Margaret Bondfield

Wikipedia, Entziklopedia askea
Margaret Bondfield

Secretary of State for Employment (en) Itzuli

1929ko ekainaren 8a - 1931ko abuztuaren 24a
← Arthur Steel-Maitland - Henry Betterton, 1st Baron Rushcliffe (en) Itzuli →
Erresuma Batuko 35. Parlamentuko kidea

1929ko maiatzaren 30a - 1931ko urriaren 7a - Irene Ward →
Barrutia: Wallsend (en) Itzuli
Hautetsia: 1929 United Kingdom general election (en) Itzuli
Erresuma Batuko 34. Parlamentuko kidea

1926ko uztailaren 21a - 1929ko maiatzaren 10a
← Patrick Hastings (en) Itzuli
Barrutia: Wallsend (en) Itzuli
Hautetsia: UK Parliamentary by-election (en) Itzuli
member of the 33rd Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1923ko abenduaren 6a - 1924ko urriaren 9a
← Charles McCurdy (en) Itzuli - Arthur Holland (en) Itzuli →
Barrutia: Northampton (en) Itzuli
Hautetsia: 1923 United Kingdom general election (en) Itzuli
Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko kidea

Bizitza
JaiotzaChard (en) Itzuli, 1873ko martxoaren 17a
Herrialdea Erresuma Batua
HeriotzaSanderstead (en) Itzuli, 1953ko ekainaren 16a (80 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, sindikalista, militante politikoa eta sufragista
Lantokia(k)Londres
KidetzaGeneral Council of the Trades Union Congress (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaEliza kongregazionala
Alderdi politikoa Alderdi Laborista

Margaret Grace Bondfield CH PC (Chard, Somerset, Erresuma Batua, 1873ko martxoaren 17a - Sanderstead, Erresuma Batua, 1953ko ekainaren 16a) britainiar politikari laborista sindikalista, emakumearen eskubideen aktibista eta asmatzailea izan zen. Kabineteko lehen emakume ministroa izan zen, eta Erresuma Batuko aholkulari pribatua izan zen lehen emakumea, 1929-31ko gobernu laboristan lan-ministro izendatu zutenean. Lehenago, Sindikatuen Kongresuko (EHT) Kontseilu Nagusiaren buru izan zen lehen emakumea zen.[1][2]

Bondfield egoera apalean jaio zen eta hezkuntza formal mugatua jaso zuen. Brodatzaile ikasle izan ondoren, dendako laguntzaile lan egin zuen Brightonen eta Londresen. Dendako langileen lan-baldintzek harritu egin zuten, batez ere «non bizi» sistemaren barruan, eta dendako langileen sindikatuko kide aktiboa bihurtu zen. Zirkulu sozialista batzuetan mugitzen hasi zen, eta 1898an National Amalgamated Union of Shop Assistants, Warehousemen and Clerks (NAUSAWC) erakundearen idazkari-albokoa izendatu zuten. Geroago, emakumeen mugimendu sozialista batzuetan nabarmendu zen: 1906an Emakume Laboristen Liga (WLL) sortzen lagundu zuen eta Helduen Sufragioaren Elkarteko presidentea izan zen. Emakumeen sufragioari buruz zuen ikuspuntua —generoa edo jabetza edozein izanda ere, botoa pertsona heldu guztiei zabaltzen lagundu zuen, programa mugatuaren ordez —militanteek bozkatzen zuten moduan—, militanteen zuzendaritzatik banatu zuen. 1908an bere sindikatu-postua utzi ondoren, Bondfieldek WLLrako antolakuntza-idazkari gisa lan egin zuen, eta geroago, Langile Orokorren eta Udal Langileen Batasun Nazionaleko (NUGMW) emakume-ofizial gisa. 1918an hautatu zuten EHGko Kontseilurako, eta 1923an presidentea izan zen, urte hartan lehen aldiz hautatu baitzuten parlamenturako. 1924ko gutxiengoaren gobernu laborista laburrean, idazkari parlamentarioa izan zen Lan Ministerioan. 1929tik 1931ra, bigarren gobernu laborista suntsitu zuten krisi ekonomikoek markatu zuten bere kabineteko agintaldia. Langabeziako diru-laguntzetan murrizketak egiteko izan zuen prestutasunak mugimendu laboristatik asko urrundu zuen, nahiz eta gobernu laborista 1931ko abuztuan 'erori' zenean, ez zuen Gobernu Nazionalean kargua hartu zuen Ramsay MacDonaldekin jarraitu. Bondfield 1938 arte egon zen aktibo NUGMWeko gaietan, eta Bigarren Mundu Gerran Ongizate Publikoari buruzko ikerketak egin zituen Emakumeen Talderako.

Nahiz eta urteak eman alderdiari eta sindikatuari zerbitzua ematen eta genero-mugak gainditzen arrakasta izan, ez zen oso zintzoa izan mugimendu laboristaren barruan. Barbara Castle kabineteko geroagoko ministro baten arabera, Bondfieldek karguan egindako ekintzek mugimenduaren traiziora hurbildu zuten.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzaroa eta familia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2009ko argazkia, Chardeko kale nagusia, Somerset, Bondfieldeko jaioterria.

