Edukira joan

Hildegart Rodríguez Carballeira

Wikipedia, Entziklopedia askea
Hildegart Rodríguez Carballeira

Bizitza
JaiotzaMadril, 1914ko abenduaren 9a
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 1933ko ekainaren 9a (18 urte)
Heriotza moduagiza hilketa: bala zauria
filicide (en) Itzuli
HiltzaileaAurora Rodríguez Carballeira
Familia
Aitaezezaguna
AmaAurora Rodríguez Carballeira
Familia
Hezkuntza
HeziketaUnibertsitate Zentrala
Instituto Cardenal Cisneros (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
ingelesa
alemana
italiera
portugesa
antzinako greziera
latina
Irakaslea(k)Aurora Rodríguez Carballeira
Jarduerak
Jardueraksexu-hezitzailea, politikaria, itzultzailea, abokatua eta sexologoa
KidetzaLyceum Club Femenino
Ezizena(k)La Virgen Roja, La Vierge Rouge eta The Red Virgin
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa Espainiako Langile Alderdi Sozialista
Alderdi Errepublikano Demokratiko Federala

Hildegart Rodríguez Carballeira, jaiotzez Hildegart Leocadia Georgina Hermenegilda María del Pilar Rodríguez Carballeira (Madril, 1914ko abenduaren 9a - ibidem, 1933ko ekainaren 9a), bere amak, Aurora Rodríguez Carballeirak, «etorkizuneko emakumearen eredu» gisa sortutako "haur miraria" izan zen. [1] PSOEko militantzia politiko goiztiarragatik eta geroago Alderdi Errepublikano Demokratiko Federalean egindako lanagatik nabarmendu zen, baita Sexu Erreformarako Mundu Ligan egindako lanagatik ere.

Bi urte zituenetik irakurtzen zuen, hirurekin idazten zuen, eta hemezortzi urterekin merezimendu-kopuru izugarria zuen bizkarrean. Zuzenbidean lizentziaduna eta bikain puntuatua, Espainiako abokaturik gazteena zen eta bi karrera berri ikasten aritu zen: Filosofia eta Letrak eta Medikuntza. Bigarren Errepublikako lehen biurtekoan politika sozialistarekin izandako desengainuaren ondorioz, PSOE utzi zuen, haren gazteen lehendakariorde izan baitzen, eta estremismo errepublikanoan sartu zen. Denborarekin marxismoaren kritikoa bihurtu zen, planteamendu anarkistagoetara hurbilduz. Argitaratu zituen hamabost liburuak, besteak beste, sexologiari buruzkoak, ezagutu eta baloratu egiten zituzten Magnus Hirschfeld, Havelock Ellis, Herbert George Wells, Gregorio Marañón, José Ortega y Gasset edo Juan Negrín bezalako pertsona ospetsuek. Hainbat egunkari eta aldizkaritan ere idatzi zuen, El Sozialista, La Tierra, Estudios, Sexualidad, Orto, Innovación, La Libertad, Gaceta Médica, Heraldo de Madrid eta beste argitalpen batzuetan.[2]

Etorkizun handiko ibilbide hori 1933ko ekainaren 9an zapuztu zen, amak hil zuenean, beldur baitzen bien arteko harremanak okerrera egiteak Hildegart desbideratu egingo zuela berak sortu zuen bide zuzenetik. Aurorak hiru aldiz egin zion tiro alabari buruan, eta bat bihotzean, ohean lo zegoela.[3]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzaroa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hildegart Galiziako Ferrol herrian (Coruña) sortu zuten Aurora Rodríguez Carballeira sozialistak eta berak bakarrik aukeratutako guraso biologiko batek. Alberto Pallás Montseny izeneko apaiz castrense leridarra izan zen.[4] Ama, haurdun zegoela ziurtatu ondoren, Madrilera joan zen bizitzera. Hantxe jaio zen Hildegart 1914ko abenduaren 9an, Juanelo kaleko 3. zenbakian. Amaren ideia-multzo bitxiaren artean uste sendo bat zegoen: haurrak ez ziren erregistroan inskribatu behar, baina azkenean bai. Hildegart jaio eta askoz beranduago, 1915eko apirilaren 29an inskribatua dago. Ama militante ateoa izan arren, martxoaren 23an bataiatua izan zen.

