Edukira joan

Robin Hahnel

Wikipedia, Entziklopedia askea
Endika Amundarain (eztabaida | ekarpenak)(r)en berrikusketa, ordua: 11:47, 21 apirila 2022
(ezb.) ←Bertsio zaharragoa | Oraingo berrikuspena ikusi (ezb.) | Bertsio berriagoa→ (ezb.)
Robin Hahnel
Bizitza
Jaiotza1946ko martxoaren 25a (78 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakekonomialaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)American University (en) Itzuli
Portland State University (en) Itzuli

Musicbrainz: e4b6d058-2967-41a2-8b35-f4e8825c8f0a Discogs: 471150 Edit the value on Wikidata

Robin Eric Hahnel (1946ko martxoak 25) estatubatuar ekonomialari eta ekonomia irakaslea da Portland State unibertsitatean . Urte askotan American Universityko irakaslea izan zen eta bidaia ugari egin zituen mundu osoko ekonomia gaietan aholkuak ematen. Michael Albert Z Magazine[1] aldizkariko editorearekin batera ekonomia parte-hartzaileari buruz egindako lanagatik da ezaguna.

Politikoki, Hahnelek bere burua New Leftean kokatzen du eta sozialismo libertarioaren alde kokatzen da[2] . Berrogei urte daramatza aktibo gizarte mugimendu eta erakunde askotan, batez ere Hego Vietnamgo Estatu Batuen inbasioaren aurkako ikasle mugimenduetako parte-hartzaile gisa, duela gutxi Southern Maryland Greensekin, Maryland Alderdi Berdearen tokiko sailean eta Estatu Batuetako Alderdi Berdean . Hahnel-en teoria eta analisi ekonomikoan egindako lana Marx, Keynes, Piero Sraffa, Michał Kalecki eta Joan Robinsonen lanen berri ematen du, besteak beste. Kuban, Perun eta Ingalaterran irakasle bisitari edo ekonomialari izan da.

Lehen kritikak: marxismo ortodoxoa eta ongizatearen ekonomia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hahnel Harvard Univertsitateko ikaslea zen Massachusetts Institute of Technologyko Albert ezagutu zuenena. Hiru hamarkada inguru, bikoteak zazpi liburu idatzi zituzten batera. Hasierako idazlanen artean "Marxism and Socialist Theory"[3] teoria marxista eta marxista-leninistaren ebaluazioa zegoen, haien ustez akats larriak egin zirela azpimarratzen zuena. Albertek eta Hahnelek argudiatu zuten, nahiz eta teoria marxistak jabetza pribatu eta merkatuetako erakundeak baztertzea ondo oinarrituta zegoela, doktrina marxistaren eta marxista-leninistaren beste alderdi batzuk, hala nola joera ekonomizista, metodologia dialektikoa, materialismo historikoa, klase-kontzeptuak, lan-balioaren teoria, krisiaren teoria eta pentsamendu akastunaren gaitzespena eta balio eta joera autoritarioak justizia soziala lortzeko oztopoak zirela. Ondoren, "Socialism, Today and Tomorrow"[4] idatzi zuten, Sobietar Batasuneko, Txinako eta Kubako sozialismoaren azterketa bat zena, baita sozialismorako marko teoriko alternatiboaren zirriborro bat ere zena.

Ekonomiari buruz egin zuten ikerketa teknikoa, "The Quiet Revolution in Welfare Economics"[1], Princetonek argitaratu zuen hasieran, baina ez zuen banaketa zabala jaso. Liburuaren gainean zegoen interesa zela eta bultzatu zuen on-line eskuragarri jartzera[5]. Testuan argudiatu zuten ongizate tradizionalaren teoria ekonomikoa krisian zegoela. Merkatu lehiakorrek eraginkortasun soziala sortzen dutela dioen ikuspegi nagusia errendimendu beherakorrak sortzen ari zen, eta "lan-prozesuaren, kanpo-efektuen, ondasun publikoen, lehentasunen garapenaren eta egitura instituzionalen analisietan aurrerapenak erraztu beharrean, zapuztu egin ditu". Enpresa publikoaren konponbide sozialista tradizionala, zentralki planifikatutako esleipenarekin batera, ere akastzat jo zuten[6]. Ondorioz, eredu tradizionalak eskasak izatearen arrazoiak argitzean, paradigma alternatibo baterako norabide posibleak iradokitzen zituen bide bat argitu zutela argudiatu zuten. Enpresa pribatuaren merkatu-ekonomien, enpresa publikoaren plangintza zentralizatuko ekonomien eta horiekin lotutako aldaeren eraginkortasun sozial eta ekologiko ezagatik, ekoizpen- eta kontsumo-erakundeak berrantolatu behar ziren, bai eta "banakoaren arrazionaltasun informatua arrazionaltasun sozialarekin guztiz koherentea izatea ahalbidetuko duten esleipen-mekanismo bateragarriak" bilatu ere. Hurrengo urratsa, plangintza demokratiko parte-hartzailean oinarritutako ekonomiaren ikuspegi "oso" zehatz samar bat formulatzea, erronka horri erantzuna emateko ahalegina izan zen[7].

