Edukira joan

Kristina Norvegiakoa

Wikipedia, Entziklopedia askea
 Artikulu hau hobetzeko lanean ari da wikilari bat.
Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan.
Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko.
Kristina Norvegiakoa

Bizitza
JaiotzaBergen, 1234 (egutegi gregorianoa)
Herrialdea Norvegia
HeriotzaSevilla, 1262 (egutegi gregorianoa) (27/28 urte)
Hobiratze lekuaColegiata de San Cosme y San Damián (Covarrubias) (en) Itzuli
Familia
AitaHaakon IV.a Norvegiakoa
AmaMargrete Skulesdatter
Ezkontidea(k)Filipe Gaztelakoa  (1258 (egutegi gregorianoa) -
Anai-arrebak
LeinuaHouse of Sverre (en) Itzuli
Jarduerak
Lantokia(k)Norvegia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakristautasuna
Find a Grave: 8124875 Edit the value on Wikidata

Kristina Norvegiakoa (antzinako eskandinavieraz: Kristin Habkonardottir, norvegieraz: Kristina Håkonsdatter; Bergen, Norvegia, 1234 – Sevilla, Andaluzia, 1262) Norvegiako printzesa izan zen, Haakon IV.a Norvegiakoa eta Margarita Skulesdatter errege-erreginen alaba.[1][2][3][4][5][6][7][8][9]

Gaztelako infanta ezkontidea izan zen, Fernando III.a Gaztelako Santuaren seme Felipe Gaztelakoa infantearekin ezkontzeagatik, eta zenbait autorek adierazi dutenez, «printzesaren datu biografiko eskasek, bere jatorri urrunak eta bere heriotza goiztiarrak» eragin dute hainbat literatur kontakizunen protagonista bilakatzea.

Bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzuek «Erdi Aroko figura erromantikotzat» jotzen dute printzesa hori, eta, zenbait egileren arabera, «eleberri bat baino gehiago» protagonizatu du, «bere bizitza eta patu tristearengatik». Emiliano García Estebanek adierazi zuenez, Kristinaren bizitza, Erdi Aroko beste printzesa askorena bezala, «historiaz eta kondairaz beteta» dago, eta hori, historialari horren ustez, ez da batere ezohikoa. Kondairaren arabera, Alfontso X.a Gaztelako Jakintsuak Norvegiako erregeari bere alaba bat bidali eta berarekin berriro ezkontzeko eskatu ostean iritsi zen printzesa Espainiara, bere emaztearen, Aragoiko erregina Violante Aragoikoa (Yolanda Aragoikoa), Jaime I.a Aragoikoaren alabaren, antzutasunean oinarrituta. [oh 1]

Hala ere, kondaira horren faltsutasuna frogatu da, 1258an Yolanda erreginak hainbat seme-alaba izan baitzituen. Norvegiako erregeak Kristina printzesa Gaztelara bidali zuen 1257an, erregearen anaietako batekin ezkontzeko eskatuz, eta Gaztelara bidean, printzesa, Loðinn leppur enbaxadorearekin batera, Ingalaterratik, Normandiatik, Frantziatik eta Aragoitik igaro zen. Azken lurralde horretan, Jakue I.a Aragoiko Konkistatzaileak ohore guztiekin egin zion harrera egiteaz gain, berarekin ezkontzeko proposamena egin zion.[oh 2][oh 3] Eta Martinez Santamarta historialariak honako hau esan zuen Gaztela eta Norvegiako erresumen arteko ezkontza batasun horri buruz, Alfontso X.ak nahi baitzuen:

Ondorioz, Tønsbergeko Kristinaren bizitza XIII. mendeko Gaztelan bizi zen norvegiar baten pasadizo bitxia baino ez da. Loturak ez zuen ia eragin praktikorik izan: Cristina ondorengorik gabe hil zen. Alfontso X.ak ez zuen Alemanian zuen botere posizioa luzaroan mantendu, eta Norvegiak ezin izan zion Gaztelari lagundu, ez inperioaren kontrako erasoan, ezta Itsasartean musulmanen aurkako itsas borrokan ere. Norvegia eta Gaztela ez ziren berriro saiatu aliantza bat ehuntzen Erdi Arotik aurrera. 1958an Kristinaren gorpua agertu izan ez balitz, ez ginatekeen gehiago pertsonaiaz gogoratuko.

