Katalan Herriak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Herrialde Katalanak» orritik birbideratua)
Herrialde Katalanak
Països Catalans

Catalan Countries (orthographic projection).svg
Geografia
HiriburuaBartzelona, Valentzia, Perpinyà, Palma
40°34′1″N 0°39′0″E
Azalera70.520
KontinenteaEuropa
Administrazioa
Gobernu-sistema Espainia: Katalunia, Valentziako Erkidegoa, Balearrak, Sartaldeko Zerrenda, El Carxe
 Andorra
 Frantzia: Ipar Katalunia
 Italia: L'Alguer
Demografia
Erabilitako hizkuntzak
MonetaEuro ()
Bestelako informazioa
Internet domeinua.cat

Herrialde Katalanak[1] (katalanez Països Catalans, askotan PPCC gisa laburduta) katalana mintzatzen den lurraldeari ematen zaion izena da. Orokorrean, Katalan Herriak Iberiar Penintsularen ekialdean kokatzen dira, Pirinioak eta Segura ibaiaren artean, Balear Uharteak ere batasun honetan sartuz. Zenbaitzuk Sardiniako Alguer (Alghero) hiria ere sartzen dute Katalan Herrien barne.

Hedadura 69.823 kilometro karratuetakoa da eta 12,9 milioi biztanle ditu (2004ean).

Katalan Herriak terminoa katalan nazionalista askok erabiltzen dute maiz.

Mugak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tradizionalki eta administratiboki, Katalan Herriak ondoko lurraldeok osatzen dituzte, guztiak Espainiako administraziopean Ipar Katalunia (Frantzia), Andorrako Printzerria (Principat d'Andorra) eta L'Alguer (Italia) izan ezik:

  • Katalunia (Catalunya), askotan Printzerria (Principat) deritzona. Pirinioetako Tratatuaren (1659) eraginez iparraldea (Ipar Katalunia) Frantziako estatuaren parte da. Hiriburua Bartzelona da.

Hizkuntzan oinarrituriko ikuspuntu batetik, Katalan Herrien barruan ondorengo lurraldeak ere sartzen dira:

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Katalana hedatzen den lurraldeak 12.805.197 biztanle zituen 2006an. Valentziar Herriko eskualde gaztelaniadunetako biztanleria (719.970 lagun) eta Arango haranekoak (9.554 biztanle) kontuan hartuz, 13.534.721 biztanle dituzte Katalan Herriek.

Lurraldea Biztanleria
Katalunia (Arango harana kontuan hartu gabe) 7.125.143
Valentziako Erkidegoa (eskualde gaztelaniadunak izan ezik) 4.086.938
Balear Uharteak 1.001.062
Ipar Katalunia (Ekialdeko Pirinioetako departamentua, Fenolleda barne) 422.000
Andorra 81.222
Sartaldeko Zerrenda 47.771
Alguer / Alghero 40.391
Carxe 670
GUZTIRA 12.805.197

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Katalan Herriak aldarrikatzen dituen graffitia Argentonan.

Literatura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Katalunierazko literatura»

Katalunierazko idazleen artean, nabarmentzekoak dira, beste batzuen artean, Ramon Llull, Ausias March eta Salvador Espriu.

Musika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Katalunierazko musika»

Azpimarratzekoak dira Raimon, Joan Manuel Serrat, Maria del Mar Bonet eta Lluis Llach abeslariak.

Inadaptats, Obrint Pas, Opció k-95, Els Pets, Sopa de Cabra eta La Gossa Sorda dira talde ezagunetako batzuk.

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. «EH - Bilaketa - Bilaketa» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-03).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]