Edukira joan

Brahim Ghali

Wikipedia, Entziklopedia askea
Brahim Ghali

(2019)

President of the Sahrawi Arab Democratic Republic (en) Itzuli

2016ko uztailaren 12a -
Khatri Addouh (en) Itzuli
idazkari nagusi

2016ko uztailaren 12a -
Khatri Addouh (en) Itzuli

Fronte Polisarioako idazkari nagusi

1973 - 1974 - El-Ouali Mustapha Sayed (en) Itzuli
Bizitza
JaiotzaSmara1949ko abuztuaren 19a (75 urte)
HerrialdeaSaharako Errepublika Arabiar Demokratikoa
BizilekuaTinduf
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioasunismoa
Alderdi politikoaMovement for the Liberation of Saguia el Hamra and Wadi el Dhahab (en) Itzuli
Fronte Polisarioa

Brahim Ghali arabieraz: إبراهيم غالي‎ ; Esmara, Saguía el Hamra, Espainiako Mendebaldeko Afrika (okupatua), 1949ko irailaren 16a) politikari sahararra da, Fronte Polisarioko idazkari nagusia eta Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoko presidentea, 2016az geroztik betetzen dituen karguak.

Saharako herriaren autodeterminazio borrokaren pertsonaia historikoa da, Saharako Nazio Askapenerako Mugimenduaren sorreran parte hartu zuena 1970eko Zemla Intifadan, Fronte Polisarioaren sorrera, 1973an eta Saharako Errepublikaren sorreran 1976an, Mendebaldeko Saharako gerran edo NBEk Marokoko Erresumarekin bultzatutako negoziazioetan.

Hasierako urteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esmaran jaio zen (orduan Espainiaren menpe zegoen Espainiako Mendebaldeko Afrika) jaio zen 1949ko irailaren 16an. Galik Espainiako tropa nomadetan eman zuen izena 1960ko hamarkadaren amaieran, eta Esmarara bidali zuten administrazio lanak egitera. Mohamed Sidi Brahim Basir eta beste saharar batzuekin hainbat bilera egin ondoren, 1969an Saharako Askapen Mugimendu Nazionala (MNLS) sortzea erabaki zuten. Gali erakundearen idazkari nagusi bilakatu zen. Zemla Intifada izenarekin ezagutzen den 1970eko ekainaren 17an El Aaiunen egindako MNLS manifestazioan parte hartu zuen. Gau hartan atxilotu zuten Espainiako legionarioek, urtebeteko kartzela zigorra ezarri zioten bere jarduera politikoagatik. 1971n askatu zuten baina 1972an berriro atxilotu zuten, manifestazio gehiagotan parte hartzeagatik.

Karrera politikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1973an Fronte Polisarioaren sortzaileetako bat izan zen, eta Kongresu Konstituziogilean mugimenduaren lehen idazkari nagusi hautatu zuten. El Uali Mustafa Sayed- ekin batera, Galik El-Khangaren aurkako erasoa zuzendu zuen, Polisarioak Espainiako Armadaren aurka egindako lehen ekintza militarra basamortuan. Espainiako armadaren kontra aurrerapen posizioa lortu zuten eta armak eta ekipamenduak bildu zituzten. 1974an, Polisarioko idazkari nagusi berria aukeratu zutenez, -El Uali aukeratu zuten-, eta Gali Fronte Polisarioko aparatu militarra zuzentzeko ardura hartu zuen Saharako Nazio Askapenerako Armadako agintea hartu zuen.

1975eko urriaren 22an Gali, El Uali eta Mahfoud Ali Beiba Espainiako Saharako gobernadore Federico Gómez de Salazar jeneral espainiarrarekin bildu ziren Espainiako Gobernuko ordezkarien eta Polisarioko matxino saharauien arteko lehen bilera ofizialean. Negoziazioak hautsi egin ziren handik gutxira, Gali ez zen Gómez de Salazarrekin beste bilera batera joan urriaren 29an, Espainiak El Aaiun-en toki-itxiera agindu zuenean.

1976ko martxoaren 4an Defentsa Ministro izendatu zuten Bir Lehlun urte bereko otsailaren 27an aldarrikatutako Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoko lehen gobernuan. Karguan egon zen 1989ra arte, Bigarren Eskualde Militarreko komandante nagusi hautatu zuten arte. 1991n lortutako su-etenaren ondoren, Gali 1999an Espainiako Fronte Polisarioko ordezkari izendatu zuten, kargu hori 2008ko otsailera arte izan zen. Hilabete batzuk geroago, Saharako enbaxadore izendatu zuten Aljerian, kargu hori 2015eko abendura arte izan zen.

2016ko uztailaren 9an, Tindufeko probintziako errefuxiatuen kanpamenduetan egindako hauteskundeetan, Gali SADRko presidente berria eta Fronte Polisarioko idazkari nagusi hautatu zuten[1][2], Mohamed Abdelaziz hil ondoren.

2018ko azaroaren 28an, Brahim Galik Mexikora bisita ofiziala egin zuen, hiru egun geroago gertatu zen Andrés Manuel López Obrador Mexikoko presidentearen kargu-hartze ospakizunean egoteko.

2021eko apirilaren 21ean, Aljeriatik hegazkinean joan ondoren, Logroñoko San Pedro ospitalean ospitaleratu zuten COVID-19 egoera larrian, eta ospitale horretan segurtasun arrazoiengatik berea ez zen izenarekin ingresatu zuten. Horrek tentsio diplomatikoak eragin zituen Espainia eta Maroko artean. Marokok milaka migratzaileei ez zizkien oztopo handirik jarri eta egun gutxitan Ceutara milaka pertsona Marokotik igaro egin ziren.

Santiago Pedraz Espainiako Auzitegi Nazionaleko epaileak Galiri deitu zion, ikertua bezala deklaratzera 2021eko ekainaren 1ean, ASADEDH-k aurkeztutako salaketak zeuden tartean: bortxaketa, hilketa, zauriak, legez kanpoko atxiloketa, terrorismoa, torturak, desagerpenak eta gizateriaren aurkako ustezko delituak direla eta. Ramda Messaoud, kidea buru duen marokoar CORCAS ) eta Fadel Breica arabera Gali erruduna zen.[3]

Gali ekainaren 1ean Logroñoko ospitaletik bere osasun egoera larria berreskuratzen ari zen lekukotasun telematikoaren ostean, Pedraz epaileak erabaki zuen auzi-jartzaileek ez zutela kontuan hartzeko moduko frogarik aurkeztu, Gali epaitzeko edo zigortzeko.[4]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Mujika Tolaretxipi, Amagoia. «Brahim Ghali aukeratu du Fronte Polisarioak SEADeko presidente» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-06-02).
  2. Berria. «BRAHIM GHALI. Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoko presidentea» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-06-02).
  3. Berria.eus. «Brahim Ghali Fronte Polisarioko burua itzuli da Aljeriara» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-06-02).
  4. «Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoko presidentea atera da Espainiako Estatutik» Argia (Noiz kontsultatua: 2021-06-03).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Aurrekoa:

Lehen titular
Fronte Polisarioko Idazkari nagusia

1973ko maiatzaren 101974ko maiatzaren 5
Ondorengoa:

El Uali Mustafa Sayed
Aurrekoa:

Khatri Addouh
Fronte Polisarioko Idazkari nagusia

2016ko uztailaren 9tik
Ondorengoa:

Jardunean
Aurrekoa:

Khatri Addouh
Presidente de la Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa

2016ko uztailaren 9tik
Ondorengoa:

Jardunean