1258ko urtarrilean Valladoliden zegoen gortera iritsi zenean, Kristina printzesa erregearen anaiei aurkeztu zitzaien, eta batez ere Fadrique Gaztelakoa eta Felipe Gaztelako infanteei, zeinen artean senarra aukeratu behar zuen. Itxuraz, printzesari gehiago gustatu zitzaion Felipe Fadrique baino, azken horrek ezpainean zuen orbain baten ondorioz aurpegia desitxuratua baitzuen, baina ondorengo dokumentu batean, Alfontso X.a Jakintsuak aitortu zuen bere erabakia izan zela printzesa norvegiarra bere anaia Feliperekin ezkontzea, eta, beharbada, Kinkadek adierazi zuen bezala:

Helburua laguntza militarra lortzea zen, baldin eta bere anbizio inperialak armekin defendatu behar bazituen, eta laguntza materiala, batez ere itsasontziena, bere proiektu afrikarrerako. Norvegiarrei ere interesatzen zitzaien harreman hori, batez ere arrazoi komertzialengatik, Gaztelan ugari ekoizten zen garia behar baitzuten.

Rocamadourreko Andre Mariaren irudia. (Sevillako San Lorenzo eliza).

Felipe infantea, Kristina Norvegiako printzesaren senarra izan zena, Sevillako artzapezpikugaia izan zen 1258. urtera arte, Toledoko katedraleko kalonjea, Burgosko katedralean onuradun izan zena eta Valladolideko Kolegiatako, Castrojerizko Kolegiatako eta San Cosubimeko eta San Damiango kolegiatako abad izan zena.

Felipe infantearen eta printzesa norvegiarraren arteko ezkontza 1258ko martxoaren 31n ospatu zen Valladoliden. Alfontso X.a Jakitunak hainbat jaurerri eta jabetza eman zizkion Felipe infanteari, besteak beste, martiniega (San Martin egunean ordaintzen zen zerga zaharrenetakoa), portazgoa (bidesari zerga zaharra), juduen errenta eta Avilako gainerako errege-petxak (kontribuzioa), baita Toledoko artzapezpikutzako tertzioak eta Avilako eta Segoviako apezpikutzakoak ere, Purchenako haraneko musulmanek eta Valdecornejako ondareak erregeari ordaintzen zizkioten errentak, El Barco de Ávila, Piedrahíta, La Horcajada eta Almirón hiribilduek osatzen zutena. Felipe infanteak Sevillako artzapezpikutzan utzitako hutsunea ez zen bete 1259ko maiatzera arte, Alexandro IV.a 181. aita santuak Raimundo de Losana Sevillako artzapezpiku izendatu zuen arte.

Crónica de Alfonso X (Alfontso X.aren Kronika) lanean, infanteari jabetza horiek emateari buruz, honako hau esaten da: «inoiz ez zion erregerik egin nahi izan bere anaietako inori, ezta beste inori ere, Extremaduretako inon ezer eman nahi izan», eta, beraz, haurrak izandako galera partzialki konpentsatzen zen Sevillako artxidiozesiari uko eginez, Antonio Balleteros historialariak adierazi zuen bezala.

Ezkontza egin ostean, Kristina printzesaren jarraigoa bere herrialdera itzuli zen, Ivar eta Thorleit «gerlari ausartak» izan ezik, gurutzadan parte hartzeko Jerusalemera bidaiatzea pentsatu baitzuten. Eta garai hartako norvegiar lekukotasunen arabera, printzesaren segizioko kideak oso pozik itzuli ziren Gaztelan egin zitzaien harrera bikainarengatik

Ezkonberriak Sevillako San Lorentzo kalean kokatu ziren, eta, beharbada, Vib-Arragel jauregiaren zatiren batean.[oh 4] Garai hartan Fadrique infantearena zen jauregi hori, Feliperen anaiarena, eta hark agindu zuen Don Fadriqueren Dorrea deiturikoa eraikitzea, gero Sevillako Udalarena izan dena. Felipe infantea Sevillako hiriburuan bizi zela frogatzen duen froga bat zera da, 1260an Antso Gaztelako infanteak, Fernando III.aren seme eta une hartan Toledoko artzapezpiku zenak, Sevillan «gurutze altxatuarekin» sartu nahi izan zuen, eta Sevillako artzapezpiku Raimundo de Losanak gogor egin zion aurka bere pribilegioak defendatzeko, baina Alfonso X.a erregeak, Felipe, Manuel eta Luis anaien aurrean, urte hartako abenduaren 14an berretsi zuen ez Toledoko artxidiozesiari ez Sevillakoari ez zitzaiela kalterik egingo «kasu hura» zela eta.

