Pazko-opil

Bedoñan egindako karapaixoa (Debagoienan).

Pazko-opila ogi edo opil berezi bat da, amabitxiak edo aitabitxiak Pazkoz besoetakoari oparitzen diona. Eskualdearen arabera, itxura ugari ditu, nahiz eta gehienetan hiruki itxurakoa eta barnean arrautza oso bat ala gehiago eduki.

Izenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Askotariko izenak ditu:

mokotsa (eta horren aldaera, morkotsa) Durangaldean^[1]
karapaixoa (eta horren aldaerak garapaioa zein garipaua^[2]) Debagoienean^[1]
pazkopila, Bermeo eta Busturian
morrokotea Arratian, morrodua Izpuran, morrokua Donoztirin^[3]
adar-opila, Beran
aitatxi-opila edo amatxi-opila, Bortziri eta Baztanen
arrautz-opila Zerainen eta arranzopila (ranzopila) Arabako Lautadan^[1].

Opila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Baserriko ogiaren ore bera eramaten du baina barnean arrautzak eta txorizoak sartzen zaizkio. Ogiak hiruki itxura izaten du, Hirutasuna oroitaraziz^[4]. Labean sartzen da ondoren eta bertan arrautza egosten da eta txorizoa egiten. Txorizo eta arrautza kopurua alda daiteke^[5].

Azken urteotan era berriak ere egiten hasi dira, arrautzen ordez sagarra erabiliz, adibidez. Haurrentzako litxarreriazko karapaixo gozoak ere egiten dira, brioxa-opilarekin eta txokolatezko arrautzekin.

Karapaixo bat, hiru punta eta arrautzaduna
Karapaixo bat, hiru punta eta arrautzaduna

Ohitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Durangaldean mokotsa edo morkotsa esaten zaio eta Pazkoan oparitzen da. Horren ezaugarri bereziena opilaren erdian eramaten duen arrautza egosia da.

Debagoienan (Gipuzkoako mendebaldean) eta Aramaion (Araba) karapaixo edo garipaua izenarekin ezagutzen da eta Garizuma garaian izaten da. Arrautza egosiaz gain, txorizoak ere edikitzen ditu barnean. Amabitxi edo aitabitxiak urtero oparitzen dio besoetakoari, ezkontzen den arte^[6].