The Pianist (2002ko filma)

The Pianist (2002ko filma)
Jatorria
Argitaratze-data	2002
Izenburua	The Pianist
Jatorrizko hizkuntza	alemana; ingelesa; errusiera; frantsesa
Jatorrizko herrialdea	Frantzia, Alemania, Erresuma Batua eta Polonia
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	musika-filma, film dramatikoa, Film biografikoa, zinema historikoa, gerra-filma eta liburu batean oinarritutako filma
Hizkuntza	ingelesa
Iraupena	148,7 minutu
Kolorea	koloretakoa
Nori eskainia	Władysław Szpilman
Deskribapena
Oinarritua	The Pianist (en) ; Śmierć Miasta (en)
Grabazio lekua(k)	Varsovia
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Roman Polański
Gidoigilea(k)	Ronald Harwood
Antzezlea(k)
	Adrien Brody (Władysław Szpilman); Thomas Kretschmann (Wilm Hosenfeld (en) ); Frank Finlay ; Emilia Fox ; Udo Kroschwald (en) ; Maureen Lipman ; Michał Żebrowski (en) ; Ed Stoppard ; Popeck (en) ; Richard Ridings ; Daniel Caltagirone (en) ; Ronan Vibert (Andrzej Bogucki (en) ); Valentine Pelka (en) ; Zbigniew Zamachowski ; Andrew Tiernan ; Wanja Mues ; Joachim Paul Assböck ; Katarzyna Figura (en) ; Axel Prahl (en) ; Marian Dziędziel (en) ; Paweł Małaszyński (en) ; Andrzej Zielinski (en) ; Borys Szyc (en) ; Maja Ostaszewska (en) ; Andrzej Pieczyński (en) ; Cezary Kosiński (en) ; Andrzej Blumenfeld (en) ; Andrzej Szenajch (en) ; Lech Mackiewicz (en) ; Piotr Siejka (en) ; Paweł Burczyk (en) ; Thomas Lawinky (en) ; Peter Rappenglück (en) ; Frank Köbe ; John Keogh ; Zbigniew Waleryś ; Nina Franoszek (en) ; Julia Rayner (en) ; Jessica Kate Meyer (en) ; Ruth Platt (en) ; Roy Smiles (en)
Ekoizpena
Ekoizlea	Roman Polański; Alain Sarde; Robert Benmussa (en)
Konpainia ekoizlea	StudioCanal (en) ; Canal+; Babelsberg Studio (en) ; RP Productions (en) ; Heritage Film (en) ; Runteam Productions (en)
Edizioa	Hervé de Luze
Ekoizpen-diseinatzailea	Allan Starski (en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Wojciech Kilar (en)
Argazki-zuzendaria	Paweł Edelman (en)
Jantzi-diseinatzailea	Anna B. Sheppard (en)
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Varsovia eta Varsoviako ghettoa
	ikusi Wilm Hosenfeld (en) , Władysław Szpilman eta Andrzej Bogucki (en) ;
Argumentu nagusia	Holokaustoa, Władysław Szpilmana eta survival (en)
Historia
Jasotako sariak	National Board of Review: Top Ten Films (en) ; Urrezko Palma ; Europako argazki zuzendari onenaren Saria ; 15th European Film Awards (en) ; BAFTA Award for Best Film (en) ; 56th British Academy Film Awards (en) ; BAFTA Award for Best Direction (en) ; 56th British Academy Film Awards (en) ; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak
Nominazioak	Jameson People's Choice Award for Best Actor (en) ; 15th European Film Awards (en) ; Adrien Brody; Europako zuzendari onenaren Saria ; 15th European Film Awards (en) ; Roman Polański; Europako film onenaren Saria ; 15th European Film Awards (en) ; Pedro Almodóvar, El Deseo; Europako argazki zuzendari onenaren Saria ; 15th European Film Awards (en) ; Paweł Edelman (en) ; Jantzi-diseinu onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Anna B. Sheppard (en) ; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Ronald Harwood; Argazkigintza onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Paweł Edelman (en) ; Muntatze onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Hervé de Luze; Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Adrien Brody; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Roman Polański; Film onenaren Oscar Saria ; 75. Oscar Sariak ; Roman Polański, Robert Benmussa (en) , Alain Sarde
	thepianistmovie.com

The Pianist (euskaraz Piano-jolea) 2002ko Roman Polanski poloniar-frantziar zinema zuzendariaren filma bat da. Filma honetako aktore nagusiak honako hauek izan ziren: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Maureen Lipman, Emilia Fox eta Michał Żebrowski. Władysław Szpilman idazle poloniar izen bereko eleberrian oinarritua dago.

