Olivia Mandle

Wikipedia, Entziklopedia askea
Olivia Mandle

Bizitza
JaiotzaBartzelona, 2007ko apirilaren 17a (17 urte)
Herrialdea Katalunia
Jarduerak
Jarduerakanimal rights advocate (en) Itzuli
oliviamandle.com
Instagram: oliviamandle Edit the value on Wikidata

Olivia Mandle Navarro, ezizenez "Espainiako Greta Thunberg" (Bartzelona, Katalunia, 2007ko apirilaren 17a) ingurumen-aktibista da eta animalien eskubideen defendatzailea. Europako Batzordearen Klimaren aldeko eta 'La España Azul' Europako Itunaren enbaxadorea da, Espainiaren eta Portugalen inguruan belaz nabigatzen duen lehen espedizio zientifiko eta dibulgatzailea.[1][2] Itsasoa garbitzeko Jelly Cleaner tramakuluaren asmatzailea eta sustatzailea da.[3] Jane Goodall Institutuak “gazte inspiratzaile” izendatu zuen 2021ean, eta sari bat eman zion bere ibilbideari. Komunikabide askok "Espainiako Greta Thunberg" deitzen diote, ekintzaile suediarrarekin duen antzekotasunarengatik.[4][5][6][7] 2023an gazte mailako Global Good sarietan finalista izan zen; Emakumearen munduko festan (Woman of the World Festival) 37 gazte liderretako bat hautatu zuten eta FAOk elikaduraren heroi izendatu zuen. Mandle katalana da sareetan jarraitzaile gehien dituen Espainiako ingurumen-ekintzaileetako bat. [8]

Ingurumen zaintzaile ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eragileak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mandle oso txikitatik jabetu zen ingurumena zaintzearen garrantziaz. Berotze globalaren ondorioei buruzko erakusketa New Yorken, eta National Geographic aldizkariaren azala (plastikozko poltsa bat ur gainean) eragin handia izan zuten beregan.[9] Izurdeak zeuden zoologiko bat bisitatu ondoren, Mandle haserretu egin zen, ikuskizunaren ondoren animaliak aske geratzen ez zirela jakitean. Gertakari horiek eragina izan zuten animalien eskubideen eta ozeanoen garbiketaren alde borrokatzeko hartu zuen erabakian.[10] Mandleren erreferenteetako batzuk hauexek dira: Greta Thumberg ekintzailea, Sylvia Earle ozeanografo estatubatuarra, itsaspeko esplorazioaren aitzindaria, Jane Goodall primatologoa, Wangari Maathai ekintzaile politiko eta ekologista kenyarra eta David Attenborough dibulgatzaile naturalista.[11][12]

Kanpaina: #noesPaísparaDelfines[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2018an, 12 urte zituela, Mandlek sinadurak biltzeko kanpaina hasi zuen change.org plataforman, Espainiak izurdeen hazkuntza eta erosketa debekatzeko eta Bartzelonako Zoologikoko azken hiru izurdeak santutegi batean askatzeko eskatzeko.[13] Hasieran 57.000 sinadura lortu zituen, baina Bartzelonako azken hiru izurdeak ez ziren aske geratu, beste zoologiko batean baizik, Atenasko (Grezia) Atikako parke zoologikoan.[14] Halaber, gutun ziurtatuak bidali zizkion astero Sergio Antonio García Torresi, Espainiako Gobernuko Animalien Eskubideen Zuzendaritza Nagusiko arduradunari. Sinadurak biltzeko kanpainari esker, azkenean berarekin biltzea lortu zuen, Espainian izurdetegiak debekatzeko eskatzeko.[14]

Lehen sinadura-bilketaren arrakastaren ondoren, bigarren kanpaina bati ekin zion Pedro Sánchez Gobernuko presidenteari eskatzeko artean Espainian dauden 11 izurdetegiak kentzeko. Eta argudioaren alde egiten zuen, zera esanez, une horretan Frantzia edo Erresuma Batua bezalako herrialdeek onartua zutela lege bat instalazio horiek beste erabilera batzuk izan zitzaten. Lehenengo helburua 75.000 sinadura biltzea zen, baina 2023ko apirilean eskaera 155.000 lagunekoa izan zen.[15] 2021eko maiatzean, Cristina Narbona lehen lehendakariordeak Senatura gonbidatu zuen kanpaina hori azaltzeko, eta, 2022ko martxoan, Animalien Ongizateari buruzko Legearen aurreproiektuan ikuskizunak eta gatibualdiko zetazeoak debekatzea proposatu zuen.[16][17] Hurrengo urtean, 2023ko apirilean, Mandlek 150.000 sinadura eman zituen Diputatuen Kongresuan izurdeen gatibualdia debekatzeko.[18][19][3]

