María Salas Larrazábal

Wikipedia, Entziklopedia askea
María Salas Larrazábal

lehendakari

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaría Presentación Salas Larrazábal
JaiotzaBurgos, 1922ko azaroaren 22a
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 2008ko azaroaren 15a (85 urte)
Familia
Anai-arrebak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakkazetaria eta idazlea

Mary Salas Larrazábal, jaiotzez, María Presentación Salas Larrazábal (Burgos, 1922ko azaroaren 22a, Madril, 2008ko azaroaren 15a) idazle, kazetari, helduen hezkuntzako espezialista eta Espainiako emakume laikotzaren aitzindaria izan zen. Acción Católica/Ekintza Katolikoari lotuta egon zen, Manos Unidas GKEaren lehen lehendakaria izan zen. 1960an berdintasunaren aldeko borrokan aitzindaria izan zen, eta Espainiako genero-ikasketen aitzindari izan zen Emakumearen Azterketa Soziologikoen Mintegiaren sortzaileetako bat izan zen; ondoren, 1986an, Emakumeari buruzko Azterlanen Foroa sustatu zuen.[1]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aita jenerala zuen.[2] Filosofia eta Letrak ikasi zituen eta Filologia Semitikoan lizentziatu zen, unibertsitatera emakume gutxi joaten zenean; kazetaritza ere ikasi zuen Eskola Ofizialean.[3]

Ekintza Katolikoko Emakumeen Kontseilu Goreneko presidenteordea izan zen, eta Emakumeen Elkarte Katolikoen Munduko Batasuneko Helduen Hezkuntza Batzordeko arduraduna. Mundu osoan zehar bidaiatzera behartu zuen karguetako bat izan zuen, eta gero bere liburuetan ezagutu zituen errealitate oso desberdinak islatu zituen. Madrilgo neskentzako unibertsitate-egoitza bakarretako bat ere zuzendu zuen.[3]

Bizitza osoan, Acción Católica/Ekintza Katolikoari —haren buruzagi nazionala izan zen hogei urtez baino gehiagoz— eta Kultura Popularreko Zentroei lotuta egon zen, 1968 arte buru izan baitzen.

1960an, María Laffittek bultzatutako Emakumearen Azterketa Soziologikoen Mintegiaren sortzaileetako bat izan zen. Bertan, Lilí Álvarez edo Elena Catena, Consuelo de la Gándara, feminismo moderatu eta intelektualaren gunea, Espainiako genero-ikasketen aitzindari izan zen.[4]

Manos Unidas-en sortzaileetako bat[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1960an, Manos Unidasen sortzaile eta lehen presidente nazionala izan zen, eta, Pilar Bellosillorekin batera (Vatikanoko II. Kontzilioan Espainiako emakume auditore bakarra), Emakumeen Erakunde Katolikoen Mundu Batasunaren funtsezko pieza izan zen.

Maria Salas arduratu zen Espainian «Gosearen aurkako kanpaina» abiarazteaz, eta erakundearen oinarrizko ideiak zabaltzeko idatzi ziren lehen artikuluetako asko, 1955eko UMOFCren sorrera-agirian jasotako ideien zabalkundea, non «goserako gerra» esaten baitzen, bere lumari zor zaio.

1968an Afrika beltzera joan zen, emakumea sustatzeko misio batean. Kinshasan (Kongoko Errepublika Demokratikoa) bilera bat egin ondoren, Boli Kostan, Kamerunen eta Senegalen ibili ziren, ekialdeko buruzagi katolikoak independentziaren aro berrian prestatzeko. Aurretik Argentinan, Kolonbian eta Mexikon ibili ziren, UNESCOk zuzendarien prestakuntzarako ordaindutako hilabeteko ikastaroan. Eta Madagaskarren, landa-eremuko emakumeak hezteko erabili zuten.[5]

Bere misioen artean, aztarna sakonena utzi zuena Indiara eraman zuena izan zela azaldu zuen bere memorietan. «Gosete izugarria izan zen, azkena, nire ustez. Erroman, Acción Católicari agindu zioten bilketak egiteko. Egoera larria zen, jende asko hiltzen ari zen. 110 milioi pezeta atera genituen. Zer behar zuten galdetu genion Indira Gandhiri. Esan ziguten arroza eta Bombayko portura iristen zitzaizkien laguntzak garraiatzeko ibilgailuak».[5]

1977an, Burgosko Diputatuen Kongresurako hautagai izan zen, Joaquín Ruiz-Gimenezek sustatutako Ezker Demokratikoko alderdiaren eskutik.

Ecclesia eta Vida Nueva aldizkarietan maiz parte hartu zuen eta Signo aldizkariaren ibilbide berrian ohiko zutabegile izan zen, 2008ko ekainean irakurleei agur esan zion arte, gaixotasuna larriagotu egin baitzitzaion.

