Carmen Bravo-Villasante
| Carmen Bravo-Villasante | |
|---|---|
.JPG) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Madril, 1918ko abenduaren 25a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Lehen hizkuntza | gaztelania |
| Heriotza | Madril, 1994ko ekainaren 15a (75 urte) |
| Heriotza modua | : kardiopatia |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Madrilgo Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | gaztelania alemana ingelesa frantsesa portugesa italiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | haur literatura idazlea eta idazlea |
| Jasotako sariak | |
Carmen Bravo-Villasante Arenas (Madril, 1918ko abenduaren 25a - ib., 1994ko ekainaren 15a) madrildar filologoa, folklorista eta itzultzailea izan zen, aitzindaria unibertsitateko haur-literatura ikasten.[1][2][3][4][5]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Familia eta etxeko giroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aita optikaria zen eta Madrilgo Printzearen kalean zuen familiako optika. Gainera, eguneroko solasaldia zuen etxean, Enrique Lafuente Ferrari, Asuara eskultorea, Mercadal arkitektoa, Joselito toreatzailea eta Miguel de Unamunoren eta Pio Barojaren lagun ziren beste tertuliakide batzuekin. Ama etxekoandrea zen, baina María de Maeztuk sortutako Emakumezkoen Lyceum Club ezagunaren bazkide zen. Elkarte horrek jarduera kultural handia zuen, eta idazle askok parte hartzen zuten: María Baeza, Victorina Durán, Zenobia Camprubí, María Lejárraga eta Carmen Gallardo Martín-Gamero (Carmen de Mesa), besteak beste. Horregatik, gaztetatik irakurzalea izan zen, familia-liburutegi erraldoitik liburuak hartuz.
Ikasketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lehen ikasketak Ikastetxe Frantsesean egin zituen, eta gero Institutu-Eskolara pasatu zen, garai hartako aurreratuenetako batera. Han ez zen azterketarik egiten, hainbat hizkuntza ikasten ziren, kirola egiten zen eta ibilaldiak egiten ziren, natura behatzen ikasteko.
Filosofia eta Letretan doktoratu zen Madrilen, La mujer vestida de hombre en el teatro español del Siglo de Oro izeneko tesiarekin. Tesia geroago argitaratu zen Madrilgo Revista de Occidente-n, eta klasiko bat egin da Espainiako antzerki klasikoari buruzko azterketetan.
Bizitza pribatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Senarra peritu agronomoa izan zen eta berarekin lau seme-alaba izan zituen alargun geratu aurretik. Horietako batek, Álvaro Ruizek, urte askoan izan zuen bere kargu familiaren optika, Madrilgo Printzearen kalean, Puerta del Soletik oso gertu. Carmen Ruiz Bravo alabak bere literatur urratsei jarraitu zien, literatura arabiarrean espezializatuz eta gai horri buruzko saiakera eta aipamenak idatziz. Beste bi seme-alabak Juan Miguel eta Arturo izan ziren.
Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Alemaniar kulturaren zale amorratua, germaniar filologian espezializatu zen, eta Karl Vossler-i eta Rainer María Rilke-ri buruzko lehen artikuluak argitaratu zituen 1945ean. Europako eta Amerikako herrialde askotan ibili zen.
Itzultzaile gisa, Goethe, Heine, Heinrich von Kleist eta Hölderlin bezalako autore alemaniarren bertsio bikainak zor zaizkio. 1975ean Fray Luis de León saria[6] jaso zuen E. T. A. Hoffmann-en Los elixires del diablo itzulpenagatik.
Genero autobiografikoez interesaturik, biografia interesgarriak idatzi zituen Bettina Brentano, Juan Valera, Benito Pérez Galdós, Emilia Pardo Bazán eta Gertrudis Gómez de Avellanedari buruz; epistolario ugari aztertu zituen autore horietaz eta beste batzuez.
Haur eta gazte literatura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Haur eta gazte literaturaren historiaz bereziki arduratu zen; gai horri buruz liburutegi espezializatu bikain bat metatu zuen, eta hil zenean Gaztela-Mantxako Liburutegiari utzi zion, Cuencako campusean, CEPLIren (Irakurketa eta Haur Literatura Sustatzeko Ikasketa Zentroa) mende. Bere Biografía y literatura (1969) liburuak hainbat idazleren konfesio eta sekretuei buruzko gogoeta egin du: Emily Dickinson, Willa Cather, Edith Warton, Hilda Doolitle, Edna Saint Vicent Millay eta Edith Sitwell, besteak beste. Board on Books for Young People Nazioarteko Batzordeko kidea izan zen.
Bidaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bidaiatzeko zale handia izan zen, eta bidaia horiek aprobetxatzen zituen haur eta gazte literaturako nobedadeen berri izateko. Hala, espezialitate horretako ekitaldirik garrantzitsuenetara joaten zen, hala nola Boloniako Haur Liburuaren Azokara eta IBBYren (Gazte Libururako Nazioarteko Erakundea) biltzarretara eta Andersen Sarira (1994an Kopenhagen epaimahai izan zen). Municheko Schloss Blutenburgen, «maitagarrien ipuinen gaztelua», ohiko lana izan zen. Han dago Gazteriaren Nazioarteko Liburutegia, eta askotan joan zen hara ikertzera.