Jelly Cleaner tresna garbitzailea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019an, txiki-txikitatik ingurumena zaintzearen garrantziaz jabetuta, plastikozko botila birziklatuekin baleta egiteko galtzerdi zaharrekin eta bridekin La Barceloneta eta Calella de Palafrugell hondartzetako itsas azaleko mikroplastikoak garbitzeko tresna bat sortu zuen.[20] Sortutako tresna horri, "Jelly Cleaner" deitu zion. Ur gaineko tramankulu horrek itsas azaleko partikulak batzen ditu. Gainera, etxean ditugun material birziklatuak erabilita, edozeinek egiteko modukoa da.[10] Taillerrak ere egiten ditu gazteek tramankulu horiek egiteko.[8]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Ingurumeneko ekintzaile gisa egin duen lanak eta itsas animaliak babesteko egin duen borrokak, #noesPaísparaDelfines sinadurak biltzeko kanpainaren bidez, Raíces & Brote (Jane Goodall Institutuko hezkuntza-programa) miniheroia aintzatetsi zioten.[10] 2021eko azaroan, erakunde horrek berak eman zion Nazioarteko Saria bere ibilbidearengatik.[14]
  • Europako Batzordearen Klimaren aldeko Europako Itunaren 130 enbaxadoreetako bat da Mandle, eta Nacho Dean esploratzailearekin batera, 'La España Azul', Espainia eta Portugalen inguruan belaz[21] nabigatzen duen lehen espedizio zientifiko eta dibulgatzailea.[10][1][2]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Press, Europa. (2023-03-19). «Olivia Mandle, joven embajadora climática de la UE: "Estamos al borde del abismo. Tenemos que salir a la calle más"» www.europapress.es.
  2. ↑ a b Press, Europa. (2023-04-05). «Olivia Mandle, activista climática de 15 años:"Mi generación es la generación con la necesidad de hacer un cambio"» www.europapress.es.
  3. ↑ a b Redacción/Efe. (2023-04-20). «Recogen 150.000 firmas para prohibir el cautiverio de delfines en España» elperiodico.
  4. ↑ «¿Quién es la Greta Thunberg española?» EFE Noticias 2022-09-21.
  5. ↑ «Olivia, la Greta Thunberg española contra los acuarios: “Los delfines se vuelven locos, alguno se ha suicidado"» El Español 2023-04-20.
  6. ↑ Vicente, Sandra. (2022-07-12). «Olivia Mandle, la Greta Thunberg española: “Somos la mayor cárcel de delfines de toda Europa"» elDiario.es.
  7. ↑ «La Greta Thunberg española de 15 años que reúne firmas para cerrar los delfinarios: "España es la mayor cárcel de delfines de Europa"» ELMUNDO 2022-06-12.
  8. ↑ a b (Gaztelaniaz) Petrus, Jacob. (2023-11-12). «Olivia Mandle, la Greta Thunberg ibérica» El Correo (Noiz kontsultatua: 2024-02-07).
  9. ↑ «Olivia Mandle, la Greta Thunberg catalana: “Es el momento de dejar de comer animales”» La Vanguardia 2023-04-22.
  10. ↑ a b c d Garriga, Lucía Foraster. (2022-09-12). «Una adolescente contra los microplásticos del Mediterráneo» El País.
  11. ↑ «Olivia Mandle, considerada por muchos la voz del océano» Ecoembes 2022-11-16.
  12. ↑ Herráez, Cristina. (2023-04-20). «Olivia Mandle, la niña de 16 años cuya lucha llega al Congreso: "Todos podemos ser activistas desde nuestro metro cuadrado"» Nius Diario.
  13. ↑ «#NoesPaísparaDelfines» Pienso, Luego Actúo.
  14. ↑ a b c «Olivia Mandle, tras los pasos de Greta Thunberg» La Vanguardia 2021-01-02.
  15. ↑ «Por el fin de los delfinarios en España #noesPaísparaDelfines | Sign the Petition» Change.org.
  16. ↑ 20minutos. (2022-09-17). «¿Quién es Olivia Mandle, a la que muchos llaman ya la 'Greta Thunberg' española?» www.20minutos.es - Últimas Noticias.
  17. ↑ «Olivia Mandle pide una ley para terminar con los delfines en cautividad» La Vanguardia 2023-04-20.
  18. ↑ Press, Europa. (2023-04-20). «La activista ambiental Olivia Mandle entrega al Congreso 150.000 firmas para pedir prohibir el cautiverio de delfines» www.europapress.es.
  19. ↑ «El 'grito' por los delfines en cautiverio llega al Congreso: la activista Olivia Mandle entrega 154.000 firmas» El Español 2023-04-20.
  20. ↑ Brotes, Raíces &. (2020-09-12). «Olivia Mandle, una joven inspiradora que lucha por hacer del mundo un lugar mejor para tod@s.» Raíces y Brotes.
  21. ↑ Debemos cambiar nuestra relación con la naturaleza | OIivia Mandle | TEDxEixampleSalon. (Noiz kontsultatua: 2024-02-07).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Olivia_Mandle&oldid=9588189"(e)tik eskuratuta