Ekonomia parte-hartzailea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1991n, bloke sobietarra gainbehera zihoanean eta kapitalismoa garaile ateratzen zenean, Albert eta Hahnelek "The Political Economy of Participatory Economics" argitaratu zuten, demokrazia parte-hartzailearen araberako esleipenean oinarritutako ekonomia eredu bat, ekoizpen eta kontsumo kontseiluen esparru integratu baten barruan, kapitalismo garaikidearen, Estatu sozialismo zentralizatuaren eta merkatu sozialismoaren alternatiba gisa proposatzen zena. Hurrengo urteetan, Hahnelek eta Albertek euren ikuspegiaren hutsuneak garatu zituzten, balizko erakunde politiko eta kultural osagarriak eztabaidatu zituzten eta euren kritika askori erantzun zieten.

Democratic Economic Planning (2021, Routledge)[8][9] lanean proposamen zehatz bat aurkezten du urteko plangintza ekonomiko integrala, inbertsioen plangintza eta epe luzerako garapenaren plangintza antolatzeko, gauzatzeko eta integratzeko moduari buruz, herritarren parte-hartzea maximizatzeko, jarduera ekonomikoaren kargak eta onurak modu bidezkoan banatzeko, ingurumen-iraunkortasuna lortzeko eta ekoizpen-baliabide urriak modu eraginkorrean erabiltzeko. Partaidetzako Ekonomiaren garapena da, 30 urteko eztabaiden eta kritiken ondoren.

Ekonomia ekologikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Denbora horretan, Hahnelek ekonomia ekologikoari buruzko ikastaro aurreratuak eman zituen American Universityn. Ekonomia ekologikoaz duen ikuspegia ondasun bakoitzaren prezioen seinaleetan ekoizpenak, kontsumoak eta banaketak dakartzaten kostu ekologiko eta sozialak txertatzen saiatzen da. Kostu ekologikoak eta sozialak kuantifikatzeko zailtasun handiak daudela onartuta, Hahnelek azpimarratu zuen datu kualitatiboak erabili behar direla, bai eta datu kuantitatiboak ere, prezioen seinale zehatzak bermatzeko. Datu kualitatiboak hobeto argitu daitezke informazio-esparru demokratiko inklusibo eta parte-hartzaile baten mekanismoen bidez.

Gaur egungo arazo ekologikoei dagokienez, Hahnelek onartzen du zerga ekologikoak eta kutsaduraren gainekoak beste sistema alternatibo batzuk baino eraginkorragoak direla, hala nola baliabide naturalak baimen-sistemen bidez edo "agintea eta kontrola" arautzeko metodoen bidez merkaturatzea. Zerga ekologiko optimoak kutsatzaileak kargatzea eskatzen du, kanpoko kostuen kopuru berarekin. Hala ere, Hahnelek adierazi duenez, "kutsaduraren gaineko zergek merkatuaren ekonomia baten eraginkortasuna hobetzearen arrazoietako bat da ez dutela sustatzen kutsadura eskatzen duten ondasunen kontsumoa, hain zuzen ere, produktu horiek kontsumitzaileentzat garestiagoak izatea eraginez". Gomendatu du "gaitzekin" lotutako zergen igoerak, hala nola kutsadura, produkzio-lanarekin lotutako "ondasunen" gaineko zergen jaitsierekin lotzea, gizarte-segurantzaren zergen adibide gisa. (The ABC's of Political Economy, 272)

Hala ere, nazioarteko ikuspegi estrategiko batetik, emissions trading scheme[10] sistema bat bultzatu du. Dioenez, ETS sistema baterantz aurrera egin da, eta ez da baztertu behar, mota horretako sistema batek ezagutza zientifiko eta klimatologikoak jarriko lituzke lehen mailan, ezagutza ekonomikoen ordez, eta sistema hori askoz ere egingarriagoa da nazioartean[11].

Korporazioek babestutako globalizazioa, kritika eta aktibismoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Laurogeita hamarreko hamarkada aurrera joan ahala, Hahnel gero eta gehiago murgildu zen enpresek babestutako globalizazioaren azterketan, eta aktiboki parte hartu zuen horren aurkako mugimenduetan. 1999an Munduko Merkataritza Erakundeak Seattlen egindako bileren aurkako manifestazio garrantzitsuak antolatu eta martxan jarri zirenean, Hahnel herri mugimenduak hezten zituzten analista ekonomiko nagusien artean zegoen.