Sorrerako partidan "Hildegart Leocadia Georgina Hermenegilda María del Pilar Rodríguez Carballeira" agertzen da, nahiz eta lehen izena bakarrik erabili zuen. Haren amak beti esan zuen Hildegart-ek, alemanez 'Bingengo Hildegarda' santuaren izen ezaguna "Jakituriaren Lorategia" esan nahi zuela , baina ezerk ez du justifikatzen baieztapen hori (hala ere, "borrokan laguntzen duen amabirjina heroikoa" esan nahiko luke, baina grafia okerrarekin).[5] Lau urte arte apaiz-aitak bisitatu zuen, Aurora haren eraginaz susmatzen hasi eta debekatu egin zion arte.

Ekintzailea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso gaztetatik, Hildegart aktiboki hasi zen lanean PSOEn eta UGTn. Oinarriko jendearen jarraitzaile asko izan zituen, kupulak errezeloz begiratzen zion arren eta bere presentzia publikoa gutxitzen saiatzen zen arren. 1932an La Libertad egunkarian gutun bat argitaratu zen, PSOEk hautagai atzerakoi batekin egindako aliantza bat gogor kritikatzen zuena, eta, horren ondorioz, kanporatu egin zuten. Horren ondoren, Alderdi Federaleko kide bihurtu zen, baita 'sozialentxufisten' kritikari sutsua ere. Lyceum Club Femenino elkarteko[6] kide izan zen baita Madrilgo Ateneoko bazkide ere.[7]

Iraultza sexuala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hildegart bere garaiko pertsona aktiboenetako bat izan zen Espainian sexu-erreformarako mugimenduan, eta Europako abangoardiarekin lotuta egon zen gai horretan, Havelock Ellis, Magnus Hirschfeld, Norman Haire eta Jonathan Leunbachekin, besteak beste. Gregorio Marañón doktorea buru zuen Sexu Erreformarako Espainiako Liga sortu zenean, idazkari hautatu zuten. Hamasei monografia argitaratu zituen, besteak beste, 8.000 ale saldu zituen Profilaxi antikontzepzionala, Madrilen bakarrik, argitaratu eta lehen astean. Garaiko Europako pertsona ospetsuekin, besteak beste H. G. Wells-ekin, harreman estua izan zuen Madrilera joan zenean, eta Londresera idazkari gisa eramateko asmoarekin, amarengandik banandu eta bere potentziala garatzeko asmoarekin, Aurorak inguruan ikusten zituen konspirazio paranoikoak sortu zituen.[8]

Amaiera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garai batean hainbat teoria agertu ziren arren, besteak beste, Abel Velilla izeneko idazle sozialista gazte batekin ustez izandako maitasun-harremana. Dirudienez, eta bere amaren kontakizunarekin bat dator: bien arteko harremana oso hondatuta zegoen, batez ere amaren paranoiak aurrera egin zuelako. Izan ere, paranoia-kexu zen mundura ekarri zuela emakumearen egoeraz arduratzeko, "eta ez sozialari eta komuneroen kontuez arduratzeko".[4] Hainbat aldiz saiatu zen Hildegart amarengandik bereizten, eta amak bere buruaz beste egiteko mehatxuekin erantzuten zion. 1933ko ekainaren 9an, gauean, Hildegart ohean lo zegoela, amak hiru tiro egin zizkion buruan eta bat bihotzean, eta hil egin zuen. Aurorak alaba bere proiektutik aldentzen zela ikusi zuenean, suntsitzea erabaki zuen: Eskultoreak, bere lanean akatsik txikiena aurkitu ondoren, suntsitu egiten duen gisa.

Aurorari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri zioten hilketagatik. Espetxe gehiena Ciempozuelosko zentro psikiatrikoan bete zuen, eta 1955ean hil zen.

Hildegart-ek argitaratutako lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hildegart bidezko sexu-hezkuntza 1931.

Hildegartek hamasei monografia argitaratu zituen, eta 150 artikulu baino gehiago Sozialista, Askatasuna, Berrikuntza (Gazte Sozialisten organoa) eta Lurra bezalako egunkarietan. Bere monografiak nazioarteko sexu-erreformatzaile garaikideen lanen zati propioez eta kopiez osatuta daude.[9] Horietako batzuk Hildegart hil ondoren berrargitaratuak izan ziren. Hildegarten liburuak digitalizatuta kontsulta daitezke Espainiako Liburutegi Digitalean (BNE).

