Azaroaren 22

Azaroaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hogeitaseigarren eguna da, 327.a bisurteetan. 39 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Fernando Velázquez Jaiotza: Getxo, 1976 Raimundo Pérez Lezama Jaiotza: Barakaldo, Heriotza: 2007ko uztailak 24 Jon Larrinaga Muguruza Jaiotza: Amurrio, 1990 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Charles de Gaulle Jaiotza: Q3280225, 1890 Heriotza: 1970eko azaroak 9 André Gide Jaiotza: Paris, 1869 Heriotza: 1951ko otsailak 19 George Eliot Jaiotza: Q175632, 1819 Heriotza: 1880ko abenduak 22 Scarlett Johansson Jaiotza: New York, 1984 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Azaroaren 22ko jaiotzak Billie Jean King • Louis Néel • Rodion Malinovsky • Marouane Fellaini • Endre Ady • Vladimir Dal • Chris Smalling • Ville Valo • Asamoah Gyan • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Urkizu Jaiotza: 1901eko ekainak 24 Heriotza: Ondarroa, 1982 Juan Legarreta Jaiotza: 1897ko martxoak 20 Heriotza: Santiago, 1978 Juan Iruarrizaga Aguirre Jaiotza: 1898ko martxoak 20 Heriotza: Madril, 1936 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan John Fitzgerald Kennedy Jaiotza: 1917ko maiatzak 29 Heriotza: Q3896131, 1963 Aldous Huxley Jaiotza: 1894ko uztailak 26 Heriotza: Los Angeles, 1963 Jack London Jaiotza: 1876ko urtarrilak 12 Heriotza: Glen Ellen (Kalifornia), 1916 C. S. Lewis Jaiotza: 1898ko azaroak 29 Heriotza: Oxford, 1963 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Azaroaren 22ko heriotzak Arthur Sullivan • Andrey Vyshinsky • Fred Thompson • Henry Wilson • Robert Clive • Dmitry Khvorostovsky • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1559 - Espainia: Felipe II.ak atzerrian ikasketak egitea debekatu zuen. 1943 - Libanok (irudian bandera) Frantziarekiko independentzia lortu zuen. 1948 - Vietnamek NATOn sartzeko eskaera egin zuen. 1975 - Espainia: Borboneko Joan Karlos errege izendatu zuen Francok, Joan Karlos I.a izenpean. 2015 - Oskorri folk taldeak 43 urteren ostean Arriaga antzokian bere azken agur kontzertua eskeini zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Azaroa >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: Asteartea 2017: Asteazkena 2018: Osteguna 2020: Igandea 2021: Astelehena 2022: Asteartea Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Xexili, Toda eta Dota.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 1975 - Joan Karlos Borboikoa Espainiako errege izendatu zuten, Joan Karlos I.a izenpean.
• 2006 - Alexander Litvinenko, Anna Politkovskaiaren erailketa ikertzen zebilen KGBko espioi ohia, gai nuklearrak erabilita hil zuten.
• 2007 - Commonwealthek Pakistani behin-behineko suspentsioa ezarri zion, Pervez Musharrafek salbuespen egoera ez kentzeagatik.
• 2010 - Europar Batasunak eta Nazioarteko Moneta Funtsak Irlandako Errepublikari diruz laguntzea erabaki zuen, krisialdi ekonomikoak gobernuaren kontuetan eragindako defizitarengatik.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2015 - Oskorri folk taldeak 43 urteren ostean Arriaga antzokian bere azken agur kontzertua eskeini zuen.

