Koper: berrikuspenen arteko aldeak

Koper / Capodistria; Koper; Capodistria; Koper-Capodistria
	hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Eslovenia
Eskualdea	Kostaldea-Karst
Alkatea	Boris Popovič
Izen ofiziala	Koper; Capodistria
Jatorrizko izena	Koper; Capodistria
Posta kodea	6000
Geografia
Koordenatuak	45°32′53″N 13°43′52″E / 45.548°N 13.731°E
Azalera	13 km²
Altuera	3
Mugakideak	Muggia eta San Dorligo della Valle
Demografia
Biztanleria	25.753 (2020ko urtarrilaren 1a); −301 (2021)
Dentsitatea	1.981 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	05
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Korfu, Muggia, Ferrara, San Dorligo della Valle, Buzet (en) , Samara, Žilina, Jiujiang, Saint John, Çeşme (en) , Prilep (en) eta Nikšić
Matrikula	KP
	http://www.koper.si www.koper.si

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

10:35, 26 iraila 2022ko berrikusketa

Koper (/ˈkoːpəɾ/ ahoskatua, italieraz: Capodistria), Esloveniako seigarren hiria da, Kostaldea-Karst eskualdeko hiri handiena. 2012ko erroldaren arabera, 53.037 biztanle ditu.

Geografia

Esloveniako hego-mendebaldean dago eta herrialdeak Adriatikoaren ertzean dituen lau herrietatik handiena denez, kaia garrantzitsua du. Udalerria oso txikia da eta Istria penintsulako iparraldean dago. Italiarekin muga egiten du eta Kroazia ere oso gertu dauka.

Hizkuntza

Koper ofizialki elebiduna da, esloveniera eta italiera hartzen ditu bere baitan, hortik Koper-Capodistria izena.

Historia

Sorrera

Koperreko golkoan zegoen uharte batean ezarri zen asentamenduan dauka jatorria. Greziarrek Aegida izena eman zioten "ahuntzen herria" eta erromatarrek latinizatu eta Capris deitu zuten. Honen aldaera da eslovenierazko Koper izena.

Erdi Aroa

568an lonbardiarren inbasioaren ondorioz, Triesteko biztanleek baimena eskatu zioten Justiniano II.a enperadore bizantziarrari Koperren ezartzeko eta haren omenen Justinopolis izena eman zitzaion. Azkenean lombardiarrek Koper ere hartu zuten. Hurrengo urteean, frankoen eta avaroen erasoak eta okupazioak ere izan zituen.

932 urtetik aurrera Koper eta Veneziaren artean harreman komertzialak sortu ziren baina Germaniako Erromatar Inperio Santuak Veneziarekin loturak hautsi zituenean eten egin ziren. Koperrek orduan herri eskubideak hartu zituen eta mugan egonik harresiak eraiki zituen. 1278an, ordea, Veneziaren esku geratu zen eta harresiak eraitsi ziren. Istriako hiriburu bihurtu zuten eta Caput Histriae izendatu ("Istriako buru"), hortik bere italierazko izena.

Aro modernoa

XVI. mendeko izurriteek hiriaren populazioa nabarmen gutxitu zuten eta 1719an Trieste kai aske bihurtu zenean, Koperrek merkataritza eremuaren monopolioa galdu zuen.

XX. mendea

1900 urteko erroldaren arabera, hiriko populazioa 8.000 biztanle ingurukoa zen: haietatik, 7.205 italiarrak ziren; 391; esloveniarrak; 167, kroaziarrak; eta 67 aleman hiztunak. Lehen Mundu Gerra bukatutakoan, Italiaren esku geratu zen, Trieste hiriburu zuen lurraldean, baina Bigarren Mundu Gerraren ondoren Jugoslaviak hartu zuen. Hiriko italiar gehienek Italiara alde egin zuten.

1991n Esloveniak independentzia lortutakoan, herrialdeko kai-hiri bakarra bihurtu zen.

Demografia

Egun, esloveniarrak nagusi dira: 2002ko erroldaren arabera, biztanleen jatorri etnikoak honako hauek dira:

Esloveniarrak: 35.246 (% 74,4)
Kroaziar, bosniar eta serbiarrak: 8.314 (% 17,49)
Italiarrak: 1.059 (% 2,23)

Kirolak

FC Koper futbol taldea eta RK Koper eskubaloi taldea aipagarrienak dira: bakoitzak Esloveniako liga bat eta hiru kopa irabazi ditu.

Ondasun nabariak

Eraikin aipagarrienak Tito plazan daude:

Jauregi pretoriarra: XV. mendeko jauregia gotiko veneziarra da.
Loggia jauregia: udaletxea da, XV. mendean eraikia, gotiko veneziar estiloan.
Mariaren Jasokundearen katedrala (Cerkev Marije Vnebovzete): XII. mendeko eliza horretan Esloveniako kanpai zaharrenetakoa dago (1333koa da). Barruko Sacra conversazione margolana, 1516koa, benetan aipagarria da.