Felipe eta Kristina infanteak bizi ziren jauregitik gertu, Santa Barbara baseliza eta ospitalea zegoen, San Lorentzo elizaren ondoan, eta baseliza horretan, zenbait lekukoren arabera, infanteak margolan handi bat jarri zuen, Rocamadorko Andre Maria irudikatzen zuena, Frantzian asko gurtzen zutena. Eta tradizioaren arabera, haurrak irudi hori ekarri zuen, zeinen aurrean Kristina printzesa sarritan makurtu baitzen hiri horretara egin zuen azken bidaian, Parisko bere osaba Luis IX.a Frantziako erregearen oparia izan zelarik. Eta Felipe infanteak, zeinak, itxuraz, «bere emaztea kontu handiz mimatzen zuenak», Santa Barbarako ospitaleko elizan Olaf II.a Norvegiakoari — Stiklestadeko guduan daniarren aurka borrokatuz hil —, San Olaf bezala ezagunagoari, eta Norvegian debozio handia erakusten zaionari, aldare bat eraiki zion.[oh 5] Gainera, Hernández Parralesen arabera, XIV. mendean Rocamadorko Ama Birjinaren koadroaren erreprodukzioa egin zen Sevillako San Lorenzo parrokian oraindik gordetzen den horma-pintura batean. Beste autore batzuek, Manuel Jesús Roldan historialariak adibidez, XIV. mendearen amaieran egin zela diote, eta «legendaz eta apokraziaz betetako» irudia dela.

Don Fadrique dorrea, Sevilla

Tradizioaren arabera, Kristina printzesa, bere jaioterriaren herrimina zuena, eta senarrak eskaintzen zizkion zaintzak gorabehera, malenkoniaz hil zen hogeita zortzi urte zituela eta San Fernandoren semearekin lau urtez ezkonduta eraman ostean.[oh 6] Eta, bestalde, Kinkade irakasleak ohartarazi zuen bezala, Felipe infantea, bere iloba Don Juan Manuelek Libro de la caza liburuan idatzi zuenez, ehizaren oso zalea izan zen, Enrique, Manuel eta Alfontso X.a anaiak bezala.

Errealitatea, garaiko kroniken arabera behintzat, Kristina printzesa 1262an hil zen Sevillan beroaren ondorioz, Crónica de Alfonso X lanaren arabera, ez baitzegoen ohituta. Emaztearen heriotzak Felipe infantearengan eragina izan zuen, seme-alabarik eman ez zion eta. «Hondamen moral handiak» sortu zituen eta anaia zuen erregearen grazia galduta. Adrian Elias Negro Cortés historialariak, bere aldetik, Kristina printzesari eta Gaztela eta Norvegiako harremanei buruz honakoa esan zuen:

Alfontso X.a Felipe infantearen alde jarri zuena, zalantzarik gabe, bere anaiak eliz karrerarekiko zuen interes falta izan zen, eta Feliperen ezkontzak Sevillako egoitzan pertsonaia fidagarri eta eskarmentudunago bat, Remondo de Losana, Segoviako apezpiku eta Don Manuel infantearen lagun eta aliatu handia kokatzeko aukera eskaintzen zuen uste sendoa.

1262an Cristina Norvegiakoa hil ondoren, Felipe infantea Inés de Guevara izeneko emakume batekin ezkondu zen, 1265ean hil zena eta Felipe infantearekin batera lurperatuta dagoena Villalcázar de Sirgako Andre Maria Zuriaren elizan. Ondoren, Leonor Rodríguez de Castrorekin ezkondu zen, hirugarren eta azken aldiz, Jaime de Salazar Achak Guerau Rodrigo de Castro deitzen duen Rodrigo Fernandez de Castroren alaba, Cigales, Mucientes eta Santa Olallako jauna izan zena.

Hilobia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Norvegiako Kristina printzesaren hilobia. (Covarrubiasko kolegiata).