Urte askoan, Iberoamerikako eta atzerriko haur- eta gazte-literaturari buruzko ikastaro ospetsua eskaini zuen Madrileko Kultura Hispanikoko Institutuan. Espainiako eta Iberoamerikako haur-literaturaren ikertzaile eta dibulgatzaileen hazitegia izan zen, eta, haren jarraitzaileen artean, Jaime García Padrino, Ana Garralón eta Juan Antonio Ramírez Ovelar-ek osatu zuten bere bibliografia 1991n. Bere ekimenari esker, Iberoamerikako herrialde bakoitzean IBBYren (International Board on Books for Young People/ Gazteentzako Liburuen Nazioarteko Batzordea) atalak sortu ziren, kalitate handiko haurrentzako liburuak zabaltzeko eta haurrentzako literatura sustatzeko ikastaroen, mintegien, tailerren, sarien eta aldizkari espezializatuen bidez. Saturnino Callejaren ipuin ezagunen berrargitalpen faksimileak ere sustatu zituen. Haur Literaturako Sari Nazionala jaso zuen, 1979an, ikerketa-lan hoberenagatik.[7]
Legatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hil ondoren, liburutegi pertsonalaren zati handi bat Gaztela-Mantxako Unibertsitateari eman zioten, eta bertan sortu zen "Br–Villasante" funts bibliografikoa CEPLIn (Irakurketa eta Haur Literatura Sustatzeko Ikasketa Zentroa). Carmen Br▪ Villasanterenak izan ziren 5.000 liburutik gora daude liburutegi horretan, Espainiako nahiz nazioarteko Haur Literaturako ikasketen erreferentzia gisa, aztertzeko eta kontsultatzeko.
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Vampirismo seguido de El magnetizador de E. T. A. Hoffmann. Juan José de Olañeta, Editor. Primera edición, 1976. 2.ª. 1988. 3.ª. 2010
Azterlanak eta saiakerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- La mujer vestida de hombre en el teatro español del Siglo de Oro, Madrid, 1955. Reimpresa en Madrid, SGEL, 1976.
- Biografía y literatura, Barcelona, 1968.
- El alucinante mundo de E. T. A. Hoffmann, Madrid, Nostromo, 1973.
- 25 mujeres a través de sus cartas, Madrid, Almena, 1975.
Biografiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Vida de Bettina Brentano, premio de biografía Aedos, 1956.
- Biografía de don Juan Valera, Bartzelona, 1959.
- Emilia Pardo Bazán: vida y obra, Madril, 1962. Reimpresa en Madrid: Magisterio Español,1973.
- Una vida romántica: la Avellaneda, Bartzelona, 1967.
- Galdós visto por sí mismo, Madril, 1970.
- Galdós, Madrid: Mondadori, 1988.
Haur-literaturaren historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Historia de la literatura infantil española, Madrid, 1959, 1961, 1968 y 1979.
- Antología de la literatura infantil en lengua española, 1962.
- Historia y antología de la literatura infantil iberoamericana, Madrid, 1966, bi liburuki.
- Antología de la literatura infantil universal, 1971.
- ¿Qué leen nuestros hijos?, 1975.
- Una, dola, tele, catola. El libro del folclore infantil, Valladolid, 1976.
- Literatura infantil universal, 1978, bi lburuki.
- Adivina, Adivinanza, 1978.
- Dos siglos de libro infantil, 1980.
- La hermosura del mundo y otros cuentos españoles, Barcelona, Noguer, 1980.
- China, china, capuchina, 1981.
- Colorín, colorete, 1983.
- Cuentos populares de Iberoamérica, Madrid, Ediciones Cultura Hispánica, 1984.
- Diccionario de autores de la literatura infantil mundial, 1985.
- Historia y antología de la literatura infantil iberoamericana, 1988.
- Ensayos de literatura infantil, 1989.
Bestelako obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 42 poemas de amor: poesía figurativa, Madrid, Almarabu, 1983.
Sariak eta aintzatespenak
- 1975ean Fray Luis de León saria jaso zuen E. T. A. Hoffmann-en Los elixires del diablo itzulpenagati.k[6]
- 1979an Haur Literaturako Sari Nazionala jaso zuen ikerketa-lan onenarengatik.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Carmen Bravo-Villasante Arenas | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Carmen Bravo-Villasante (1918 - 1994)» Biblioteca Nacional de España. Escritores en la BNE (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Carmen Bravo Villasante» COPE 2022-06-24 (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
- ↑ «Biografía de Carmen Bravo-Villasante (Su vida, historia, bio resumida)» www.buscabiografias.com (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
- ↑ (Gaztelaniaz) Rubio, Luz González. (2022-08-07). «LAS CONQUENSES ILUSTRES VII: Carmen Bravo-Villasante, escritora y pionera en literatura infantil» Los Ojos del Júcar (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
- ↑ a b Premio "Fray Luis de León" [de Traducción (1956-76 y 1976-83). ].
- ↑ Premio Nacional de Literatura Infantil a la Mejor Labor Crítica y de Investigación (1979-1983). .
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Brosakidetza-Villasante Madrilgo BN
- "Brπ-Villasante" funts bibliografikoa Gaztela-Mantxako Unibertsitateko CEPLIn
- Carmen Brπ-Villasante de Manuel Peña Muñozen biografia osoa
- Haur eta Gazteen Liburuaren Lagunen Elkartearen Ataria
- Carmen BrπVillasante, letra-dama bat
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q5752461