Mundua

• 1944 - Henrike V.a ("Henrike V.a") filma estreinatu zen, Laurence Olivierek zuzendu, ekoiztu eta antzeztu zuelarik.
• 1985 - King Solomon's Mines ("Salomon Erregearen Mehatzeak") filma estreinatu zen, H. Rider Haggardek zuzendu eta Richard Chamberlain, Sharon Stone, Herbert Lom eta John Rhys-Davies aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1989 - Back to the Future Part II ("Etorkizunerako Itzulera") filma estreinatu zen, Robert Zemeckisek zuzendu eta Michael J. Fox, Christopher Lloyd, Lea Thompson eta Thomas F. Wilson aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1995 - Toy Story ("Jostailu Istorioa") animazio filma estreinatu zen, John Lasseterek zuzendu eta Tom Hanks, Tim Allen, Don Rickles, Jim Varney, Wallace Shawn, John Ratzenberger, Annie Potts, John Morris, Erik von Detten, Laurie Metcalf, R. Lee Ermey, Sarah Freeman eta Penn Jillette aktoreek bikoiztu zuten.
• 1995 - Casino ("Kasinoa") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Robert De Niro, Sharon Stone eta Joe Pesci aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1700 - Agustin Basterretxea, euskal apaiz eta idazlea (h. 1761).
• 1841 - Martzial Agirre, gipuzkoar eskultorea (h. 1900).
• 1903 - Santiago Arriaga, Frai Santiago de Jesús, bizkaitar apaiz hirukoiztarra (h. 1936).
• 1908 - Francisco Astitz, nafar idazle eta apaiza (h. 1986).
• 1915 - Andre Ospital, euskal idazlea (h. 1987).
• 1922 - Raimundo Pérez Lezama, euskal herritar futbolaria, 16 urtez Athleticen jokatu zuena (h. 2007).
• 1928 - Pierre Hernandez, lapurtar boxeolari amateur ohia.
• 1931 - José María González Barea, Currito, bizkaitar sukaldaria (h. 2004).
• 1956 - Jorge Ruiz Cabestany, gipuzkoar txirrindulari ohia.
• 1962 - Miguel Olaortua, bizkaitar apaiz agustindarra.
• 1970 - Pascual Tamburri, euskal herritar historialaria eta irakaslea (h. 2017).
• 1976 - Fernando Velázquez, bizkaitar musikagile eta orkestra zuzendaria.
• 1978 - Egoitz Rodríguez, bizkaitar telebista eta zinema-zuzendaria.
• 1982 - Aitzole Araneta, donostiar sexologo eta ekintzaile transfeminista.
• 1990 - Jon Larrinaga Muguruza, arabar txirrindularia.
• 1993 - Amaia Miranda, bizkaitar abeslaria da eta aktorea.
• 1995 - Maddi Sarasua, lapurtar bertsolaria.