Emakumeen eskubideekiko konpromisoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1959an argitaratu zuen bere lehen lana: Nosotras, las solteras/ Geu, ezkongabeok, ez ezkontzea erabakitzen zuten emakumeei eskainia. Bere biografoak azaldu zuenez, aukera pertsonal hori duindu eta urrundu egin nahi izan zuen, «txiste askotan agertzen zen ezkongabetasun garratzetik».[3]

1960an, María Laffittek bultzatutako Emakumearen Azterketa Soziologikoen Mintegiaren sortzaileetako bat izan zen. Espainiako genero- eta berdintasun-azterketen aitzindari izan zen Laffitte, eta zubia izan zen feminismo moderatuaren (orbita demokratistatik hasita) eta talde feminista aldarrikatzaileenen artean.[4]

Emakumeen eskubideen defentsan hartutako konpromisoari dagokionez, Pio XII aita santuak bultzatu zuen konpromiso feministan, Pedro Miguel Lametek Alandarren egindako omenaldian bere hitzak gogoratu zituen. “1950eko hamarkadan, emakume katolikoak espazio guztiak hartzera animatzen zituen. Feminismo kristaua aurkeztu nahi izan zuen, feminismo laikoaren indarra ikusten baitzuen. Oihan mundu bat gizaki bihurtzeko emakumeak lan asko zuela esaten zuen. Nik Erroman entzun nion, eta begira zer esan nahi zuen horrek Espainiako emakumeentzat, eskubiderik ez genuontzat.”[1]

1986an, Emakumeari buruzko Azterlanen Foroa (FEM) sortzea bultzatu zuen, Pilar Bellosillo, Dolores Alexander eta Marifé Ramosekin batera. Emakume kristauek Europako sareekin hausnartzeko gune bat da, eta ekumenismoan zeruertza ireki zuen.[6][7]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1996 Alandar aldizkariaren saria, emakumeen eskubideen alde egindako lan nekaezinagatik.[8]
  • 2001. urtean bere izena Madrilgo Erkidegoko Emakumearen Kontseiluak antolatutako “100 mujeres del siglo XX que abrieron camino en el siglo XXI / XX. mendeko 100 emakume, XXI. mendean bidea ireki zutenak” erakusketan sartu zen.[9]
  • 2004 Bravo saria! Espainiako apezpiku-konferentziaren saio berezia,[10] ibilbide pertsonal eta dibulgatzaile luzeagatik, bai argitaletxeetan bai kazetaritzan, emakumearen duintasuna eta misioa gizartean eta Elizan sustatzearen alde, hori guztia kristau eta elizarekiko konpromiso sendoarekin[11]

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Nosotras las solteras/ Gu ezkongabeak (1959) Juan Flors, editorea. Remanso bilduma
  • De la promoción de la mujer a la teología feminista: cuarenta años de historia/ Emakumearen sustapenetik teologia feministara: berrogei urteko historia. (1993)

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Mary Salas con sus palabras 1922-2008 / Mary Salas bere hitzekin, 1922-2008 (2012) . Argitaletxea: Familia Salas Larrazábal, Amparo Echeverríak egindako biografiaren eta testuen bilduma.[12]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Pedro Miguel Lamet. (16 de noviembre de 2008). «El alegre cansancio » Ellacuría y Mary Salas: abrazo en el cielo» blogs.21rs.es.
  2. ↑ «Diario YA se une al dolor por la pérdida de Mary Salas» www.diarioya.es.
  3. ↑ a b c González, Angélica. Mary, católica y feminista. .
  4. ↑ a b de la Fuente, Inmaculada. (24 de enero de 2012). Elena Catena, impulsora de la literatura femenina. .
  5. ↑ a b «MARY SALAS: “NUNCA TIENE NADIE TODA LA RAZÓN” » Redes Cristianas» www.redescristianas.net (Noiz kontsultatua: 2022-04-10).
  6. ↑ «Teología femenina y feminista en España - Revista alandar» www.spip.alandar.org.
  7. ↑ «Entrevista a la teóloga Mª José Arana, RSCJ, premio Alandar 2.014: “Me duele la lentitud y el inmovilismo eclesial con respecto a la mujer” » Redes Cristianas» www.redescristianas.net.
  8. ↑ «Premios alandar - Revista alandar» www.spip.alandar.org.
  9. ↑ «Centro de Estudios de la Mujer - 100 mujeres del siglo XX que abrieron camino a la igualdad en el S.XXI» mujeres.usal.es.
  10. ↑ «Mary Salas, una fémina valiosa y comprometida» Vida Nueva - Revista y portal de noticias religiosas y de Iglesia 20 de noviembre de 2008.
  11. ↑ Actualidad informativa (Conferencia Episcopal Española). 1 de abril de 2010.
  12. ↑ «Fundación Pía Autónoma y la Familia de Salas Larrázabal presentan el libro “Mary Salas con sus palabras 1922-2008”» www.revistaecclesia.com.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=María_Salas_Larrazábal&oldid=9325165"(e)tik eskuratuta