1756ko eskuizkribu batean agertzen denez, Norvegiako Kristina Covarrubiaseko kolegiatan lurperatu zuten. Eskuizkribu hori tenplu horretako artxiboan gordeta zegoen, eta bertan, bere gorpuzkiak klaustroko argitxo batean zeudela adierazten zen.[oh 7] Eta zera komeni da gogoratzea:

1958ko apirilaren 13an printzesa zenari omenaldi bat egin zitzaion, bere hilobiaren ondoan jarritako oroitarri bat jarri zela:[10]

« PRINCESA CRISTINA, HIJA DEL REY DE NORUEGA HAKON HAKONSSON. NACIDA 1234. CASADA EL 31 DE MARZO DE 1258 CON EL INFANTE D. FELIPE, ABAD DE COVARRUBIAS. FALLECIDA EN SEVILLA 1262. (CRISTINA PRINTZESA, HAKON HAKONSSON NORVEGIAKO ERREGEAREN ALABA. 1234AN JAIOA. 1258KO MARTXOAREN 31N EZKONDU ZEN COVARRUBIASKO ABADE FELIPE INFANTEAREKIN. SEVILLAN HILDAKOA 1262.) »

Printzesaren gorpuzkiak gordetzen dituen hilobia XIII. mendekoa da eta Hontoriako kareharriz landua izan zen, estilo gotikokoa da eta Burgosko Huelgas monasterioan kontserbatutako batzuen mota berekoa, eta kolegiataren klaustroaren hegoaldeko hormako lehen arkosolioan aurkitzen da. Hilobi-kutxaren aurrealdea erdi-puntuko arkuteriaz eta landare-motiboz apainduta dago, eta aldi berean, hilobiaren alde txikiak, burukoak eta oinetakoak, zizelkatu barik daude.[11] Hala ere, hilobiak ez du inskripziorik edo elementu heraldikorik, eta, beraz, Maria Teresa Lopez de Guereñok adierazi zuenez, «Norvegiako printzesaren ehorzketa dela onartuz gero, lekuaren aukeraketaren justifikazioa haren senarra Felipe infantea, Covarrubiasko abadea, izan zelako izango zen».

1958an hilobiaren edukia aztertu zuten, eta barruan zurezko hilkutxa bat zegoen, zetazko oihal zati batzuk eta emakume baten gorpu momifikatua zituena, 26 eta 28 urte bitarteko adina zuena.[oh 8][oh 9] Datu anekdotiko gisa, komeni da aipatzea printzesaren hilobia «maitasun-dei» bihurtu dela ezkongai diren emakume gazteentzat, zaila egiten baitzaie nahi duten senargaia aurkitzea; horregatik, hura aurkitzeko, hilobiaren ondoan dagoen kanpaiak jotzen dute.

Aintzatespena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Tenpluaren portadaren aurrean, printzesaren brontzezko estatua bat altxatzen da, 1978ko apirilean egin zitzaion omenaldia zela eta. Norvegiako hainbat pertsona ospetsu eta Tønsbergeko Udal Banda bertaratu ziren. Harrezkero, Norvegiako gobernuaren eta Covarrubias hiribilduaren arteko harreman ofizial eta ofiziosoak bata bestearen atzetik etorri dira, eta Norvegiako Printzesa Kristina Fundazioa sortu da. Fundazio horren helburu nagusia, Gaztelako udalerrian San Olaf Norvegiako patroiari eskainitako kapera bat eraikitzea izan zen. Fundazio horrek eta Norvegiak Espainian duen enbaxadak, irailaren amaieran (San Olaf Kapera inauguratu zen egunean), Norvegiako musika jaialdia ospatzen dute urtero, Covarrubiasen Norvegiako produktu tipikoen azoka txiki batekin.
  • Kondairak dioenez, maitasuna aurkitu nahi duten dontzeila neskazaharrek printzesaren hilobiraino joan eta klaustro gotikoko kanpaia jo baino ez dute egin behar, printzesak hura aurkitzen lagun diezaien, eta haien maitasuna hark bizi izan zuena baino zoriontsuagoa izan dadin.
  • 2011ko irailaren 18an, Covarrubiasetik hiru bat kilometrora, San Olaf Kapera inauguratu zen. Kapera altzairu ijeztuz eta zurez egin zen, eta Norvegiako Printzesa Kristina Fundazioak, Norvegiako gobernuak eta Gaztela eta Leongo Juntak sustatu zuten. Hala, senarrak egindako promesa bete zen, biiz zela ezin izan zuen, gazte hil zen eta.
  • Bada Europako arte martzial historikoen ikasketa eta praktikara dedikatzen den kirol klub bat (Esgrima zaharra), printzesa horren omenez izendatua izan zena: Norvegiako Kristina Printzesa Kirol Kluba; Covarrubiasen sortua eta gaur egun Burgosen diharduena.