Iruditegia

Jauregi pretoriarra.
Loggia jauregia.
Mariaren Jasokundearen katedrala.
Da Ponte iturria, Prešer plazan.
Kaia.
Kaia.
Hirutasun Santuaren eliza.

Hiritar ezagunak

Santorio Santorio (1561-1636), medikua.
Tinkara Kovač (1978- ), abeslaria.

Hiri senidetuak

Kanpo estekak

(Eslovenieraz)(Ingelesez)(Alemanez)(Italieraz) Webgune ofiziala

Datuak: Q1015
Multimedia: Koper / Q1015

@@ 30. lerroa: / 30. lerroa: @@
 | oharrak =
 }}
-'''Koper''' ({{IPA|ˈkoːpəɾ}} ahoskatua, {{lang-it|Capodistria}}), [[Eslovenia]]ko seigarren hiria da, [[Kostaldea-Karst eskualde estatistikoa|Kostaldea-Karst eskualdeko]] hiri handiena. 2012ko erroldaren arabera 53.037 biztanle ditu.
+'''Koper''' ({{IPA|/ˈkoːpəɾ/}} ahoskatua, {{lang-it|Capodistria}}), [[Eslovenia]]ko seigarren hiria da, [[Kostaldea-Karst eskualde estatistikoa|Kostaldea-Karst eskualdeko]] hiri handiena. 2012ko erroldaren arabera, 53.037 biztanle ditu.
 == Geografia ==
-Esloveniaren hego-mendebaldean kokaturik dago eta herriak [[Adriatikoa]]ren ertzean dituen lau herrietatik handiena da, bere kaia beraz benetan garrantzitsua da. Udalerria oso txikia da eta [[Istria]] penintsularen iparraldean kokaturik dago. Koperrek [[Italia]]rekin egiten du muga eta [[Kroazia]] ere oso gertu dauka.
+Esloveniako hego-mendebaldean dago eta herrialdeak [[Adriatikoa]]ren ertzean dituen lau herrietatik handiena denez, kaia garrantzitsua du. Udalerria oso txikia da eta [[Istria]] penintsulako iparraldean dago. [[Italia]]rekin muga egiten du eta [[Kroazia]] ere oso gertu dauka.
 == Hizkuntza ==
@@ 43. lerroa: / 43. lerroa: @@
 === Erdi Aroa ===
-urtean [[lonbardiar]]ren inbasioaren ondorioz [[Trieste]]ko biztanleek baimena eskatu zioten [[Justiniano II.a]] enperadore bizantziarrari Koperren ezartzeko eta haren omenen ''Justinopolis'' izena eman zitzaion. Azkenean lombardiarrek Koper ere hartu zuten. Frankoen eta avaroen erasoak eta okupazioak ere izan zituen hurrengo urteetan.
+an [[lonbardiar]]ren inbasioaren ondorioz, [[Trieste]]ko biztanleek baimena eskatu zioten [[Justiniano II.a]] enperadore bizantziarrari Koperren ezartzeko eta haren omenen ''Justinopolis'' izena eman zitzaion. Azkenean lombardiarrek Koper ere hartu zuten. Hurrengo urteean, frankoen eta avaroen erasoak eta okupazioak ere izan zituen.
-urtetik aurrera Koper eta [[Venezia]]ren artean harreman komertzialak sortu ziren baina [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]k Veneziarekin loturak hautsi zituenean eten egin ziren. Koperrek orduan herri eskubideak hartu zituen eta mugan egonik harresiak eraiki zituen. 1278an ordea Veneziaren esku gelditu zen eta harresiak eraitsi egin ziren. Hauek Istriako hiriburu bihurtu zuten eta ''Caput Histriae'' izendatu ("Istriako buru"), hortik bere italierazko izena.
+urtetik aurrera Koper eta [[Venezia]]ren artean harreman komertzialak sortu ziren baina [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]k Veneziarekin loturak hautsi zituenean eten egin ziren. Koperrek orduan herri eskubideak hartu zituen eta mugan egonik harresiak eraiki zituen. 1278an, ordea, Veneziaren esku geratu zen eta harresiak eraitsi ziren. Istriako hiriburu bihurtu zuten eta ''Caput Histriae'' izendatu ("Istriako buru"), hortik bere italierazko izena.
 === Aro modernoa ===
-XVI mendean izandako izurriteek hiriaren populazioa nabarmen jeitsiarazi zuten eta 1719an Trieste kai askea bihurtu zenean Koperrek eremuko merkatal monopolioa galdu zuen.
+XVI. mendeko izurriteek hiriaren populazioa nabarmen gutxitu zuten eta 1719an Trieste kai aske bihurtu zenean, Koperrek merkataritza eremuaren monopolioa galdu zuen.
-=== XX mendea ===
+=== XX. mendea ===
