Marianne North

Marianne North
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Hastings, 1831ko urriaren 24a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Alderley, 1890eko abuztuaren 30a (58 urte)
Hobiratze lekua	Gloucestershire
Familia
Aita	Frederick North
Ama	Janet Marjoribanks
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Anai-arrebak	ikusi Janet Catherine North (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	botanika ilustratzailea, margolaria, biologoa, zientzia ilustratzailea, esploratzailea, bidaiaria, filantropoa, landare biltzailea eta idazlea
Lantokia(k)	Jamaika; Brasil; Tenerife; Japonia; Borneo; Java; British Ceylon (en) ; India; Australia; Zeelanda Berria eta Seychelleak
Lan nabarmenak	ikusi Marianne North Galeria, Kewko Errege Lorategi Botanikoa;
Genero artistikoa	lore-pintura; paisaia margolaritza

Marianne North (Hastings, Ingalaterra, 1830eko urriaren 24a - Gloucestershire, Ingalaterra, 1890eko abuztuaren 30a) naturalista eta margolari ingelesa izan zen. Bere lan ugariak direla eta galeria propioa dauka Kew Lorategi Botanikoan (Erresuma Batua).

Jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lur-jabe zen familia aberatseko hiru seme-alaben alaba zaharrena den. Bere aita Frederick North, gainera, politikaria zen, Hastings-eko parlamentuko kidea eta ama Janet, Parlamentuko kide eskoziar baten alaba zen.^[1]

Abeslaria izateko trebatu zen gazte-gaztetatik, baina bere ahots gaitasunak ez ziren egokiak lanbidean profesionalki garatzeko eta bertan behera laga zuen. Orduan hasi zen loreak margotzen, bizitza osorako zeregin bihurtu zena, beharbada bere aitaren ezaguna zen Sir Joseph Dalton Hooker Kewko Errege Lorategi Botanikoen zuzendariak bultzatuta.^[1]

1855ean amaren heriotzarekin, bere aitarekin bidaiatzen eta margotzen hasi zen. Hala ere, aita 1869an hil arte ez zuen bere ametsa egia bihurtu: munduan zehar bidaiatzea landare espezieak marraztuz.^[2]^[3]

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ahizpa ezkondu eta aitak bere parlamentuko aulkia galdu ostean 1864an, aitarekin bidaiatu zen Suitzara eta Hego Tirolera.^[2]

1865 eta 1867 artean Siriara eta Egiptora Nilon bidaiatu ziren.^[2]

1869an Alpeetan zeudela, aita gaixotu egin zen eta Hastingseko etxera lagundu zuen Marianne Northek, hiltzera.^[2] Aitaren heriotzaren ostean, Siziliara joan zen margolanak egitera, bere tristura kentzen laguntzen baitzion margotzeak (ezkongabea izanik, bakarrik bidaiatzea garaiko konbentzioen kontra zegoen).^[2]^[3]^[4]

1871 eta 1872 urteetan, Kanadara, Estatu Batuetara eta Jamaikara bidaiatu zuen, beste herrialde batzuen artean, eta gero urtebetez egon zen Brasilen. Brasilen oihanean bizi izan zen, etxola batean, eta han ehun margolan egin zituen. ^[2]

1875ean Tenerifen egon zen zenbait hilabetez, Little's Place jauregian (uhartean Sitio Litre izenarekin ezagutzen dena) eta Tenerifeko flora bereziaz 29 lan margotu zituen.^[2]

Hurrengo bi urteetan Kalifornia, Japonia, Borneo, Java eta Sri Lankako landare espezieak margotzen ibili zen.^[2]

1878an Indiara joan zen eta handik bere jaioterrira itzulita, bere margolanen erakusketa handia egin zuen Londresen. Kew-eko Royal Botanic Gardens-ek North-en proposamena onartu zuen: North-k bere obraren zati bat eman zion, lorategi botanikoak bere lanentzat galeria bat izateko baldintzarekin. Horretarako James Fergusson arkitektoak diseinatutako eraikin berriak urte berean ireki ziren.^[5]^[6] Kew-eko Errege Lorategi Botanikoa hiru ataletan banatuta dago, Ekialdea, Mendebaldea eta Iparraldea; Marianne North-ren galeria ekialdeko atalean dago.^[7]

Aitaren laguna zen Charles Darwinen aholkuak jarraituz, Australiara, Zeelanda Berrira eta gero Hegoafrikara, Seychellesera eta Txilera joan zen marrazterea, bere bilduma 832 margolanetara zabalduz.^[8]

Marianne North 1886an margotzen.
Marianne North aire librean margotzen, Grahamstown, Hego Afrika, c. 1883.