  • Tres amores históricos. Estudio comparativo de los amores de Romeo y Julieta, Abelardo y Eloísa y los Amantes de Teruel/ Hiru maitasun historiko. Romeo eta Julieta, Abelardo eta Eloisa eta Teruelgo maitaleen amodoioen azterketa konparatiboa. Aldundiaren edizioak, Teruel 1930.[10]
  • El problema eugénico. Punto de vista de una mujer moderna/ Arazo eugenikoa. Emakume moderno baten ikuspegia. Gráfico Sozialista, Madril 1930.[11]
  • La limitación de la prole. Un deber del proletariado consciente/ Seme-alaben kopurua mugatzea. Langile kontzientziadunaren betebeharra, Gráfico Sozialista, Madril 1930.[12]
  • Educación sexual/ Sexu-heziketa, Gráfico Sozialista, Madril 1931.[13]
  • El problema sexual tratado por una mujer española/ Espainiako emakume batek aztertutako sexu-arazoa, Javier Morata, Madril 1931. Luis Hernández Alfonsoren hitzaurrearekin berrargitaratua. Morata, Madril 1977. ISBN 84-7112-057-7[14]
  • Sexo y Amor/ Sexua eta maitasuna, Cuadernos de Cultura 32, Valentzia 1931.[15]
  • La rebeldía sexual de la juventud/ Gazteriaren sexu errebeldia, Javier Morata, Madril 1931. Eduardo de Guzmanen hitzaurrearekin berrargitaratua. Anagrama argitaletxea, Bartzelona 1977. 262 orrialde ISBN 84-339-1302-6[16]
  • La Revolución Sexual/ Iraultza sexuala, Cuadernos de Cultura 41, Valentzia 1931.[17]
  • Profilaxis anticoncepcional. Paternidad voluntaria/ Antisorgailuen profilaxia. Borondatezko gurasotasuna, Orto, Valentzia 1931. "Medios para evitar el embarazo. Paternidad voluntaria/ Haurdunaldia saihesteko bitartekoak. Borondatezko gurasotasuna" izenburupean berrargitaratua. Julio Pi-ren (Mátaro 1937), titulu berarekin Guara argitaletxea, Zaragoza 1978, eta Hacer argitaletxeak (Bartzelona 1985)[18]
  • Malthusismo y Neomalthusismo. El control de la natalidad/ Malthusismoa eta Neomalthusismoa. Jaiotza-tasaren kontrola, Javier Morata, Madril 1932.[19]
  • ¿Quo vadis, burguesía?/ Quo vadis, burgesia? Libertad, Madril [1932]. Reeditado en Santonja, Gonzalo, La novela proletaria, Ayuso, Madril 1978[20]
  • ¿Se equivocó Marx...? ¿Fracasa el socialismo?/ Nahastu egin al zen Marx...? Sozialismoak porrot egin du?, Boro, Madril 1932.
  • Cómo se curan y cómo se evitan las enfermedades venéreas/ Nola osatu eta nola saihesten diren gaixotasun benereoak, Orto, Valentzia 1932.[21]

Bere bizitzan inspiratutako lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Idazlanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Aurora de sangre: vida y muerte de Hildegart /Odolezko egunsentia: Hildegarten bizitza eta heriotza (Eduardo de Guzmán), arg. Gregorio del Toro, Madril, 1972.[22]
  • Aurora de sangre o la virgen roja/ Odol-Aurora edo birjina gorria (Rafael Azcona), Jet Films 1977. Fernán Gómezen filmaren gidoia, Eduardo de Guzmanen eleberrian oinarritua.[23]
  • Hildegart, la virgen roja/ Hildegart, birjina gorria (Joan Llarch Roig), Bartzelona, Producciones editorial, 1979. 155 or.[24]
  • La virgen roja/ Birjina gorria (Fernando Arrabal), arg. Seix Barral, Bartzelona, 1987.[25]
  • Mi querida hija Hildegart/ Hildegart, nire alaba maitea (Carmen Domingo), arg. Destinoa, 2008.
  • Auroras Anlaß (Erich Hackl), Diogenes Verlag, Zurich 1987[26] (gaztelaniaz: Los motivos de Aurora/ Auroraren arrazoiak. Arte eta Literatura, La Habana, 1991; Arg. Trilce, Montevideo, 1996; Xixon: Hoja de Lata, 2020[27]).
  • La madre de Frankenstein/ Frankenstein-en ama (Almudena Grandes), Tusquets 2020.[28] Bosgarren eleberria da, eta Historias de una guerra interminable/ Gerra amaiezin baten istorioak izeneko seriekoa da.