Filma honek 3 Oscar Sari irabazi zituen: Zuzendari onenaren Oscar Saria (Roman Polanski), Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria (Ronald Harwood) eta Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria (Adrien Brody). Gainera, Film onenaren Oscar Sarirako izendatua izan zen. Bestalde, honako sari hauek ere irabazi zituen: 2002ko Canneseko Zinemaldiko Urrezko Palma, Filma Onena eta Zuzendari Onenaren BAFTA Sariak eta 2003ko zazpi César Sari irabazi zituen, tartean filma onena, zuzendari onena eta aktore onena (Adrian Brody).

Argumentua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

Władysław Szpilman (Adrien Brody) Varsoviako irratian lan egiten duen judutar jatorriko pianojole bat da, 1939ko irailaren 1an jazotako Bigarren Mundu Gerraren hasierarekin inbasioarekin eguneroko bizimodua erabat zapuzten zaiolarik. Pianojoleak lan egiten duen irrati katearen egoitza bonbardaketa baten ondorioz suntsituta gelditu ostean, Szpilman bere etxera ailegatu eta Erresuma Batua eta Frantziak Hirugarren Reichari gerra aldarrika diotela ohartzen da. Gerra laster amaituko delako ustez, bera eta familia azken albistearekin poztu eta afari bikain bat ospatzen dute.

Bi urte ondoren, Poloniako juduen bizimodu baldintzak azkar kaskartu dira, euren eskubideak murriztuta delgituz: familia bakoitzeko diru kopurua mugatua dute, juduak direla jakitanarazteko Daviden Izarra daramaten besokoak eramatera derrigortuak daude, eta 1940. urte amaiera aldera Varsoviako Ghetoan barneratu dituzte. Han gosea, jazarpenak eta zapalkuntzari aurre egin beharko diote, gainera bertan heriotza eta torturak nagusi dira. Denbora baten ondoren, juduak elkartu eta Treblinkako kontzentrazio-esparruan sartuko dituzte. Azken unean, judutar ghetoko polizia eta familiako antzinako adiskidea den Ithzak Heller poliziak Szpilman salbatu eginen du. Szpilman bere familia eta pertsona maiteetatik banatua egon arren, bizirautea lortuko du, lehenbizi ghettoan alemaniar eraikuntza unitateetako esklabo gisa eta ondoren ghetoaren kanpoaldean biziraunez, juduak ez izan eta oraindik oroimenean duten adiskide batzuen laguntzan fidatuz, horien artean Janina abeslaria, Andrezj aktorea, Janina senarra eta Erresistentziako kide, Marek Erresistentziako kidea, Dorota piano-jolearen zaletua eta bere senarra den Michal, eta Atek Szalas, Varsovia irratiko teknikari-ohia eta Erresistentziako kidea.

Szpilman ezkutuan mantentzen da, nazien gehiegikeriak ikusiz: jipoiak, suteak eta hilketa indiskriminatuak. Era berean, 1943ko Varsoviako Ghetoko Altxamendua ere ikusten du. Denbora gutxian, alemaniar gudarostea ghettoan indarrez sartu eta oraindik bizirik zeuden matxinatu guztiak hiltzen dituelarik.

Urte bat iragan ondoren, Varsoviako bizimodua oraindik gehiago gogortu da. Poloniar erresistentziak alemaniar okupazioaren aurkako beste Varsoviako Altxamendu bat antolatu du, berriz ere porrot eginez. Ondorioz, hiria ia biztanlerik gabe gelditzen da, Szpilman gaixotasun eta gosearen ondorioz hiltzear dago.

Bonbardaketek suntsitutako etxebizitzen hondakinen artean elikagaien bila eta naziengandik ihes ibili ostean, Szpilmanek kontserbako Ogorki piper pote bat topatu du, baina hura irekitzeko ez du ezer ez. Bilaketarekin jarraitu ondoren, tximinia baten aldamenean hainbat lanabes topatu eta potea irekitzen saiatuko da, baina orduan alemaniar ofizial bat so egiten ari zaiola jabetuko da, Wilm Hosenfeld kapitaina, berehala Szpilman judua dela ohartuko delarik. Gerra aurretik Szpilman pianojolea zela jakitean, Hosenfeldek piano baten aurrean jarri eta abesti bat jotzeko eskatuko dio. Une hartan Szpilman ohar batek Chopin konposatzailearen musikalan bat joko du (Op. 23 sol minorrean musikalanaren sarrera), Hosenfeldek piano-joleaz gupidatu eta era berean tokata hura hain modu bikainean jo izanaz txunditu ondoren, alemaniar ofizialak ez du judutar piano-jolea salatuko, aldiz eraikinaren teilatupean gorde, eta jana eta poto-irekigailu bat ekarriko dizkio.