Michael Albert gabe idatzitako bere lehen libururi ezagunena "Panic Rules"[12] izan zen. Liburuak globalizazioaren garaiko finantza-liberalizazioaren ondoriozko krisien azterketa zehatza aurkezten du, MME, Nazioarteko Diru Funtsa eta Munduko Bankua bezalako erakunde globalen ideologiaren eta praktiken kritika, eta Ricardoren abantaila konparatiboaren teorian oinarritutako nazioarteko merkataritzaren teoriaren mugak azaltzen eta argudiatzen zituena.

Hahnelek abantaila konparatiboaren teoriaren oinarrizko ideiak onartu zituen, "herrialde ezberdinetan ondasunen ekoizpenaren aukera-kostuak ezberdinak badira, espezializazioaren eta merkataritzaren balizko irabaziak daude". Hala ere, balizko irabaziak baldintza espezifikoetan bakarrik lortzen direla azaldu zuen, eta eraginkortasun-galera handiak eragin ditzaketen mundu errealeko faktore ugariak azaldu zituen. Merkataritzaren eraginkortasun-galeretarako faktore garrantzitsuenen artean, honako hauek daude: prezio zehaztugabeak, abantaila konparatiboen identifikazio okerra eragiten duten kanpo-efektu esanguratsuen ondorioz; makro eraginkortasunik ezak sortzen dituzten nazioarteko merkatu ezegonkorrak; eta industrietan sartzeak eta handik irteteak dakartzan doikuntza-kostuak, handiak izan daitezkeenak. Gainera, Ricardoren teoria gorabehera, nazioarteko merkataritzak desberdintasun globala larriagotu ohi du, truke-harremanak modu ez oso ekitatiboan finkatzen direlako iparraldeko herrialdeen jarrera negoziatzaile nagusien ondorioz, eta merkataritzaren kostuak eta etekinak herrialdeen barruan bidegabeki banatzea bermatzen duten klase-egiturei esker (ikus ABC's of Political Economy, 176–207).

Justizia ekonomikoaren eta demokraziaren teoria eta praktika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azken urteotan, Hahnelek Michael Albertekin ekonomia parte-hartzaileari buruzko liburuak argitaratzeari utzi dio. Lan handia egin du orientazio akademikoaren teoria ekonomiko politikoan. Bereziki, Amartya Senen lana aztertzeko saiakera bat idatzi zuen, "Understanding Capitalism: Critical Analysis from Karl Marx to Amartya Sen" antologian argitaratu zena. Azken lanetan, epe ertainerako estrategiak aintzat hartzeko joera ikusten da, hala nola keynesianismo globala eta soldata duinen aldeko erreformak, baina baita epe luzera begira jarraitzen du, bidezko lankidetzan oinarritutako ekonomia sozialista libertario batean. Ingurumenari buruzko gai ekonomikoei buruz ere asko idatzi du, hala nola, karbonoaren merkataritzari eta Coase-ren teorema formalari buruz. Ekonomia parte-hartzaileari buruzko lanaren eta justizia ekonomikoari eta demokraziari buruzko ikerketaren arteko loturak eta ingurumenari buruzko gaiak nagusitzen dira Economic Justice and Democracy from Competition to Cooperation (2005) eta Of the people, By the people - The Case for a Participatory Economy (2012) liburuetan.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «» ZMag» zcomm.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  2. (Ingelesez) «Robin Hahnel» TheNextSystem.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  3. (Ingelesez) «Marxism and Socialist Theory Michael Albert&Robin Hahnel | Perception | Socialism» Scribd (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  4. Albert, Michael. (1981). Socialism today and tomorrow. [Boston] : South End Press ISBN 978-0-89608-077-5. (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  5. «» Welfare Economics» zcomm.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  6. «chapter 9 - Central Planning» zcomm.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  7. «Conclusion - A Quiet Revolution In Welfare Economics» zcomm.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  8. (Ingelesez) «Democratic Economic Planning» ParticipatoryEconomy.org (Noiz kontsultatua: 2022-04-09).
  9. Hahnel, Robin. (2021). Democratic economic planning. ISBN 978-1-000-39207-4. PMC 1252763733. (Noiz kontsultatua: 2022-04-09).
  10. (Ingelesez) Emissions trading. 2021-06-10 (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  11. «» Why Cap And Trade And Not A Carbon Tax?» zcomm.org (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).
  12. Robin Hahnel. (1999-10-00). Panic Rules!. South End Press ISBN 978-0-89608-609-8. (Noiz kontsultatua: 2021-06-11).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]