Pertsonaia literarioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Kristina printzesa 1258an Gaztelara iritsi zenean, Violante (Yolanda Aragoikoa) erreginak Alfontso X.arekin izan zituen lau seme-alaba erdituak zituen: Berenguela, Beatriz eta Leonor infantak eta Fernando de la Cerda tronuaren oinordekoa. Hori zela eta, Gaztela Norvegiara hurbiltzeak ez zuen zerikusirik izan Alfontso X.aren emaztearen antzutasunarekin, baizik eta Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadore koroatua izateko Alfontso X.aren anbizioarekin, Inperioko Fecho bezala ezagutzen den enpresan. Cfr. Álvarez Cifuentes (2021), 95. or.
  2. ↑ Hernandez Parrales historialari eta presbiteroak honelaxe deskribatu zuen Cristina printzesak Gaztelako lurretara egindako bidaia: «Alfontso Jakitunak, Haakon II.a Norvegiako erregearekin harreman eta harreman adiskidetsuak izan nahi zituenez, enbaxada ugaria bidali zion, haren alaba, Kristina printzesa ederra, bere anaietako batekin ezkontzeko eskatuz. Eta Gaztelako bihotzetik, bertan zeuden aberatsen mezulariak irten ziren, Norvegiako Erregeak adeitasunez hartu zituenak, Gaztelako Erregearen nahietara makurtuz, baldintza bakar batekin: infantak bere senarra libreki aukeratu behar zuela Alfontso X.aren anaien artean. Kristina abiatu zen itsasaldirako propio egindako ontzi batean, ehun zaldunek, Hamarreko apezpikuak eta goi mailako damek lagunduta. Frantziara iristean, markatutako norabidea aldatu egin zen, eta Kristinak herrialdea zeharkatu zuen, Narbonatik pasatuz Espainiako mugarantz, eta, han, Jaime Konkistatzaile jaunak, Aragoiko Erregeak, ohorez bete zuen du. Handik egun gutxitara Burgoserako bideari ekin zion, eta iritsi baino lehen Luis infantea etorri zitzaion, eta haren atzetik zaldun mairu eta kristauen segizio distiratsua. 1257. urteko Gabon-gaua Kristinak Las Huelgas monasterioan eman zuen, eta Berenguela Erregearen arrebak baldakin ederra eskaini zion. Eta Palentziara iritsi baino lehentxeago, Gaztelako erregeak atseginez eta pozik hartu zuen  printzesa». Cfr. Hernández Parrales (1959), or. 198-199.
  3. ↑ Adrián Elías Negro Cortés historialariak adierazi zuenez, Kristina printzesak Gaztelara egindako bidaia xehetasunez ezagutzeko bi iturri nagusiak, bata norvegiarra eta bestea gaztelarra, Hakonar saga Hákonarsonar dira, Norvegiako Haakon IV.aren erregealdia kontatzen duena, printzesaren aita, eta bestea, Alfontsoren Kronika. Cfr. Negro Cortés (2020), or. 268.
  4. ↑ El nombre de Vib-Arragel, como señaló el historiador Francisco Aguilar Piñal, se hace eco de la tradición que sitúa en ese emplazamiento el palacio de los reyes de la Taifa de Sevilla entre los siglos VIII y XI. Y sobre las ruinas del palacio se alzó en el siglo XIII el monasterio de San Clemente de Sevilla, que ya en 1260 estaba habitado por religiosas que provenían del monasterio de las Huelgas de Burgos. Cfr. Aguilar Piñal (2002), p. 125.
  5. ↑ El cuadro o imagen de San Olaf posiblemente desapareció, según el sacerdote Hernández Parrales, al ser destruido el hospital de Santa Bárbara y agregado el solar en el que se hallaba a la parroquia de San Lorenzo. Cfr. Hernández Parrales (1959), p. 200.
  6. ↑ Hay una leyenda, basada en una saga islandesa, que afirma que la princesa Cristina murió de tristeza porque al infante Felipe, su marido, le apasionaba la caza, y ella, mientras le aguardaba, hacía sonar una campana a fin de que supiera que lo esperaba impacientemente. Cfr. García Esteban (2003), pp. 30-31.
