Juan de la Cierva y Peñafiel
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da wikilari bat. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Juan de la Cierva y Peñafiel abokatu eta politikari espainiarra izan zen, Alfontso XIII.aren erregealdiaren aldi konstituzionalean Irakaskuntza Publiko eta Arte Ederretako, Agintaritzako, Gerrako, Ogasuneko eta Sustapeneko ministroa, eta, berriz ere, Alfontsoko monarkiaren azken gobernuan Sustapen ministroa.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lehen pausuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Juan de la Cierva y Soto abokatu eta notarioaren semea. Murtzian bizi zen, eta Petronila Peñafiel Fernándezekin ezkonduta dago. Eleuterio Peñafiel bankariaren alaba da, eta 1860 eta 1890 artean garatu zuen bere jarduera. Zuzenbidean lizentziatu zen Madrilgo Unibertsitatean, eta Alderdi Kontserbadorearen barruan hasi zuen bere ibilbide politikoa. 1895ean, Francisco López Chicherik, probintziako gobernadore zibilak, Murtziako alkate izendatu zuen. Kontserbadoreen probintziako burua ere izan zen. 1896an diputatu akta lortu zuen Kongresuan Mula hauteskunde-barrutian, Murtziako probintzia-barrutian, eta 1898ko hurrengo hauteskunde-prozesuan hautatua izan ez bazen ere, prozesu horretan alderdi liberaleko Enrique Clavijo Navarroren aldekoek eragindako gorabehera asko izan ziren, eta hari aulkia esleitu zioten; hala ere, eserleku bat lortu zuen, betiere Murtziako Mula barrutian, 1923ra arte egindako gainerako hauteskunde guztietan (12).
Karrera politikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1902tik aurrera, jauntxoen sare bat egituratu zuen, herriekiko erabateko boterea mantendu zutenak, familiarekiko leialtasun politikoaren truke. Garai hori Murtzian oreintzat ezagutzen da. Juan de la Ciervaren nagusitasunak amore emango zuen langileen borrokaren presioaren eta Espainiako Bigarren Errepublikaren ezarpenaren aurrean.
1903ko uztaila eta abendua bitartean Madrilgo probintziako gobernadore zibil kargua bete zuen. 1904ko abenduaren 16tik 1905eko apirilaren 8ra Azcárraga eta Villaverde buru ziren bi gobernuetan izan zen Irakaskuntza Publikoaren eta Arte Ederren karteraren buru. Ondoren, 1907ko urtarrilaren 25etik 1909ko urriaren 21era bitartean, Agintaritza ministroaren kartera hartu zuen. Gerra ministro ere izan zen birritan: 1917ko azaroaren 3tik 1918ko martxoaren 22ra bitartean García Prieto kabinete batean, eta 1921eko abuztuaren 14tik 1922ko martxoaren 8ra bitartean Maura gobernu batean, Ogasun ministro ere izan zen 1919ko apirilaren 15etik uztailaren 20ra bitartean.
1918ko hasieran, Cierva izan zen defentsa militarreko batzordeen arazoari aurre egin ziona, Francisco Cambok idatzi zuen bezala: «Uste dut erreforma militarrak dekretu bidez onartzearen aurka egin behar dugula, horrek La Ciervari sekulako indarra emango ziolako eta diktadurarako beharrezko elementuetako bat kenduko zigulako: baioneten lehiaketa» (BC, Fondo Ventosa, Cambó a Joan Ventosa, 4.2.1918).
Defentsa-batzordeen auzia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1921eko abuztuaren 14an, Arruit mendia erori eta lau egunera, Antonio Maura buru zuen kontzentrazio-kabinetea eratu zen, eta Juan de la Cierva Gerrako ministro izan zen. Ministerio horren buru, esku sendoz zuzendu zuen Annualeko hondamendiaren ondoren galdutako lurraldeen birkonkista. Horretarako, Cavalcanti jenerala izendatu zuen Melillako komandante militar. Bere lana, Afrikako militarren laguntzarekin, oztopatu egin zuen Defentsako Junta Militarrek, La Correspondencia Militar egunkariaren bitartez, bere bozeramailearen bitartez, egin zuten desprestigio-kanpainak. Saiatu zen, baina ez zuen lortu Gorteek lurralde galduen birkonkista burutu zuten militarren merituak aitortuko zituen lege bat onartzea.
Cavalcantiren ordez, Sanjurjo jenerala izendatu zuen Melillako komandante militar, Defentsa Batzordeen iritziaren aurrean, zeinek defendatzen baitzuten agintea eskalafoian antzinatasun handiena zuen jeneralari eman behar zitzaiola. 1921eko abenduaren amaieran, Protektoratura bidaia bat egin zuen. Bidaia horretan, gertaera bat izan zen kanpaina-ospitale bat bisitatzean. Ospitalearen osasun-egoera hain zen negargarria, ezen han bertan, berarekin zeuden Madrilgo egunkari garrantzitsuenetako zuzendarien aurrean, kargu hartu baitzien establezimendu horretaz arduratzen ziren osasun-ofizialei. Inri gehiagorako, Weyler jeneralak, Armadako Estatu Nagusi Zentraleko buruak, 1922ko urtarrilaren 5ean dimisioa aurkeztu zuen, argudiatuz ez zela kontuan hartzen armadaren goi erakunde hau, Afrikako kanpainari buruzko gaien plangintza eta zuzendaritzan. Gertaera horiek guztiek halako iskanbila sortu zuten Defentsa Batzordeetan, non zuzenean erregeari zuzendu baitzitzaizkion, ministroaren berehalako ordezkapena eskatuz.
