Edukira joan

Armeniera klasiko

Wikipedia, Entziklopedia askea
Armeniera klasiko
գրաբար
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
armeniera
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiasubjektu aditza objektua
AlfabetoaArmeniar alfabetoa
AurrekariaProto-Armenian (en) Itzuli
Hizkuntza kodeak
ISO 639-3xcl
Glottologclas1249
Linguasphere57-AAA-aa
Linguist Listxcl
IETFxcl

Armeniera klasikoa (armenieraz: գրաբարtranslit.: grabar) armenieraren forma zaharrena da. V. mendearen hasieran idatzi zuten lehen aldiz, eta ordutik XVIII. mendera arteko armenierazko literatura guztia armeniera klasikoan dago. Jatorriz antzinako grezieraz, persieraz, hebreeraz, asirieraz eta latinez idatzitako eskuizkribu asko armenierara itzulita bakarrik irauten dira.[1]

Armeniera klasikoak Armeniako Eliza Apostolikoaren eta Armeniako Eliza Katolikoaren liturgia-hizkuntza izaten jarraitzen du, eta, askotan, Bibliako, estamentu-arteko eta patristikako adituek testu-ikerketei eskainitako hizkuntza ikasten dute. Armeniera klasikoa aitzinindoeuropera berreraikitzeko ere garrantzitsua da.

Zazpi monoftongo ditu:

  • /a/ (ա), /i/ (ի), /ə/ (ը), /ɛ/ edo e irekia (ե), /e/ edo e itxia (է), /o/ (ո) eta /u/ (ու) (hurrenez hurren a, i, ə, e, ē, o, eta u transkribatuak). u transkribaturiko bokalarentzat ow (ու) armeniar hizkia erabiltzen badute ere, ez da diptongo bat.

Gainera, sei diptongo ere badaude:

  • ay (այ), aw (աւ, gero օ), ea (եա), ew (եւ), iw (իւ), oy (ոյ).

Kontsonanteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ezpainkariak Hobikariak Sabaikariak Belarrak /
Ubularrak
Glotalak
lauak belarizatuak
Sudurkariak /m/   մ   /n/   ն          
Leherkariak Ahostunak /b/   բ   /d/   դ       /ɡ/   գ    
Ahoskabeak /p/   պ   /t/   տ       /k/   կ    
Hasperendunak /pʰ/   փ   /tʰ/   թ       /kʰ/   ք    
Afrikatuak Ahostunak   /dz/   ձ     /dʒ/   ջ      
Ahoskabeak   /ts/   ծ     /tʃ/   ճ      
Hasperendunak   /tsʰ/   ց     /tʃʰ/   չ      
Igurzkariak Ahostunak /v/   վ   /z/   զ     /ʒ/   ժ      
Ahoskabeak /f/   ֆ   /s/   ս     /ʃ/   շ   /χ/   խ   /h/   հ  
Hurbilkariak Albokariak   /l/   լ   /ɫ/   ղ        
Erdikoak   /ɹ/   ր     /j/   յ      
Dardarraniztunak   /r/   ռ        

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hizkuntza Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.