La Nava de Fuenteseko aintzira

La Nava de Fuenteseko aintzira
La Nava de Fuenteseko aintzira
Datu orokorrak
Garaiera	730 m
Mota	aintzira
Azalera	325 ha
Geografia
Koordenatuak	42°04′00″N 4°45′00″W / 42.0667°N 4.75°W
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon
Probintzia	Palentziako probintzia
Udalerria	Fuentes de Nava

La Navako aintzira, edo Mar de Campos, 2.500 hektareako batez besteko azalera zuen estepako aintzira handia izan zen jatorriz (5.000 hektareakoa urte euritsuetan). Palentziako probintziaren hego-mendebaldean zegoen, penintsulako hezegune handienetako bat. Lehortzeko hainbat saio egin ondoren, 1968an hezegune gisa desagertu zen, laborantza-lur berriak irekitzeko.

Hala ere, 1990etik aurrera, hezegunea berreskuratzeko proiektu arrakastatsu bat dago, Global Nature Fundazioak eta zenbait administraziok egina, eta 400 hektarea inguru leheneratu dira (2008ko negua) ziklo naturalak imitatzen dituen kudeaketa baten bidez.^[1] Proiektuaren epe luzerako helburua hezegune osoa berreskuratzea izango litzateke.^[2]

Hegaztientzako babes bereziko La Nava - Campos Norte eremuaren barruan dago.^[3]

Historia

Hezeguneak azalera handia izan zuen, sasoi euritsuetan 5.000 hektareara iristen baitzen: lurrak bost herritakoak ziren: Grijota, Villaumbrales, Becerril de Campos, Villamartín de Campos eta Mazariegos. Aintziraren beste gune bat dago gune horren ipar-mendebaldean, Cabritones izenarekin ezaguna da eta Fuentes de Nava herrikoa. Bigarren urmael hori bost hiribilduetako lurrekin lotzen zen, prezipitazio ugari izaten zirenean.^[4]

Hezegune horren deskribapen labur eta azkar bat dago Pascual Madozen Espainiako eta Hiztegi–Historikoa-Geografikoa delakoan (Diccionario Geográfico-Estadístico-Histórico de España y sus posesiones de Ultramar. 1852). Navari buruz honela idatzi zuen:

«

...ocupando 2800 obradas de terreno, las cuales forman una laguna de gran consideración...'. 'En los inviernos muy lluviosos la laguna tiene sobre 6 pies de agua de profundidad; así como en los que son poco cargados de lluvias se ve generalmente enjuto el suelo, y cubierto de yerba'. 'La Nava produce ricos y abundantes pastos donde se mantienen todos los años más de 20 000 cabezas de ganado lanar, vacuno, mular y caballar...'. 'Sirve de asilo, y particularmente en invierno, a infinidad de especies de aves acuáticas y de formas variadas, entre las que se ven gansos de tres clases, patos de otras tantas, zarcetas, búhos cuyo graznido se parece al mugido de los toros, vencejos de agua, zarapicos y otras aves sumamente vistosas y desconocidas en los demás del país.

»

Hezegune hori nekazaritzarako erabiltzeko lehortze-saiakera asko egin dira. Lehen saiakerak Errege-erregina Katolikoen garaikoak izan ziren, eta 1968an behin betiko lehortu zuten.

1990ean, Global Nature Fundazioa hezegune hori berreskuratzeko lanekin hasi zen. Handik gutxira, Gaztela eta Leongo Juntako Ingurumen Sailak hezegune horren zati bat berreskuratzea izan zuen helburu, eta Espainiako hezegune zaharrak lehengoratzeko adibide onenetako bat izan zen gero. Proiektua hasi zenetik, jatorrizko azaleraren %15 baino zertxobait gehiago berreskuratzea lortu da.

Geografia

Hezegunea Duero ibaiaren arroan dago, eta, zehazki, Retortillo ibaiaren arroan, Valdeginate ibaiaren ezkerraldeko ibaiadarra, Carrión ibaiaren adarra.

Izaerari dagokionez, Nava de Fuenteseko urmaela estepako aintzira da, urteko erregimen hidrologikoa artifizialki kontrolatua duena, prezipitazioak oso txikiak eta nabarmen eskasak direlako. Sakonera txikiko urmaela da, batez beste 40 cm dituena, eta udazkenetik udara arte (lehortu arte) irauten du urarekin.

Aintzira-kubetetan sartzen den ura Gaztelako Kanaletik dator gehienbat. Kanaletik, Retortillo ibaira isurtzen da ura, eta horrek garraiatzen du hainbat kilometro . La Quebrantadako presan, ura Carrepadilla errekara bideratzen da. Erreka horrek urmaela uhate- eta sifoi-sistema konplexu baten bidez hornitzen du. Urmaela lurrez egindako dike-sistema batek inguratzen du. Sistema horrek hiru eremutan banatzen du aintzira, eta bakoitza bere aldetik kudea daiteke.