Batzarren diziplinarik ezaren ondorioz, La Ciervak dekretu bat aurkeztu zion erregeari, batzar horiek Gerra Ministerioaren barruan kokatu behar zirela ezartzen zuena, bertan bizi behar baitzuten beren egoitzek. Era berean, ministroak berak aukeratu behar zituen Defentsa Batzorde horietako buruzagiak. Erregeak, hasiera batean, uko egin zion dekretua sinatzeari, eta Antonio Mauraren gobernuak, Gerra ministroari elkartasuna adieraziz, dimisioa aurkeztu zuen urtarrilaren 12an. Urtarrilaren 14an, Estatu Nagusiak, Artilleriak eta Ingeniariek beren Batzarrak desegin zituzten. Erregeak kontsultatutako gainerako indar politikoek uko egin zioten gobernua osatzeari Batzarren arazoa konpontzen ez zen bitartean. Azkenik, urtarrilaren 15ean, erregeak berriro deitu zion Antonio Maurari, ministro guztiak bere karguan berresteko. Egun horretan bertan, Afrikako Armadak gobernuari telegrafiatu zion bere atxikimendua adieraziz.
Errege Dekretua hil horren 17an aldarrikatu zen. Batzarrak, orain "Informazio Batzordeak" deituak, bertan behera geratu ziren urte hartako azaroan behin betiko desegin ziren arte. [8] Juan de la Cierva Maura gobernuko kide izaten jarraitu zuen 1922ko martxoaren 7ra arte, eta hark dimisioa eman zuen, Sánchez Guerra buru izango zuen gobernu kontserbadore berri bati bide emateko. Azkenik, beste bi gobernuetan hartu zuen Sustapen ministro kargua: 1921eko martxoaren 13tik abuztuaren 14ra Allendesalazar kabinete batean eta, azkenik, Aznar almirantea buru zuen azken gobernu monarkikoan, 1931ko otsailaren 18tik apirilaren 14ra. 1927 eta 1930 bitartean Primo de Riveraren diktadurako Kontsultarako Batzar Nazionaleko kide izan zen. 1931ko udal-hauteskundeen ondoren, Alfontso XIII .ak uko egitearen aurka agertu zen, eta Biarritzera erbesteratu zen. Han, Notas de mi vida liburua idazten hasi zen. Bertan, Errepublika aldarrikatu arte izandako jardun politikoa kontatzen du, eta Espainiarentzat odol-bainu bat izango zela ohartarazten du.
Gerra zibila
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gerra Zibilaren hasierak Madrilen harrapatu zuen, eta, bere bizitzaren arriskuaren aurrean, Norvegiako enbaxadan babestu behar izan zuen. Bertan, sendagaien urritasunak eta gerraren ondoriozko gabeziek bere osasuna okertu zioten, eta 1938ko urtarrilaren 11n hil zen.
Familia-harremana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Juan de la Cierva y Peñafiel Juan de la Cierva y Codorníu, Ciervako I. kondearen aita izan zen hil ondoren, ingeniaria, autogiroaren asmatzailea eta politikaria, eta Isidororen anaia, ingeniaria eta bere garaiko politikari nabarmena, bereziki garrantzitsua Murtzian.
Hurrengo belaunaldiko kideak dira Ricardo de la Cierva y Hoces historialari eta ministroa eta haren anaia Juan, Espainiako zinemaren lehen Oscar saria lortu zuena.
Pasadizoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Besteak beste, Santiago de la Riberako jatetxe batera joan ohi zen bazkaltzera. Bertan, sukaldari errusiar baten pastel bat dastatu zuen, asko gustatu zitzaiona eta bere izena eman ziona, Ciervako pastela bezala ezagutuz.
José Martínez Ruiz "Azorín" idazleak, garai hartan Legebiltzarreko kronista zenak, erretratu gogorra egin zion: "La Cierva jaunak mahuka luzedun jaka zatar bat darama, ukabilak ikusten uzten ez dituena – eta jakina da ukabilen garbitasunak eskañoen pelutxe gorriaren gainean jokatzen duen papera –; Lacierva jaunak bere eskuak lerden koloreko eskularru beldurgarriz josita erakusten ditu; Lacierva jauna gereziondo-makila higuingarri batean bermatzen da, Murtziako Dalia Azulen erosia.
» Indarra, izan ere, niretzat, gauzen etsipenean datza. Eta sentitzeko eta ikusteko modu horrek espainiar mistiko handienganako maitasunera ere eraman nau. Ezaguna da nire kutuna Granadako frai Luisengatik. Indarra munduko ohore, ponpezia eta hutsalkerietatik altxatu ahal izatean dago. Eta botere hori etsaituak eta jazarriak izateagatik beren baitara itzuli behar izan dutenek dute. Haiengana joan da, nire bizitza osoan, nire begikotasun bizia. Lehenik don Frantzisko Pi eta Margallengana. Gero, don Juan de la Ciervarengana. Pi i Margall, boteretik erabat urrun, hirurogeita hamar urterekin mutiko bat bezala lanean. Cierva, zenbait jendetzek maltzurki borrokatua, Boterearen gaitzetsia, Parlamentuko klanak etsaitua, hala eta guztiz ere, batzuetan kritiko eskatua, bere adimenaren eta jardueraren baliabide miresgarriek ezin zutenean ezer egin. Bi gizonak, azken batean, Pi eta La Cierva, duinak, zorrotzak, beren kontzientziekin erabat ados .» Azorin, Valentzia (1941)