Esloveniako geografia

Wikipedia, Entziklopedia askea

Eslovenia Europa Erdialdean kokaturik dagoen herrialde txikia da, Alpeen eta Mediterraneoaren artean dagoena.

Esloveniako mapa

Estatu mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mugakideak: Italia mendebaldean, itsaso Adriatikoa hego-mendebaldean, Kroazia hegoalde eta ekialdean, Hungaria ipar-ekialdean eta Austria iparraldean.

Topografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Natura eskualdeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europako lau eremu geografikok bat egiten dute Eslovenian: Alpeek, Dinariar Alpeek, zabaldi panoniarrak eta Mediterraneoak. Esloveniako puntu altuena Triglav mendia da (2.864 m), eta herrialdeko batez besteko altuera 557 metro da. Esloveniako berezko lurraldeaz gainera, beste lurralde hauek ere hartzen ditu barnean: Karniola, Istriako iparraldea, Triesteko zati bat eta Estiriako hegoaldea.

Eslovenia oso lurralde menditsua da, eta goi-lautadaz betea (Esloveniako Alpeak, Kras-eko goi-lautadak). Itsasertza, berriz, laua da. Karstalde garrantzitsuak daude Eslovenian: Karniola Zuria edo Notrajsko («barrengo herria») eta Dolenjsko («herri beherea»). Triesteko iparraldean daude Postojnako leizea edo Škocjan leizeak, biak ala biak ere oso leize ospetsuak, eta Panoniako muino eta lautadak hedatzen dira. Primorjeko lautadak zabaltzen dira Istriako iparraldean. Herrialdearen azaleraren erdia (10,124 km2) basoek hartzen dute: Finlandia eta Suediaren ondoren, baso-portzentajeari dagokionez, Europako hirugarrena da Eslovenia.

Mendiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eslovenian dauen mendiak hiru multzotan banatzen dira:

# Mendia Altuera Irudia
1 Triglav 2.864 m
2 Škrlatica 2.740 m
3 Mangart 2.679 m
4 Visoki Rokav 2.646 m
5 Jalovec 2.645 m
6 Veliki Oltar 2.621 m
7 Razor 2.601 m
8 Kanjavec 2.568 m
# Mendia Altuera Irudia
1 Grintovec 2.558 m
2 Jezerska Kočna 2.540 m
3 Skuta 2.533 m
# Mendia Altuera Irudia
1 Stol 2.236 m
2 Košutnikov turn 2.133 m
3 Kordeževa glava 2.126 m

Hidrografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kontraesana dirudien arren, Esloveniako lurraldearen % 81 Itsaso Beltzeko isurialdeak osatzen du, horrela beraz herrialdeko hiru ibai nagusiak diren Drava, Sava eta Mura ibaiek ipar-mendebaldetik hego-ekialdera zeharkatzen dute Eslovenia eta Danubiora isurtzen dituzte beren urak. Itsaso Adriatikora doan ibai garrantzitsuena Soča (Isonzo) da.

# Izena Eslovenian (Guztira) Ahoa Irudia
1 Sava 221 (900) km Danubio
2 Drava 142 (707) km Danubio
3 Kolpa 118 (297) km Sava
4 Savinja 102 (102) km Sava
5 Soča (Isonzo) 96 (138) km Adriatikoa
6 Mura 95 (480) km Danubio
7 Krka 95 (95) km Sava
8 Sotla 89 (89) km Sava
9 Dravinja 73 (73) km Drava
10 Ledava 68 (76) km Mura
11 Pesnica 65 (69) km Drava

Aintzirak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

# Izena Azalera Irudia
1 Cerknica aintzira 38 km²
2 Ptuj urtegia 3'50 km²
3 Bohinj aintzira 3'18 km²
4 Bled aintzira 1'45 km²
5 Palčje aintzira 1'00 km²

Ur-jauziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

# Izena Altuera Irudia
1 Rinka ur-jauzia 90 m
2 Savica ur-jauzia 60 m
3 Peričnik ur-jauzia 52 m

Geologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herrialdea eremu sismiko nahiko aktiboan dago: izan ere, Eurasiako plakak eta Afrikako plakak Adriatikoko plaka txikia sarritan estutzen dute. 60 lurrikara inguru kontatu izan dira historian zehar, batzuk gogorrak, 1895ekoa esate baterako. Mugimendu horiuen ekintzen ondorio dira Juliotar Alpeak eta Dinariar Alpeak.

Leizeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esloveniako mendebaldean Karst izeneko eremua dago, kareharriz osatutako leizez betea: haren izena erabiltzen da, eremu karstikoa izendatzeko. Postojnako leizea edo Škocjan leizeak oso ospetsuak dira; bigarrenak, gainera, Gizateriaren Ondare izendatu zuten UNESCOk 1986an.

# Leizea Luzera Irudia
1 Postojnako leizea 24.120 m
2 Križna leizea 8.273 m
3 Planina leizea 6.656 m
4 Škocjan leizeak 6.200 m

Babesturiko eremuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Parke nazionalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Parke Nazional bakarra dauka, Triglav Parke Nazionala, izen bereko mendiaren (2.864 m) ingurua hartzen du, herrialdearen ipar-mendebaldea. 880 km²-ko azalera du eta 1981 urtean eratu zen. Eskualde mailako parkeak ere izendatu ditu; Karniola barnekoa, Kozje parkea eta Škocjan leizeak.

Biosfera Erreserba[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eslovenian bi Biosfera erreserba izendatu dira, Juliotar Alpeak eta Karst goi-ordokia.

Ramsarko hitzarmena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ramsarko hitzarmena betetzen duten hiru eremu ere badaude, Cerknica aintzira, Sečovlje gatzagak eta Škocjan leizeak.

Natura 2000[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eslovenian hainbat eremu izendatu dira Natura 2000, besteak beste: Juliotar Alpeak, Kamnik-Savinjako Alpeak, Karavanke mendilerroa, Ljubljanako padurak, Cerknica aintzira, Drava ibaia, Mura ibaia, Kolpa ibaia, Karst goi-ordokia, Sečovlje gatzagak...

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]