Antzeslana

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1974 - Adolfo Celdránen La Virgen Roja antzezlana[29] “Corral de Comedias de Valladolid”[30] taldeak antzeztu zuen Juan Antonio Quintanaren zuzendaritzapean, Mery Marotoren eszenografiarekin eta Raimundo Pérezen musikarekin. Amparo Magdaleno Hildegarten ama Auroraren paperean eta Maribel Rodicio Hildegarten rolean. Sitgeseko Nazioarteko Antzerki Jaialdian estreinatu zuten, eta Madrilgo Alfil antzokian taularatu zuten geroago, eta ondoren, Valladoliden, zentsuraren hainbat aldaketarekin. Azkenean, debekatu egin zuten, "Fuerza Nueva" eskuin muturreko aldizkariko artikulu batek "muntaia onartezina" zela ebatzi zuelako.

Filmak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Mi hija Hildegart/ Nire alaba Hildegart (1977), Fernando Fernán Gómezek zuzendua, zuzendariaren eta Rafael Azconaren gidoiarekin, Amparo Soler Leal (Auroraren paperean) eta Carmen Roldán (Hildegart-en paperean) protagonista dituela. Eduardo de Guzmán, filmaren oinarri den jatorrizko liburuaren egilea, Aurora de sangre, bere liburuko pertsonaietako bat da, Manuel Galiana aktoreak filmean interpretatua.[31]
  • The red virgin (2014), Sheila Pye-k zuzendua.[32]
  • Hildegart oder Projekt: Superwoman (2016), Barbara Casparek zuzendua.[33]
  • A virxe roxa (2021), Marcos Ninek zuzendua.[34]
  • La virgen roja (2024), Paula Ortizek zuzendua.[35]

Musikalak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Jardín de sabiduría/ Jakinduria Lorategia (2015), Supergrupok konposatutako eta interpretatutako kanta (Aviador Dro, L-Kan eta La Monja Enana), Michael Nymanen musikarekin (Bird Anthem). 7133-2015 legezko gordailua.

Bere amari buruzko azterlan klinikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1989 - Guillermo Rendueles (psikiatra), Ciempozuelosen aurkitutako eskuizkribua: Aurora Rodríguezen historia klinikoaren analisia, Auroraren historia klinikoaren azterketa Ciempozueloseko ospitalean. Endymion, Madril, 1989, ISBN 84-7731-023-8.[36]
  • 2012 - Estudio psicoanalítico de la paranoia. El caso de la madre asesina de Hildegart/ Paranoiaren azterketa psikoanalitikoa. Hildegarten ama hiltzailearen kasua (Javier Fernández Soriano) Biblioteca Nueva, Madril, 2012.[37]

