrait.jpg|35px|Franz Kafka]] [[Fitxategi:Golda Meir2.jpg|35px|Golda Meir]] [[Fitxategi:George Gershwin 1937.jpg|35px|George Gershwin]] [[Fitxategi:JohnvonNeumann-LosAlamos.gif|35px|John von Neumann]] [[Fitxategi:Leonard Bernstein 1971.jpg|35px|Leonard Bernstein]] [[Fitxategi:Anne Frank stamp crop.jpg|35px|Anne Frank]] </div>
-|irudioina =<div style="background-color:#fee8ab"><small>[[Moses Isserles]] • [[Vilna Gaon]] • [[Heinrich Heine]]<br/>[[Sigmund Freud]] • [[Theodor Herzl]] • [[Gustav Mahler]]<br />[[Albert Einstein]] • [[Emmy Noether]]<br />[[Franz Kafka]] • [[Golda Meir]] • [[George Gershwin]]<br />[[John von Neumann]] • [[Leonard Bernstein]] • [[Anne Frank]]</small></div>
+|irudioina =<div style="background-color:#fee8ab"><small>[[Moses Isserles]] • [[Vilna Gaon]] • [[Heinrich Heine]]<br />[[Sigmund Freud]] • [[Theodor Herzl]] • [[Gustav Mahler]]<br />[[Albert Einstein]] • [[Emmy Noether]]<br />[[Franz Kafka]] • [[Golda Meir]] • [[George Gershwin]]<br />[[John von Neumann]] • [[Leonard Bernstein]] • [[Anne Frank]]</small></div>
 |biztanleria= 8–11.2<ref>[http://www.jhu.edu/~gazette/julsep97/sep0897/briefs.html John Hopkins Gazette]</ref> milioi
 |biztanletokia=
-{{Bandera|Israel}}: 2,8–4 milioi<ref>[http://hugr.huji.ac.il/AshkenaziJews.aspx Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"]</ref><br/> {{Bandera|Ameriketako Estatu Batuak}}: 5–6 miloi
+{{Bandera|Israel}}: 2,8–4 milioi<ref>[http://hugr.huji.ac.il/AshkenaziJews.aspx Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"]</ref><br /> {{Bandera|Ameriketako Estatu Batuak}}: 5–6 miloi
-|hizkuntza=Historikoak: [[Yiddish]] <br>Egungoak: [[hebreera]] eta herrialdekoa
+|hizkuntza=Historikoak: [[Yiddish]] <br />Egungoak: [[hebreera]] eta herrialdekoa
 |erlijioa=  [[Judaismo]]a
 |harremana= [[Judu]]ak
@@ 16. lerroa: / 16. lerroa: @@
 Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik.
-==Erreferentziak==
+== Erreferentziak ==
 {{Erreferentzia zerrenda}}
@@ 23. lerroa: / 23. lerroa: @@
 [[af:Asjkenasi-Jode]]
-[[ar:يهود أشكناز]]
 [[an:Asquenazís]]
+[[ar:يهود أشكناز]]
 [[az:Əşkinazi yəhudiləri]]
 [[be-x-old:Ашкеназы]]
@@ 32. lerroa: / 32. lerroa: @@
 [[da:Ashkenazisk jødedom]]
 [[de:Aschkenasim]]
-[[en:Ashkenazi Jews]]
-[[et:Aškenazi juudid]]
 [[el:Ασκεναζίτες]]
-[[es:Asquenazí]]
+[[en:Ashkenazi Jews]]
 [[eo:Aŝkenazo]]
+[[es:Asquenazí]]
+[[et:Aškenazi juudid]]
 [[fa:اشکنازی]]
+[[fi:Aškenasijuutalaiset]]
 [[fr:Ashkénaze]]
 [[ga:Giúdaigh Aisceanazaíocha]]
 [[gl:Asquenací]]
+[[he:יהדות אשכנז]]
-[[ko:아슈케나짐]]
+[[hu:Askenázik]]
 [[id:Yahudi Ashkenazi]]
 [[it:Aschenaziti]]
+[[ja:アシュケナジム]]
-[[he:יהדות אשכנז]]
+[[ko:아슈케나짐]]
 [[lad:Ashkenazim]]
-[[hu:Askenázik]]
 [[ms:Orang Yahudi Ashkenazi]]
 [[nl:Asjkenazische Joden]]
+[[nn:Askenasím]]
-[[ja:アシュケナジム]]
 [[no:Askenasiske jøder]]
-[[nn:Askenasím]]
 [[oc:Ashkenazí]]
 [[pl:Aszkenazyjczycy]]
@@ 61. lerroa: / 62. lerroa: @@
 [[sl:Aškenazi]]
 [[sr:Ашкенази]]
-[[fi:Aškenasijuutalaiset]]
 [[sv:Ashkenazer]]
 [[th:ชาวยิวอัชเคนาซิ]]