H

Euskal alfabetoa
	A a • B b • C c • (Ç ç)1 • D d; E e • F f • G g • H h • I i • J j; K k • L l • M m • N n • Ñ ñ • O o; P p • Q q • R r • S s • T t • U u; V v • W w • X x • Y y • Z z
	Digramak: dd • tt • ts • tx • tz
Beste irudikapen batzuk
Bandera
Braille	⠓
ASL
Kodeak	morse kodea: ....; NATO alfabeto fonetikoa: Hotel; Braille ASCII (en) : H
	1ç letra, c letraren aldaera da euskal alfabetoan.

H, hatxe edo mutua euskal alfabetoko zortzigarren letra da. H (larriz) eta h (xehez) idazten da. Euskara batuaren ahoskera zainduan, h letra bi eratara ahoska daiteke: hasperendua (ekialdeko euskalkietan egiten den eran) edo soinurik gabe (mendebaldeko euskalkietan egiten den eran).^[1]

H larria hidrogeno elementu kimikoa adierazteko erabiltzen da; aldiz, h xehea orduaren ikurra da Nazioarteko Unitate Sisteman.

Erabilera idatzia historian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Non ahoskatzen den hasperena eta non bihurtu den mutu, 3 isoglosa.

H letra gaur egun euskaraz Euskal Herriko iparraldean ezagutzen dugun soinua adierazteko aspalditik erabili izan da. Euskarazko lehen testuetan, adibidez 1545. urteko Bernart Etxepareren Linguae vasconum primitiae, jadanik agertzen da.

H letrari dagokion soinuari hasperen deitu izan zaio. Soinu hori fonema da gaur egungo ekialdeko euskalki batzuetan eta badaude nahiko zantzu^[2] pentsatzeko fonema hori beste euskalki batzuetan ere ahoskatzen zela. Euskararen dokumentu zaharrenak aztertu dituzten filologoek^[3] uste dute hasperena oso zabaldua egon zela euskararen eremuetan, baina gaur egun, ipar-ekialdeko euskalkietan bakarrik egiten da hasperena eta hego-mendebaldeko euskalki gehienetan hasperena mutu bihurtu da.

1968. urtean, euskara batuaren ortografia bateratzerako prozesuan, erabakirik polemikoena^[4] izan zen hasperen hori idatzi edo ez idatzi. Herskariei lotutako hasperenak ez idaztea erabaki zen, Koldo Mitxelenaren proposamenari jarraiki, eta bakarrik idaztea bokal aurreko eta bokalen arteko hasperenak.