Bere lanaren garrantzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Marianne Northen ekarpena ez da soilik ikuspegi artistikotik begiratu behar: bere lanek ere balio zientifiko handia baitzuten haien zehaztasunagatik, argazkilaritza ohikoa ez zen garaian.^[7]

Haren omenez, hainbat landare bataiatu ziren bere abizenarekin: Areca northiana, Crinum northianum, Kniphofia northiana, Nepenthes northiana eta Northea seychellana .

Bere bidaia-egunkariak bere ahizpak argitaratu zituen bi liburukitan:

Recollections of a Happy Life ('Bizitza zoriontsu baten bilduma')
Some Further Recollections of a Happy Life ('Bizitza zoriontsu baten bilduma gehiago').

Opioaren mitxoleta. Marianne Northek margotua.
Psittacula wardi
Olearia argophylla
Japan
Papiroak Sizilian

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b Chisholm, ed., Hugh. (1911). "North, Marianne". Encyclopædia Britannica (11. arg.). Cambridge: Cambridge University Press.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marian NorthIn Your Dictionary. .
↑ ^a ^b McHale, Ellen. (2020-05-08). Things you should know about Marianne North In Kew Roral Botanic Gardens. .
↑ "The Late Miss Marianne North. Her travels and paintings". Hastings and St Leonards Observer. 1891-01-03. 6. or. – via British Newspaper Archive.
↑ «Royal Botanic Gardens, Kew: History and Heritage: People: Artists: Marianne North» (jatorrizkotik artxibatuta). .
↑ Marianne North Gallery In Kew Royal Botanic Gardens. .
↑ ^a ^b Martínez Pulido, Carolina. (2014-10-01). Marianne North, excelente ilustradora científica in Mujeres Con Ciencia. .
↑ Marianne North In ArtUK. .

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dickins, M. (1962). "Marianne North". The Cornhill Magazine (1031, Spring 1962): 319–329.
Hughes, Reginald (1893-08-12). "Review of "Some Further Reflections of a Happy Life", by Marianne North. Mrs. John Addington Symonds. (MacMilllans.)". The Academy. 44.
Lees-Milne, A. (June 1964). "Marianne North". Journal of the Royal Horticultural Society. 98 (6): 231–240.
Middleton, Dorothy (1965). Victorian lady travellers. Chicago: Academy Chicago. ISBN 978-0-89733-063-3.
Middleton, Dorothy (December 1962). "Flowers in a landscape". Geographical Magazine. 35 (8): 445–462.
North, Marianne (1894). Symonds, Janet Catherine (ed.). Recollection and Further Recollection of a Happy Life: being the Autobiography of Marianne North. 1. New York: MacMillan.
North, Marianne (1894). Symonds, Janet Catherine (ed.). Recollection and Further Recollection of a Happy Life: being the Autobiography of Marianne North. 2. New York: MacMillan.
North, Marianne (1893). Symonds, Janet Catherine (ed.). Some Further Recollections of a Happy Life selected from the Journals of Marianne North. New York: MacMillan.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artelanak on-line Kew Errege Lorategi Botanikoaren orrian.
Marianne North Kew Errege Lorategi Botanikoan.
Bere bizitzaz dokumentala: "Kew's Forgotten Queen" BBC 4 kanalerako.
Marianne North Gallery galeriara tour birtuala.

Datuak: Q271648
Multimedia: Marianne North / Q271648

[:0-1] Chisholm, ed., Hugh. (1911). "North, Marianne". Encyclopædia Britannica (11. arg.). Cambridge: Cambridge University Press.

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marian NorthIn Your Dictionary. .

[:2-3] McHale, Ellen. (2020-05-08). Things you should know about Marianne North In Kew Roral Botanic Gardens. .

[4] "The Late Miss Marianne North. Her travels and paintings". Hastings and St Leonards Observer. 1891-01-03. 6. or. – via British Newspaper Archive.

[5] «Royal Botanic Gardens, Kew: History and Heritage: People: Artists: Marianne North» (jatorrizkotik artxibatuta). .

[6] Marianne North Gallery In Kew Royal Botanic Gardens. .

[:3-7] Martínez Pulido, Carolina. (2014-10-01). Marianne North, excelente ilustradora científica in Mujeres Con Ciencia. .

[8] Marianne North In ArtUK. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]