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1972 - Guzman, Eduardo: Aurora de sangre. Vida y muerte de Hildegart, Madril: Gregorio del Toro. (Berrargitalpena: Madril: La Linterna Gorra, 2014).[22]
  • 1979 - Llarch, Joan: Hildegart, la virgen roja, Bartzelona: Producciones Editoriales. ISBN 84-3651-383-5[38]
  • 1989 - Rendueles, Guillermo: El manuscrito encontrado en Ciempozuelos: análisis de la historia clínica de Aurora Rodríguez, Madril: Endymion. ISBN 84-7731-023-8. Auroraren historial klinikoa aztertzea Ciempozuelosko ospitalean.
  • 1991 - Cal Martínez, Rosa: A mí no doblega nadie: Aurora Rodríguez, su vida y su obra (Hildegart), Sada (Coruña): Ediciós do Castro. ISBN 84-7492-542-8[39]
  • 2006 - Ferrer Delso, Ventura: De Pepito Arriola a Hildegart, Colección Solaste, Editado pola Sociedad Cultural Valle-Inclán. Colabora o Concello de Ferrol-Cultura.[40]
  • 2007 - Sinclair, Alison: Sex and Society in Early Twentieth-Century Spain. Hildegart Rodríguez eta World League for Sexual Reform, Cardiff: Wales Presseko Unibertsitatea. ISBN λ0-7083-2017-4[41]
  • 2008 - Domingo, Carmen: Mi querida niña Hildegart,una historia que conmocionó a la España de la Segunda República Bartzelona: Destino.[42]
  • 2015 - Wittenzellner, Jana: Cómo escenificación la erudición: Hildegart Rodríguez y la sexología, Iberoromania, 81, or. 46-62.[43]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Gaztelaniaz) Cueva, Carmen G. de la. «Hildegart, la mujer del futuro» ctxt.es | Contexto y Acción (kontsulta data: 2024-12-31).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) «Hildegart Rodríguez» www.cultura.gob.es (kontsulta data: 2024-12-31).
  3. ↑ Rosa Montero. (2002). Historias de mujeres. Alfaguara ISBN 978-84-204-8301-6. (kontsulta data: 2024-12-31).
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) Arellano, Irene Ramírez de. (2018-02-07). «La mujer española 'creada' y asesinada por su madre por no ser perfecta» VICE (kontsulta data: 2024-12-31).
  5. ↑ Hildegard en el Wiktionary alemán
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «El Lyceum» Lyceum Club Femenino 2017-03-24 (kontsulta data: 2024-12-31).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) «Las mujeres en su sitio» Ateneo Madrid (kontsulta data: 2024-12-31).
  8. ↑ «Sexo y Modernidad en la España de la Segunda República. Los discursos de la ciencia» arbor.revistas.csic.es (kontsulta data: 2024-12-31).
  9. ↑ (Alemanez) Wittenzellner, Jana. (2017-04-15). Zwischen Aufklärung und Propaganda: Strategische Wissenspopularisierung im Werk der spanischen Sexualreformerin Hildegart Rodríguez (1914-1933). transcript Verlag ISBN 978-3-8394-3855-8. (kontsulta data: 2024-12-31).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Hildegart. (1930). Tres amores historicos: estudio comparativo de los amores de Romeo y Julieta, Abelardo y Heloisa y los amantes de Teruel. Ediciones de la Diputación (kontsulta data: 2024-12-31).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) Rodríguez, Hildegart. (2018-02). Colección Hildegart. el Problema Eugénico: Punto de Vista de una Mujer Moderna (1930). CreateSpace Independent Publishing Platform ISBN 978-1-9849-3459-8. (kontsulta data: 2024-12-31).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Hildegart (pseud.). (1930). La limitación de la prole: un deber del proletariado consciente. (kontsulta data: 2024-12-31).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) «Educación sexual» Biblioteca Digital Hispánica (kontsulta data: 2025-01-01).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) Hildegart. (1977). El problema sexual tratado por una mujer española. Ediciones Morata ISBN 978-84-7112-057-1. (kontsulta data: 2024-12-31).
  15. ↑ «Sexo y amor» Biblioteca Digital Hispánica (kontsulta data: 2025-01-01).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) Hildegart. (1977). La rebeldía sexual de la juventud. Editorial Anagrama ISBN 978-84-339-1302-9. (kontsulta data: 2025-01-01).
  17. ↑ «La revolución sexual» Biblioteca Digital Hispánica (kontsulta data: 2025-01-01).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Profilaxis anticoncepcional» Biblioteca Digital Hispánica (kontsulta data: 2025-01-01).