Hiri hurbilena probintziako hiriburua da, Palentzia, 25 km-ra dagoena, hezegunearen hego-ekialdean.

Fauna eta flora

Uretako hegazti asko jasotzen ditu, eta gaur egun 222 hegazti-espezieren inbentarioa jasota dago, hau da, Espainian dauden espezie guztien % 41.^[5]

Antzara hankagorrizta espezierako (Anser anser) nazioarteko garrantzia duen eremua da, eta urtean 10.000tik 12.000ra bitarteko kontzentrazioak ditu.^[6] Bereziki anatidoak eta limikolak hartzen ditu (gehienez ere 20.000 hegazti), batez ere negupasean eta udaberriko eta udazkeneko migrazio-pasaguneetan. Azpimarratzekoa da, halaber, aintzirak udan duen garrantzia, uretako hegaztientzat garai txarrena baita. Urte sasoi honetan, Nava da Iberiar Penintsulan habitat eta baldintza onak eskaintzen diizkien leku bakarretako bat.

Aintzira bisitatzen duten espezieen artean, honako hauek nabarmentzen dira: antzara nano (Anser erythropus), naumann belatza (Falco naumann), basoilo handi (Otis tarda, 1.500 ale zentsatu ziren 2012an) eta ahate buruzuria (Oxyura leucocephala), mokozabal zuria (Platalea leavania), abetoro arrunta (Botaurus stellaris), karramarro-buztina (Ardeola ralloides), zikoina beltza (Ciconia nigra) pasatzen da noizbait, ahate frisoa (Anas strepera) edo fumarel kariblankoa (Chlidonias hybridus).^[7] Migrazioan garrantzitsua den beste hegazti bat ur-benarriza da (Acrocephalus paludicola), arriskuan zegoen eta informazio askorik ez zuena. Hori dela eta, ur-benarriza kontserbatzeko EBren LIF Proiektu bat zabaldu zen, Global Nature Fundazioak La Nava - Campos HBHIn^[8] 2002 eta 2006 urteen artean.^[9]

Floran, espezie arraroak eta galzorian daudenak nabarmendu behar dira, hala nola Chara oedophylla eta beste makrofito urtar batzuk, hala nola zannichellia obstusifolia. Horrez gain, Botumus umbelatus izeneko landareakuatiko baten presentzia ere aipatu behar da, landare urria eta Iberiar penintsulan erregresioan dagoena.

Migrazio-ibilbide bat (mokozabal holandarrarena)

Mokozabal zuria negua Doñanako erretserba naturalean ematen du, eta uda Herbeheretan. Amsterdametik Doñanara joateko egin behar dituen 2.100 kilometro egiteko (gutxi-gora behera) hamabi egun beharko ditu. Egunero sei bat orduz egiten du hegan, batez beste 50 km/h-ko abiaduran, guztira 300km egin ditzake egun bakar batean. Egun guzti horietan jan eta atseden hartu ahal izateko toki egokiak bilatu beharko ditu bidean. Kasu gehienetan Amsterdametik Doñanarainoko bidea egiteko, hauek izaten dira bidaiako 12 pausalekuak:^[10]^[11]

Amsterdam - Sommeko badia - Senaren badia - Morbihango golkoa - Olonneko padurak - Girondako estuarioa - Arcachongo badia - Txingudi (Urdaibai, Mendixur edo Salburua ere izan daitezke) - Santoñako badia - La Navako aintzira - Villafáfilako Gatzaga - Peña del Aguilako aintzira - Doñana

Kudeaketa

Fuentes de Navako Udalak hitzarmen bat du Gaztela eta Leongo Juntarekin, eta, horren bidez, urtean 48.000 euro jasotzen ditu kudeaketarako.^[12]

Kontserbazio-arazoak

Zalantzarik gabe, kontserbazio-arazo garrantzitsuenetako bat Carex divisa espezieko belardiek sortutako gehiegizko materia organiko metatzea da. Materia organiko kopuru handi horrek ur azpiko landaredia instalatzea moteldu eta eragozten du. Gainera, materia organiko horrek hainbat urte behar ditu degradatzeko, eta, beraz, horrek uren eutrofizazioa areagotzen du. Arazo horrek etengabeko kudeaketa eskatzen du, urtez urte metatzen diren landare-ekarpenen zati bat kontrolatu eta kentzeko. Ingurumen Sailak aldizkako kontrola egiten du hezegunearen azalera gehieneko belarra moztu, erre eta larratuz.