Aste batzuk ondoren, Armada Gorriaren aurrerapenaren ondorioz alemaniarrak atzera egin beharko dute. Eremua laga aurretik, Hosenfeld ofiziala Szpilman piano-jolearengana joan, jaka bat eman eta poloniar irratian entzunen diola hitzematen dio. Poloniar eta sobietar gudarosteak hirian agertzean jaka hura Szpilmanentzat arriskutsua bilakatzen da, alemaniar ofizial batekin nahastu, tirokatu eta segika ibili ondoren bera piano-jolea sartu den eraikinean granada bat botako badidute. Azkenean piano-joleak poloniarra dela eta jaka hotzaren aurka besterik ez daramala konbentzituz berarekiko tiroketa geldiaraztea lortuko du.

Pianojolea aske gelditzean, Hosenfeld kapitaina eta beste alemaniarrak atzemanak izanen dira. Hosenfeld preso dagoela, judutar bati hura aska dezaten Szpilmanekin harremanetan jartzeko eskatuko dio, jada Szpilman egunerokotasunera itzuli eta Varsoviako irratian piano joz dabil, baina alemaniar presoak dauden lekura beranduegi iritsiko da, gerra preso guztiak leku ezezagun batetara eraman baitituzte.

Filmaren azken eszenan, Szpilman garaile, Vasoviako entzulegoaren aurrean Chopinen musikalan bat joko du (Poloniar Dizdiratsua, op. 22 Mi maiorren). Azken kredituen aurretik, Szpilman piano-jolea 2000. urtean zendu zela berri ematen da, aldiz Hosenfeld ofiziala 1952an sobietar kontzentrazio-eremu batean hil zen.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

The Pianist filmaren iragarkia ikusgai (Ingelesez)
The Pianist filmaren webgunea (Ingelesez)
The Pianist filmari buruzko webgunea (Ingelesez)
The Pianist filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)

Datuak: Q150804

i e a Roman Polański
Film luzeak	Nóż w wodzie (1962) Repulsion (1965) Cul-de-Sac (1966) The Fearless Vampire Killers (1967) Rosemary's Baby (1968) Macbeth (1971) Che? (1972) Chinatown (1974) Le Locataire (1976) Tess (1979) Pirates (1986) Frantic (1988) Bitter Moon (1992) Death and the Maiden (1994) The Ninth Gate (1999) The Pianist (2002) Oliver Twist (2005) The Ghost Writer (2010) Carnage (2011) La Vénus à la fourrure (2013) D'après une histoire vraie (2017) J'accuse (2019)
Film laburrak	Zaczarowany rower (1955) Uśmiech zębiczny (1957) Rozbijemy zabawę (1957) Morderstwo (1957) Dwaj ludzie z szafą (1958) Lampa (1959) Gdy spadają anioły (1959) Le Gros et le maigre (1961) Ssaki (1962) La rivière de diamants (1964) Cinema Erotique (2007) A Therapy (2012)
Bestelakoak	Mia and Roman Roman Polanski: Wanted and Desired Sharon Tate

i e a Film onenaren César Saria
1970eko hamarkada	Le Vieux Fusil (1976) Monsieur Klein (1977) Providence (1978) L'Argent des autres (1979)
1980ko hamarkada	Tess (1980) Le Dernier Métro (1981) La Guerre du feu (1982) La Balance (1983) Le Bal eta À nos amours (1984) Les Ripoux (1985) Trois hommes et un couffin (1986) Thérèse (1987) Au revoir les enfants (1988) Camille Claudel (1989)
1990eko hamarkada	Trop belle pour toi (1990) Cyrano de Bergerac (1991) Tous les matins du monde (1992) Les Nuits fauves (1993) Smoking / No Smoking (1994) Les Roseaux sauvages (1995) La Haine (1996) Ridicule (1997) On connaît la chanson (1998) La Vie rêvée des anges (1999)
2000ko hamarkada	Vénus Beauté (Institut) (2000) Le Goût des autres (2001) Amélie (2002) The Pianist (2003) Les invasions barbares (2004) L'Esquive (2005) De battre mon cœur s'est arrêté (2006) Lady Chatterley (2007) La Graine et le Mulet (2008) Séraphine (2009)
2010eko hamarkada	Un prophète (2010) Des hommes et des dieux (2011) The Artist (2012) Amour (2013) Les Garçons et Guillaume, à table ! (2014) Timbuktu (2015) Fatima (2016) Elle (2017) 120 battements par minute (2018) Jusqu'à la garde (2019)
2020ko hamarkada	Les Misérables (2020) Adieu les cons (2021)