  19. ↑ (Gaztelaniaz) Carballeira, Hildegart Rodríguez. (1932). Malthusismo y neomalthusismo: El control de la natalidad. Javier Morata, Editor (kontsulta data: 2025-01-01).
  20. ↑ (Gaztelaniaz) Rodríguez, Hildegart. (2018-01-18). Colección Hildegart. ¿Quo Vadis, Burguesía?. CreateSpace Independent Publishing Platform ISBN 978-1-9839-7176-1. (kontsulta data: 2025-01-01).
  21. ↑ (Gaztelaniaz) Rodríguez, Hildegart. (1932). Se equivocó Marx ...?. Espartaco (kontsulta data: 2025-01-01).
  22. ↑ a b (Gaztelaniaz) Guzmán, Eduardo de. (1973). Aurora de sangre: vida y muerte de Hildegart. G. del Toro ISBN 978-84-312-0155-5. (kontsulta data: 2025-01-01).
  23. ↑ (Gaztelaniaz) «Aurora de sangre o La virgen roja guión cinematográfico» datos.bne.es (datos.bne.es) (kontsulta data: 2025-01-02).
  24. ↑ (Gaztelaniaz) Llarch, Joan. (1979). La virgen roja. Producciones Editoriales ISBN 978-84-365-1383-7. (kontsulta data: 2025-01-01).
  25. ↑ (Gaztelaniaz) Arrabal, Fernando. (2020). La virgen roja. Berenice ISBN 978-84-18089-17-6. (kontsulta data: 2025-01-01).
  26. ↑ (Alemanez) Hackl, Erich. (1989). Auroras Anlass. Verlag Volk und Welt ISBN 978-3-353-00493-2. (kontsulta data: 2025-01-01).
  27. ↑ (Gaztelaniaz) Hackl, Erich. (2021-02-14). Los motivos de Aurora. Hoja de Lata Editorial ISBN 978-84-16537-75-4. (kontsulta data: 2025-01-01).
  28. ↑ (Gaztelaniaz) Grandes, Almudena. (2020-02-04). La madre de Frankenstein: Agonía y muerte de Aurora Rodríguez Carballeira en el apogeo de la España nacionalcatólica, Manicomio de Ciempozuelos (Madrid), 1954-1956. Tusquets Editores S.A. ISBN 978-84-9066-792-7. (kontsulta data: 2025-01-01).
  29. ↑ «La virgen roja» www.adolfoceldran.com (kontsulta data: 2025-01-01).
  30. ↑ (Gaztelaniaz) «Corral de Comedias · Teatro Independiente» cdaem.mcu.es (kontsulta data: 2025-01-01).
  31. ↑ (Gaztelaniaz) Mi hija Hildegart (1977). (kontsulta data: 2025-01-01).
  32. ↑ (Gaztelaniaz) The Red Virgin (C) (2011). (kontsulta data: 2025-01-01).
  33. ↑ (Gaztelaniaz) Martínez, Malena. (2016-10-31). «Hildegart o el proyecto Superwoman, de Barbara Caspar» Las Críticas (kontsulta data: 2025-01-01).
  34. ↑ (Gaztelaniaz) La virgen roja (2021). (kontsulta data: 2025-01-01).
  35. ↑ (Gaztelaniaz) Aragón, Heraldo de. (2023-04-25). «Paula Ortiz rodará una película sobre la trágica historia de la 'hija perfecta' Hildegart» heraldo.es (kontsulta data: 2025-01-01).
  36. ↑ (Gaztelaniaz) Glez, Montero. (2021-06-10). «Manuscrito encontrado en Ciempozuelos» El País (kontsulta data: 2025-01-01).
  37. ↑ (Gaztelaniaz) Soriano, José Javier Fernández. (2012). Estudio psicoanalítico de la paranoia: el caso de la madre asesina de Hildegart. Biblioteca Nueva ISBN 978-84-9940-440-0. (kontsulta data: 2025-01-01).
  38. ↑ (Gaztelaniaz) Llarch, Joan. (1979). La virgen roja. Producciones Editoriales ISBN 978-84-365-1383-7. (kontsulta data: 2025-01-01).
  39. ↑ (Gaztelaniaz) Cal, Rosa. (1991). A mi no me doblega nadie: Aurora Rodríguez, su vida y su obra (Hildegart). Ediciós do Castro ISBN 978-84-7492-542-5. (kontsulta data: 2025-01-02).
  40. ↑ (Gaztelaniaz) Ferrol, Club de Prensa de. «De Pepito Arriola a Hildegart» Club de Prensa de Ferrol (kontsulta data: 2025-01-02).
  41. ↑ (Ingelesez) Sinclair, Alison. (2007). Sex and Society in Early Twentieth-century Spain: Hildegart Rodríguez and the World League for Sexual Reform. University of Wales ISBN 978-0-7083-2017-4. (kontsulta data: 2025-01-02).
  42. ↑ (Gaztelaniaz) Domingo, Carmen. (2008). Mi querida hija Hildegart: una historia que conmocionó a la España de la Segunda República. Ediciones Destino ISBN 978-84-233-4028-6. (kontsulta data: 2025-01-02).
  43. ↑ (Gaztelaniaz) Wittenzellner, Jana. (2015). «Cómo escenificar la erudición: Hildegart Rodríguez y la sexología» Iberoromania: Revista dedicada a las lenguas y literaturas iberorrománicas de Europa y América (81): 46–62. ISSN 0019-0993. (kontsulta data: 2025-01-02).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hildegart_Rodríguez_Carballeira&oldid=10114038"(e)tik eskuratuta