Mondela

Mondela
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Urraulgoiti
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Mondela
Posta kodea	31448
Herritarra	mondelatar
Geografia
Koordenatuak	42°44′47″N 1°17′52″W
Garaiera	530 metro
Distantzia	37,8 km (Iruñetik)

Mondela Urraulgoiti udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.

XIV. mendean jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Urraulgoitiko Udalara pasa ziren.

Bertako biztanleak mondelatarrak ziren.

Izena

Mondela toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:

• Montela (1111)
• Mondela (1178)
• Mondela (1268)
• Mondelga (1280)
• Mundela (1366)
• Mondela (1534)
• Mondela (1800)
• Mondela (1915)

Geografia

Mondela Urraulgoiti ibarran dago.

Inguru naturala eta kokapena

Urraulgoiti Zangozako merindadeko herria da eta Nafarroako hiriburutik 56 kilometrora dago. Udaletxea Irurozkin dago. Erliebe handiko ibarra da, Ugarron bezalako arroilek nabarmenduta, lurraldeko gainerako lekuetatik isolatzen baitute. Ibarraren erdialdea nekazaritzakoa da, baina zenbat eta iparralderago edo ekialderago, orduan eta lur gutxiago dago erabilgarri. Azkenik, gainerako udalerriekin muga egiten duten eremuak menditsuak dira.

Klima

Erlieberaren desberdintasunak direla eta, Urraulgoitin bi klima desberdintzen dira, batetik hegoaldeko klima azpimediterraniarra, eta bestetik iparraldeko klima azpiozeanikoa. Iparraldean izaten diren prezipitazio ugariagoak direla eta (batez beste 1 400 mm edo gehiago urtero), pagadi ugari daude. Bien bitartean, hegoaldean, urtero 900 mm jausten direlarik, pinu basatia da espezierik ohikoena. Urteko batez besteko tenperatura 8 eta 12 gradu bitartekoa da.

Zuhaitzen artean espezierik ugariena birlandaturiko (Austriatik ekarri zituzten XVIII. mendearen amaieran) pinu lariziarrak dira, guztira 591 hektarea hartuz.

Estazio meteorologikoak

Urraulgoitin dagoen Eparotz, itsasoaren mailatik 565 metrora, Nafarroako Gobernuak 1974an jarritako estazio meteorologikoa dago.

Datu klimatikoak (Eparotz, 1974-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	18.0	22.0	26.0	29.0	33.0	38.0	41.0	40.0	37.0	32.0	25.0	21.0	41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.6	10.2	13.4	15.3	19.9	24.9	28.6	28.5	24.0	18.4	12.2	9.1	17.7
Batez besteko tenperatura (ºC)	4.2	5.2	7.8	9.8	13.8	17.9	20.7	20.7	17.1	12.8	7.8	5.0	11.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-0.1	0.2	2.3	4.3	7.7	10.8	12.8	12.8	10.1	7.2	3.3	0.8	6.0
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-17.0	-17.0	-9.0	-4.0	-3.0	1.0	5.0	2.0	1.0	-3.0	-8.0	-11.0	-17.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	69.3	67.9	62.6	91.9	71.3	52.8	35.0	39.5	62.2	92.0	93.7	95.2	833.5
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	47.0	35.5	50.0	46.0	38.0	48.0	56.0	73.0	66.5	87.0	54.0	74.5	87.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	10.5	9.7	8.9	12.2	10.7	6.9	4.6	4.8	7.0	10.5	11.5	12.0	109.3
Elur egunak (≥ 1 mm)	1.6	1.4	1.2	0.8	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.5	1.1	6.6
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua

---

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Ozkoidi eta Argaitzekin batera, 1280an 3 kahitze 3 gari-kuartel eta 9 kahitze 3 garagar-kuartel eta olo-kuartel, gehi 2 gari-kahitze eta garagar eta olo-beste hainbeste kahitze zor zituen urtean. XIV. mendea baino lehen hustu behar izan zuten. Ondoren, ondoko herrietako bizilagunek baliatu zuten hitza.

Ikus, gainera

• Urraulgoiti
• Pirinioaurrea
• Zangozako merindadea
• Nafarroa Garaia

Kanpo estekak

• Datuak: Q110253288