Babes-figurak

Ramsar gunea
La Nava-Campos Norte hegaztientzako babes bereziko eremua sortu zuten 2000. urtean., 54 935 hektareakoa, ES4140036 kodea, Gobernu Kontseiluak 2000-08-31n hartutako erabakiaren bidez Batasuneko garrantzizko lekua (BGL) da.

Erreferentziak

↑ Los humedales, de celebración, La Opinión de Zamora, 04/02/2009. Consultada el 4 de noviembre de 2009
↑ No descartamos recuperar la antigua Laguna de Campos, El Norte de Castilla, "Este año ya lo hemos dicho abiertamente, que nuestro gran objetivo, con el que empezamos, es recuperar lo que fue la antigua Laguna de la Nava, que eran más de 2000 hectáreas. Ahora estamos haciendo un proyecto de viabilidad técnica, socioeconómica, agrícola y de captación de esos recursos. Se necesitaría mucho dinero, pero estamos en contacto con Bruselas y con el Ministerio, y vamos a tirar para adelante.", Fernando Jubete
↑ http://rednatura.jcyl.es/natura2000/ZEPA/ZEPA2.html
↑ Álvarez, Clemente. «Así era el 'mar' que había a 12 km de Palencia» eldiario.es.
↑ http://www.mma.es/secciones/biodiversidad/conservacion_humedas/zonas_humedas/ramsar/pdf/lanava_ris_44.pdf^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ [1], Ecoticias, consultada el 1 de agosto de 2012
↑ "Censadas 1500 avutardas en el Espacio Natural de La Nava y Campos de Palencia" Boletín Agrario
↑ Web del proyecto. .
↑ Fundación Global Nature: Life Carricerín cejudo. .
↑ Etxaniz, Aitor; Etxaniz, Mikel. Plaiaundiko Parke Ekologikoa. DBH Unitate didaktikoa. Eusko Jaurlaritza ISBN 84-457-1640-9..
↑ «Spoonbills. Mokozabalaren migrazioa egunean bertan zuzenean mapan jarraitzeko webgunea.» maps.nioz.nl (Noiz kontsultatua: 2023-04-12).
↑ "Fuentes de Nava mira a los tribunales para solucionar el problema del humedal" Diario Palentino, 17 de noviembre de 2011.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Espainiako Ministerio de Medio Ambiente-ren webgunean^{[Betiko hautsitako esteka]}
Fuentes de Nava udalaren web ofiziala
Laguna de la Nava eskuorria
Centro de Estudios Ambientales y Albergue "Tierra de Campos en Fuentes de Nava
«Spoonbills. Mokozabalaren migrazioa egunean bertan zuzenean mapan jarraitzeko webgunea.» maps.nioz.nl

Datuak: Q5969274
Multimedia: Laguna de la Nava / Q5969274

[1] Los humedales, de celebración, La Opinión de Zamora, 04/02/2009. Consultada el 4 de noviembre de 2009

[2] No descartamos recuperar la antigua Laguna de Campos, El Norte de Castilla, "Este año ya lo hemos dicho abiertamente, que nuestro gran objetivo, con el que empezamos, es recuperar lo que fue la antigua Laguna de la Nava, que eran más de 2000 hectáreas. Ahora estamos haciendo un proyecto de viabilidad técnica, socioeconómica, agrícola y de captación de esos recursos. Se necesitaría mucho dinero, pero estamos en contacto con Bruselas y con el Ministerio, y vamos a tirar para adelante.", Fernando Jubete

[3] ttp://rednatura.jcyl.es/natura2000/ZEPA/ZEPA2.html

[4] Álvarez, Clemente. «Así era el 'mar' que había a 12 km de Palencia» eldiario.es.

[5] ttp://www.mma.es/secciones/biodiversidad/conservacion_humedas/zonas_humedas/ramsar/pdf/lanava_ris_44.pdf^{[Betiko hautsitako esteka]}

[6] [1], Ecoticias, consultada el 1 de agosto de 2012

[7] "Censadas 1500 avutardas en el Espacio Natural de La Nava y Campos de Palencia" Boletín Agrario

[8] Web del proyecto. .

[9] Fundación Global Nature: Life Carricerín cejudo. .

[10] Etxaniz, Aitor; Etxaniz, Mikel. Plaiaundiko Parke Ekologikoa. DBH Unitate didaktikoa. Eusko Jaurlaritza ISBN 84-457-1640-9..

[11] «Spoonbills. Mokozabalaren migrazioa egunean bertan zuzenean mapan jarraitzeko webgunea.» maps.nioz.nl (Noiz kontsultatua: 2023-04-12).

[12] "Fuentes de Nava mira a los tribunales para solucionar el problema del humedal" Diario Palentino, 17 de noviembre de 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]