Piongiang

Aldatu loturak
Koordenatuak: 39°01′00″N 125°44′51″E / 39.0167°N 125.7475°E / 39.0167; 125.7475
Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Pyongyang» orritik birbideratua)
Piongiang
평양직할시
hiria
Administrazioa
Estatu burujabe Ipar Korea
Izen ofiziala평양직할시
평양시
平壤直轄市
Jatorrizko izena평양직할시
Geografia
Koordenatuak39°01′00″N 125°44′51″E / 39.0167°N 125.7475°E / 39.0167; 125.7475
Map
Azalera3194 km²
Altuera38 m
MugakideakIpar Hwanghae eta Hego Pyongan
Demografia
Biztanleria2.863.000 (2015)
−1.275.187 (2010)
Dentsitatea896,37 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremuaUTC+09:00, UTC+08:30 eta UTC+09:00
Hiri senidetuakJakarta, Katmandu, Tianjin, Bagdad, Mosku, Txiang Mai, Dubai eta Aljer

Piongiang[1][2] (koreeraz: 평양, pʰjɔŋjaŋ ahoskatua) Ipar Koreako hiriburua da: herrialdearen hego-mendebaldean dago, Taedong ibaiaren ertzean. 3.255.388 biztanle zituen 2008an. Hiria Zuzenki Gobernatutako Hiria (Chikhalsi) bezala administratuta dago, gobernu probintzial baten maila berean.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Datu klimatikoak (Piongiang)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) -0.8 2.4 8.9 17.1 22.6 26.7 28.6 28.9 24.7 18.2 9.4 1.7 15.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -10.7 -7.8 -1.8 4.9 10.9 16.5 20.7 20.5 14.3 6.7 -0.3 -7.2 5.6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 12.2 11.0 24.7 49.9 72.2 90.3 275.2 212.8 100.2 39.9 34.9 16.5 939.8
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 5.2 4.2 5.1 6.7 8.1 8.7 14.4 11.0 7.2 6.1 7.3 5.9 89.9
Iturria: World Weather Information Service[3]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koreako hiri zaharrena da. Elezaharren arabera, K. a. 1122. urtean eraiki zuten. Hiriari buruzko lehen berri historikoa K. a. 108koa da. Historian zehar, Piongiang dinastia eta erresuma batzuen hiriburua edo bigarren hiria izan da, eta inbasio asko jasan ditu: txinatarrena (668), japoniarrena (1592) eta mantxuena (XVII. mendea). Txinatarren eta japoniarren arteko gerran (1894-1895) hiria desegin zuten eta gerraren ondoko izurriteak ia biztanlerik gabe utzi zuen. Japoniarrek Koreako penintsula beretu zuten denboran (1910-1945) industriagunetzat hartu zuten.

Hiria ia guztiz suntsiturik geratu zen Koreako Gerran (1950-1953) eta harrezkero hutsetik eraiki behar izan zuten; zenbait tenplu eta eraikuntza jatorrizko estiloan egin zituzten. Beste askotan estilo estatal sobietarra nabari da, Sobietar Batasunaren laguntza ezinbestekoa izan baitzen berreraikuntzan.

Koreako Gerra amaitzean, hiriburu probisional gisa hasi zen funtzionatzen, Ipar Korean ere, hasiera batean behintzat, Seul hartzen baitzen herrialde osoaren hiriburutzat,

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jarduera ekonomiko nagusiak oihalgintza eta elikadura industria dira. Azukre findegiak, kautxu fabrikak, zeramika lantegiak-eta beste zenbait ekoizten dira, energia hidroelektrikoa eta termikoa bezala.

Hiritik hurbil, ikatz hobiak, siderurgia, zementuak eta kimika industriak daude. Ipar Koreako bidegurutze nagusia da. Unibertsitatea eta medikuntza eskola dauzka eta Ipar Koreako liburutegi eta museo nagusiak bertan daude.