-urteko erroldaren arabera hiriko populazioa 8.000 biztanle ingurukoa zen, hauetatik 7.205 italiarrak, 391 esloveniarrak, 167 kroaziarrak eta 67 alemaniarrak ziren. [[Lehen Mundu Gerra]] bukatzean Italiaren esku gelditu zen, Trieste hiriburu zuen lurraldean, baina [[Bigarren Mundu Gerra]]ren ondoren [[Jugoslavia]]k hartu zuen. Hiriko italiar gehienek hiria utzi eta Italiara egin zuten alde.
+urteko erroldaren arabera, hiriko populazioa 8.000 biztanle ingurukoa zen: haietatik, 7.205 italiarrak ziren; 391; esloveniarrak; 167, kroaziarrak; eta 67 aleman hiztunak. [[Lehen Mundu Gerra]] bukatutakoan, Italiaren esku geratu zen, Trieste hiriburu zuen lurraldean, baina [[Bigarren Mundu Gerra]]ren ondoren [[Jugoslavia]]k hartu zuen. Hiriko italiar gehienek Italiara alde egin zuten.
-ean Esloveniak independentzia lortzerakoan herrialdeko kai-hiri bakarra bihurtu zen.
+n Esloveniak independentzia lortutakoan, herrialdeko kai-hiri bakarra bihurtu zen.
 == Demografia ==
-Gaur egun esloveniarrak dira nagusi hirian, 2002ko erroldaren arabera honako hauek dira biztanleen jatorri etnikoak:
+Egun, esloveniarrak nagusi dira: 2002ko erroldaren arabera, biztanleen jatorri etnikoak  honako hauek dira:
-* Esloveniarrak: 35.246 (%74'14)
+* Esloveniarrak: 35.246 (% 74,4)
-* Kroaziar, bosniar eta serbiarrak: 8.314 (%17'49)
+* Kroaziar, bosniar eta serbiarrak: 8.314 (% 17,49)
-* Italiarrak: 1.059 (%2'23)
+* Italiarrak: 1.059 (% 2,23)
 == Kirolak ==
-[[FC Koper]] futbol taldea eta [[RK Koper]] eskubaloi taldea dira aipagarrienak, bakoitzak Esloveniako liga bat eta hiru kopa irabazi ditu.
+[[FC Koper]] futbol taldea eta [[RK Koper]] eskubaloi taldea aipagarrienak dira: bakoitzak Esloveniako liga bat eta hiru kopa irabazi ditu.
-== Ondasun nabarmenak ==
+== Ondasun nabariak ==
+Eraikin aipagarrienak Tito plazan daude:
-Tito enparantzan kokatzen dira eraikin aipagarrienak:
-* [[Jauregi pretoriarra (Koper)|Jauregi pretoriarra]]: XV mendeko jauregia gotiko veneziarra da.
+* [[Jauregi pretoriarra (Koper)|Jauregi pretoriarra]]: XV. mendeko jauregia gotiko veneziarra da.
-* [[Loggia jauregia (Koper)|Loggia jauregia]]: Koperreko udaletxea da, XV mendean eraikia, hau ere gotiko veneziar estiloan.
+* [[Loggia jauregia (Koper)|Loggia jauregia]]: udaletxea da, XV. mendean eraikia, gotiko veneziar estiloan.
-* Mariaren Jasokundearen katedrala (''Cerkev Marije Vnebovzete''): XII mendeko eliza honetan Esloveniako kanpai zaharrenetakoa dago, 1333 urtekoa hain zuzen ere. Barruko ''Sacra conversazione'' margolana, 1516koa, benetan aipagarria da.
+* Mariaren Jasokundearen katedrala (''Cerkev Marije Vnebovzete''): XII. mendeko eliza horretan Esloveniako kanpai zaharrenetakoa dago (1333koa da). Barruko ''Sacra conversazione'' margolana, 1516koa, benetan aipagarria da.
 == Iruditegia ==
 <gallery>
-Irudi:Koper Praetorian Palace.jpg|[[Jauregi pretoriarra (Koper)|Jauregi pretoriarra]].
+Fitxategi:Koper Praetorian Palace.jpg|[[Jauregi pretoriarra (Koper)|Jauregi pretoriarra]].
-Irudi:Koper Loggia.jpg|[[Loggia jauregia (Koper)|Loggia jauregia]].
+Fitxategi:Koper Loggia.jpg|[[Loggia jauregia (Koper)|Loggia jauregia]].
-Irudi:Koper tower.JPG|Mariaren Jasokundearen katedrala.
+Fitxategi:Koper tower.JPG|Mariaren Jasokundearen katedrala.
-Irudi:Koper fountain.JPG|Da Ponte iturria, Prešeren enparantzan.
+Fitxategi:Koper fountain.JPG|Da Ponte iturria, Prešer plazan.
-Irudi:Port of Koper.jpg|Koperreko kaia.
+Fitxategi:Port of Koper.jpg|Kaia.
-Irudi:Azamara at noon in Koper.JPG|Koperreko kaia.
+Fitxategi:Azamara at noon in Koper.JPG|Kaia.
-Irudi:Hrastovlie-Cerkev.jpg|Hirutasun Santuaren eliza.
+Fitxategi:Hrastovlie-Cerkev.jpg|Hirutasun Santuaren eliza.
 </gallery>