Mundua

• 1428 - Richard Neville, Warwickeko 16. kondea, ingeles militarra (h. 1471).
• 1602 - Elisabet Borboikoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Espainiako erregina ezkontidea (h. 1644).
• 1635 - Francis Willughby, britainiar ornitologo eta iktiologoa (h. 1672).
• 1710 - Wilhelm Friedemann Bach, alemaniar musikagilea (h. 1784).
• 1767 - Andreas Hofer, Tirolgo abertzalea (h. 1810).
• 1780 - Konradin Kreutzer, alemaniar musikagilea (h. 1849).
• 1787 - Rasmus Kristian Rask, daniar hizkuntzalaria, gramatika konparatuaren aitzindaria (h. 1832).
• 1808 - Thomas Cook, Thomas Cook & Son bidaia-agentziaren sortzaile ingelesa (h. 1892).
• 1819 - George Eliot, ingeles idazlea (h. 1880).
• 1842 - José María de Heredia, kubatar jatorriko frantses olerkaria (h. 1905).
• 1857 - George Gissing, ingeles idazlea (h. 1903).
• 1859 - Cecilia Grierson, irakaslea, filantropoa eta Argentinako lehen medikua (h. 1934).
• 1861 - Ranavalona III.a, Madagaskarko erregina (h. 1917).
• 1869 - André Gide, frantziar idazlea, 1947ko Literaturako Nobel Sariduna (h. 1951).
• 1877 - Joan Gamper, suitzar kirolaria eta Futbol Club Barcelona taldearen sortzailea (h. 1930).
• 1881 - Enver Pasha, turkiar jeneral eta politikaria (h. 1922).
• 1888 - Alberto Montaud, espainiar militarra, Euzko Gudarosteko Agintari Gorena izandakoa (h. c. 1970).
• 1890 - Charles de Gaulle, Frantziako presidentea (h. 1970).
• 1891 - Edward Bernays, harreman publikoen eta propagandaren arloko austriar-estatubatuar aitzindaria (h. 1995).
• 1893 - Lazar Moiseievitx Kaganovitx, Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistako buruzagia eta Josef Stalinen laguntzailea (h. 1991).
• 1898 -
  • José María Gil-Robles, espainiar abokatu eta politikaria (h. 1980).
  • Lionel Robbins, ingeles ekonomialaria (h. 1984).
• 1901 - Joaquín Rodrigo, espainiar musikagilea (h. 1999).
• 1902 -
  • Philippe Leclerc de Hautecloque, Frantziako mariskala (h. 1947).
  • André Patry, frantziar astronomoa (h. 1960).
• 1909 - George Steer, britainiar kazetari eta gerra-korrespontsala (h. 1944).
• 1913 - Benjamin Britten, ingeles musikagilea (h. 1976).
• 1917 -
  • Andrew Fielding Huxley, britainiar biofisikaria, 1963ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2012).
  • Hirokazu Ninomiya, japoniar futbolaria (h. 2000).
• 1918 - Blas Piñar, espainiar eskuin muturreko politikari eta idazlea (h. 2014).
• 1924 - Geraldine Page, estatubatuar aktorea (h. 1987).
• 1930 - Peter Hall, britainiar antzerki zuzendaria (h. 2017).
• 1932 - Robert Vaughn, estatubatuar aktorea (h. 2016).
• 1935 - Esperanza Roy, espainiar vedette eta aktorea.
• 1940 - Terry Gilliam, ingeles zinema zuzendari, gidoilaria, aktorea eta marrazki bizidunen egilea eta Monty Python taldeko kidea.
• 1942 -
  • Ruslan Khasbulatov, errusiar politikari eta ekonomialaria.
  • Johny Schleck, luxenburgotar txirrindulari ohia.
• 1944 -
  • Carlos Ferrater, kataluniar arkitektoa.
  • Takeshi Ono, japoniar futbolaria.
• 1947 - Alfredo Cristiani, El Salvadorgo presidente ohia.
• 1950 - Paloma San Basilio, espainiar abeslari eta aktorea.
• 1954 - Paolo Gentiloni, Italiako lehen ministroa.
• 1955 - Kazuhiko Takemoto, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1956 - Richard Kind, estatubatuar aktorea.
• 1958 - Jamie Lee Curtis, estatubatuar zinema eta telebista aktorea.
• 1963 - Ingvar Eggert Sigurðsson, islandiar antzezlea.
• 1964 - Olivier Truc, frantziar kazetaria eta idazlea.
• 1965 -
  • Futaba Kioka, japoniar futbolari ohia.
  • Mads Mikkelsen, daniar aktorea.
• 1967 -
  • Boris Becker, alemaniar tenislari ohia.
  • Mark Ruffalo, estatubatuar aktorea.
• 1968 - Sidse Babett Knudsen, daniar aktorea.
• 1969 -
  • Marjane Satrapi, frantsesezko komikigile irandarra.
  • Bennu Yıldırımlar, turkiar aktorea.
• 1973 - Chadwick A. Trujillo estatubatuar astronomoa.
• 1979 - Raúl Arévalo, espainiar aktorea.
• 1982 - Isild Le Besco, frantziar aktore eta zuzendaria.
• 1983 - Miguel Escalona, errioxar futbolaria.
• 1984 - Scarlett Johansson, estatubatuar aktore, modelo eta abeslaria.
• 1985 - Ava Leigh, emakumezko reggae abeslari ingelesa.
• 1986 - Oscar Pistorius, hegoafrikar atleta paralinpikoa, bere neska-laguna zena hil izanaz salatua.
• 1993 - Adèle Exarchopoulos, frantziar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1911 - Luciano Murrieta, Murrietako markesa, bizkaitar militar eta mahastizaina, Logroñon (j. 1822).
• 1936 - Juan Iruarrizaga Agirre, bizkaitar musikagilea, Madrilen (j. 1898).
• 1978 - Juan Legarreta, gipuzkoar futbolaria, Txilen (j. 1897).
• 1982 - Juan Urkizu, euskal herritar futbolaria (j. 1901).