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Piongiang 19 barruti ("kuyŏk" edo "guyŏk") eta 4 konderritan ("kun" edo "gun") banaturik dago[4]:

  • Chung-guyŏk (중구역; 中區域)
  • P'yŏngch'ŏn-guyŏk (평천구역; 平川區域)
  • Pot'onggang-guyŏk (보통강구역; 普通江區域)
  • Moranbong-guyŏk (모란봉구역; 牡丹峰區域)
  • Sŏsŏng-guyŏk (서성구역; 西城區域)
  • Sŏn'gyo-guyŏk (선교구역; 船橋區域)
  • Tongdaewŏn-guyŏk (동대원구역; 東大院區域)
  • Taedonggang-guyŏk (대동강구역; 大同江區域)
  • Sadong-guyŏk (사동구역; 寺洞區域)
  • Taesŏng-guyŏk (대성구역; 大城區域)
  • Man'gyŏngdae-guyŏk (만경대구역; 萬景台區域)
  • Hyŏngjesan-guyŏk (형제산구역; 兄弟山區域)
  • Ryongsŏng-guyŏk (룡성구역; 龍城區域)
  • Samsŏk-guyŏk (삼석구역; 三石區域)
  • Sŭngho-guyŏk (승호구역; 勝湖區域)
  • Ryŏkp'o-guyŏk (력포구역; 力浦區域)
  • Rakrang-guyŏk (락랑구역; 樂浪區域)
  • Sunan-guyŏk (순안구역; 順安區域)
  • Ŭnjŏng-guyŏk (은정구역; 恩情區域)
  • Kangnam-gun (강남군; 江南郡)
  • Chunghwa-gun (중화군; 中和郡)
  • Sangwŏn-gun (상원군; 祥原郡)
  • Kangdong-gun (강동군; 江東郡)

Ikustekoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

21. mendean, itxialdi garai batzuen ondoren, Ipar Koreako hiriburua bisitatzea errazagoa da. Gida batekin lagunduta bakarrik ibil daiteke bisitaria, eta Ipar Koreako erregimenarekin lotutako ikuskariak dira ohiko bisita-lekuak, hala nola Juche Dorrea etxeorratza, Mansudade monumentua (1982koa) Kim Il Sung-en estatua erraldoiarekin, edo Kumsusan deritzon, Kim Il Sung-en mauseloa. Museo ezagunenak ere izaera estatala du, Askapen Gerraren Garaipeneko Museoa deritzo[5]. Beste puntu ospetsu batzuk dira Garaipenaren Arkua (Pariskoa baino handiagoa), Langileen Alderdiaren Monumentua, edo Rungrado estadioa, 150.000 lagun har ditzakeena ikusle gisa.

Gastronomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriko platerik ezagunena Pyongyang naengmyeon da (mul naengmyeon edo naengmyeon izenak ere ditu). Naengmyeonek euskaraz "fideo hotzak" esan nahi, mulek, berriz, "ura", fideoak zopa hotz batean ematen direlako.

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriaren ikuspegi panoramikoa.
Hiriaren ikuspegi panoramikoa.
  • Piongiangeko geltokia, 1920
    Piongiangeko geltokia, 1920
  • Udaletxea, 1920 inguruan.
    Udaletxea, 1920 inguruan.
  • Garaipenaren arkua.
    Garaipenaren arkua.
  • Korearen Batasunaren arkua (helburu politikoa).
    Korearen Batasunaren arkua (helburu politikoa).
  • Rungrado estadioa kanpotik.
    Rungrado estadioa kanpotik.
  • Kumsusan jauregian Kim Il Sung-en mausoeloa dago.
    Kumsusan jauregian Kim Il Sung-en mausoeloa dago.
  • Ryugyong hotela.
    Ryugyong hotela.
  • Langileen Alderdiaren Monumentua.
    Langileen Alderdiaren Monumentua.

Herri eta hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Argazki galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-12).
  2. ↑ Euskaltzaindia. (2007-03-30). 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. (Noiz kontsultatua: 2013-02-12).
  3. ↑ World Weather Information Service - Pyongyang. .
  4. ↑ 행정구역현황 (Haengjeong Guyeok Hyeonhwang). .
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Guía básica para visitar por primera vez Corea del Norte» La Vanguardia 2018-09-18 (Noiz kontsultatua: 2022-03-14).
  6. ↑ Katmandu Udalaren webgunea. International relations. .

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Piongiang&oldid=8881629"(e)tik eskuratuta