  7. ↑ En un manuscrito del año 1756 de 132 folios, como señaló el padre Rufino Vargas Blanco, en el que se recogieron con mucha fidelidad documentos concernientes al Infantado de Covarrubias y a la colegiata, hay un fragmento del folio 75, número 96, que dice así: «D. FERNANDO ROIZ SUCEDIO AL INFANTE D. FELIPE FERRANDEZ, HIXO DEL SANTO REY D. FERNANDO, EN LA ABADIA DE COVARRUBIAS, DO ENTERRO A LA SEÑORA INFANTA CRISTINA SU ESPOSA». Y en otro fragmento del folio 75 vuelto del revés, número 197, dice así: «Al dicho D. Fernando (otras veces escribe Ferrando), sobiole el rey en Abad de Covarrubias do lo era el Infante D. Felipe Ferrandez de Castilla, electo Arzobispo de Sevilla, que cassó con D. Cristina Olav, Princesa de Decia, Noruega e Dinamarca, e finada iogue en la Claustra de Covas-Rubias en su locillo de los que y son para cada el suyo apegados. Al cual soterramiento estodieron con el Abad D. Fernando Roiz favorecido del Infante e de su hermano el rey Alfonso Sabio D. Félix de Sarabia su debdo e Gil Mendez Jacobitas, cuemo el, que y eran el en suya folga de la temporada, e anotáronlo ende». Esos fragmentos del folio 75 prueban sin lugar a dudas que la princesa Cristina recibió sepultura en la Colegiata de Covarrubias, como indicó su descubridor, el padre Rufino Vargas. Cfr. Vargas Blanco (1958), pp. 185-186 y 188.
  8. ↑ Los fragmentos textiles hallados en el sepulcro en 1958 debían ser, según algunos autores, del manto y de la camisa interior de la difunta, y por su aspecto han sido relacionados con algunos hallados en las tumbas del monasterio de las Huelgas de Burgos, lugar de sepultura de numerosos miembros de la realeza castellana. Cfr. VV.AA. (2020), p. 208.
  9. ↑ Los médicos presentes en la apertura del sepulcro en 1958 certificaron que se halló: «un esqueleto en parte momificado y de una longitud de un metro setenta y dos centímetros. El cráneo es pequeño y conserva completa la dentadura, de dientes muy iguales, pequeños y finos, sin caries de ninguna clase. El tórax bien desarrollado y ancho, costillas estrechas y delgadas, esternón corto. Las manos momificadas con dedos cortos y finos; algunos conservan las uñas largas y afiladas. Los dedos de los pies largos y bien osificados, así como el fémur, tibia y peroné. Pelvis no muy grande, pero con diámetros y conformación características del sexo femenino. La porción ilíaca inclinada hacia fuera y atrás, y el arco pubiano curvilíneo. Todo lo cual indica ser un esqueleto del sexo femenino, perteneciente a una mujer de estatura elevada, joven y fuerte, y de una edad aproximada de 26 a 28 años». Cfr. Vargas Blanco (1958), pp. 186-187.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ «Cristina de Noruega - Bilatu Bideoak» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  2. ↑ «Cristina de Noruega | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) García, Pepa. (2023-11-20). «Kristina de Noruega en Covarrubias, del misterio a la eternidad | Burgos» Etheria Magazine (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  4. ↑ Centro de Tecnología de la Imagen - UMA. (2016-04-05). Kristina de Noruega: Una princesa en Covarrubias. (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  5. ↑ «Cristina de Noruega - Bilatu Bideoak» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) EF, Redacción. (2014-04-21). «La princesa Cristina de Noruega» España Fascinante (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Torre, Jesus Maeso de la. (2024-01-04). «La princesa Cristina de Noruega • La Aventura de la Historia» La Aventura de la Historia (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «La curiosa conexión de Cristina de Noruega con una capilla vikinga de Burgos» historia.nationalgeographic.com.es 2024-05-14 (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Nao, Fran de La. (2018-05-07). «CRISTINA DE NORUEGA, INFANTA DE CASTILLA» LA VIEJA ESPAÑA (Noiz kontsultatua: 2024-08-11).
  10. ↑ Diario de Burgos, Homenaje en Covarrubias a la Infanta Cristina de Noruega, 15 de abril de 1958.
  11. ↑ VV.AA. 2020, 208 orr. .

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Kristina_Norvegiakoa&oldid=9876546"(e)tik eskuratuta