Mundua

• 365 - Felix II.a (antipapa), antipapa.
• 1233 - Helena Danimarkakoa, Gardingeko oinordekoa, Lüneburgeko dukesa ezkontidea eta Welf leinuaren ondorengo guztien arbasoa (j. c. 1180).
• 1286 - Erik V.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. 1249).
• 1617 - Ahmed I.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1590).
• 1718 - Bizarbeltz, ingeles pirata.
• 1794 - Alison Cockburn, eskoziar poeta, txantxazale eta socialitea (j. 1712).
• 1879 - Catherine Dickens, Charles Dickens eleberrigilearen emaztea eta bere hamar haurren ama (j. 1815).
• 1901 -
  • Germán Gamazo, espainiar abokatu eta politikaria, Gamazada izeneko matxinada sortarazi zuena (j. 1840).
  • Aleksandr Kovalevski, errusiar biologoa eta enbriologoa (j. 1840).
• 1907 -
  • Carlotta Ferrari, italiar operako musikagile nabarmena.
  • Asaph Hall, estatubatuar astronomoa (j. 1829).
• 1913 - Tokugawa Yoshinobu, Tokugawa shogunerriko hamabosgarren eta azken shoguna (j. 1837).
• 1916 - Jack London, estatubatuar idazlea, kazetaria eta gizarte ekintzailea (j. 1876).
• 1918 - Rose Elizabeth Cleveland, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1845).
• 1921 - Émile Boutroux, frantziar filosofoa eta filosofiaren historialaria (j. 1845).
• 1941 -
  • Kurt Koffka, alemaniar psikologoa, Gestalt psikologiaren sortzaileetako bat (j. 1886).
  • Percival Christopher Wren, ingeles idazlea (j. 1875).
• 1944 - Arthur Stanley Eddington, ingeles astronomo eta fisikaria (j. 1882).
• 1953 - Jorge Meléndez, El Salvadorko presidentea (j. 1871).
• 1962 - René Coty, Frantziako Laugarren Errepublikako bigarren eta azken presidentea (j. 1882).
• 1963 -
  • Aldous Huxley, ingeles idazlea (j. 1894).
  • John F. Kennedy, Ameriketako Estatu Batuetako 35. Presidentea, atentatuan eraila (j. 1917).
  • C. S. Lewis, irlandar idazlea (j. 1898).
• 1980 - Mae West, estatubatuar aktorea (j. 1892).
• 1981 - Hans Adolf Krebs, alemaniar biokimikaria, 1953ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1900).
• 1987 - Plácido Domingo Ferrer, espainiar zarzuelako baritono lirikoa (j. 1907).
• 1988 -
  • Luis Barragán, mexikar arkitektoa (j. 1902).
  • Erich Fried, austriar jatorriko alemaniar idazlea (j. 1921).
• 1991 - Tadashi Imai, japoniar zinemagilea (j. 1912).
• 1993 - Anthony Burgess, ingeles idazle, poeta, dramatzaile, konpositore, hizkuntzalari, itzultzaile eta literatura kritikoa (j. 1917).
• 1996 -
  • Garrett Birkhoff, estatubatuar matematikaria (j. 1911).
  • María Casares, galiziar jatorriko frantziar antzezlea (j. 1922).
• 1997 - Michael Hutchence, INXS australiar musika taldeko abeslari eta konposatzailea (j. 1960).
• 2000 -
  • Théodore Monod, frantziar naturalista, esploratzaile, zoologo, botaniko eta humanista (j. 1902).
  • Emil Zátopek, Giza Tren-makina, txekoslovakiar kirolaria, iraupen probetan espezialista (j. 1922).
• 2001 - Luis Santaló, kataluniar matematikaria eta ikertzailea (j. 1911).
• 2003 - Mario Beccaria, italiar politikari kristau demokrata (j. 1920).
• 2007 - Maurice Béjart, frantziar dantzaria eta koreografoa (j. 1927).
• 2011 -
  • Svetlana Alliluyeva, sobietar idazlea eta Iosif Stalinen alaba (j. 1926).
  • Lynn Margulis, estatubatuar biologoa (j. 1938).
• 2013 - Alec Reid, irlandar apaiza, Ipar Irlandako eta Euskal Herriko bake prozesuen bultzatzailea (j. 1931).
• 2015 - Kim Young-sam, Hego Koreako presidentea (j. 1927).
• 2016 - Dorotea Bárcena, galiziar aktorea, antzerkigile eta antzerki zuzendaria (j. 1944).
• 2017 - Bobi Jones, galestar idazlea (j. 1929).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Xexili, Toda eta Dota.

Azaroaren 21 | Urteko egutegi | Azaroaren 23