Margaret Bondfield, bizitza pribatuan «Maggie» esaten zioten, 1873ko martxoaren 17an jaio zen Chard hirian, Somerseten. Gurasoak William Bondfielde eta Anne Taylor (Eliza kongregazionalaren ministro baten alaba) ziren. Hamaika seme-alabetako hamargarrena izan zen, eta lau alabetako hirugarrena. William Bondfielde aitak kutxazain lan egin zuen, eta aktibismo politikoan historia zuen. Tokiko erradikalismoko zentroa zen eta agintarien indar militarrek kendu zuten Gaztetan Charden Batasun Politikoko idazkaria izan zen. Ligan ere aktibo egon zen 1840ko hamarkadako zerealen legearen aurka. Erabat autodidakta izan zen. Zientzia eta ingeniaritzarekin liluratuta zegoen, eta makina hegalari baten, aireontzi modernoaren prototipoaren, diseinatzailekidea izan zen, 1851ko Erakusketa Handian erakutsi zena.[1]

Margaret neskatoa zela, Williamek lana galdu zuen eta ezin izan zuen lan erregularrik aurkitu. Familiak arazoak izan zituen, pobreen asiloaren mehatxuarekin, etengabeko beldurrarekin bizi izan ziren. Hala ere, William eta Annek onena egin zuten seme-alabak hezi eta bizitzarako prest egon zitezen. Margaret neskato adimentsua zen, eta maiz erakusten zuen bere poesia errezitatzeko edo pianoko piezak jotzeko trebetasuna herriko ekitaldietan eta igande-eskolako irteeretan. 13 urte arte, herriko lehen hezkuntzan izan zen; gero, urtebetez, ikasle-irakasle gisa aritu zen —hiru txelin ordaintzen zizkioten astean— eskolako haurren sailean. Tokiko lan-aukerak urriak zirenez, 1887an Chard jaioterria utzi zuen, 14 urte zituela, eta Brightonetik gertu zegoen Hoveko tela-denda batean hasi zen ikasten.

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen urte profesionalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Brighton, 1890. urtearen inguruan.

Bondfieldek gortina eta bordatuen negozio batean lan egin zuen Church Roaden, Hoven, non ikasle gazteak familiako kide gisa tratatzen zituzten.[3] Bezeroen eta parte-hartzaileen arteko harremanak hurbilak ziren, eta garai hartako Bondfield-en ondorengo oroitzapenak oso zoriontsuak izan ziren. Ikaskuntza burutu ondoren, saltzaile gisa lan egin zuen Brightoneko gortina-denda batzuetan. Han, berehala jasan zituen dendetako langileen bizitzako errealitateak: ulermen gutxiko enplegatzaileak, ordutegi oso luzeak, bizi-baldintza izugarriak eta pribatutasun gabeak. Bondfieldek bere bizitzako esperientzien berri eman zuen:

«Pilaketa, baldintza osasungaitzak, elikadura txarra eta behar adinakoa ez izatea ziren sistema horren ezaugarri nagusiak, eta arrisku handia zegoen... Etxe batzuetan, bizio naturalek eta ez-naturalek soro bat aurkitu zuten».

Louisa Martindale bezero aberats baten eta haren alaba zen Hildaren lagun egin zenean, lasaitasun pixka bat aurkitu zuen giro horretan. Martindaletarrek, gizarte-kontzientzia zuten liberalek eta emakumearen eskubideen aldekoek, Bondfield ikasteko prest zegoen pertsona zela ikusita, liburuak utzi zizkioten. Orduantxe garatu zuen bizitza osorako interesa lan- eta gizarte-gaietan. Bondfieldek honelaxe deskribatu zuen Martindale: «Eragin oso bizia izan zuen nire bizitzan... dendetako lankide askorentzat lagungarria izan den ezagutzaren bidean jarri ninduen». [4]

Beatrice eta Sidney Webb, c. 1895; Bondfieldeko lehen sozialista ezagunen artean zeuden.

Bondfielden neba, Frank, Londresen jarri zen inprimatzaile eta sindikalista gisa urte batzuk lehenago, eta 1894an, 5 libera aurreztu ondoren, harekin bat egitea erabaki zuen. Londresko dendetako lan-baldintzak ez ziren Brightonekoak baino hobeak, baina Franken bidez, bere zirkulu sozial eta politikoa zabaldu egin zen. National Amalgamated Union of Shop Assistants, Warehousemen, and Clerks (NUSAWC) erakundeko kide aktiboa bihurtu zen, eta batzuetan igandeetan ez zen elizara joaten, sindikatuaren bileretara joateko.[5] Bere politika- eta literatura-hezkuntza Club Idealean oinarritu zen, non Bernard Shaw, Sidney Webb eta Beatrice Webb ezagutu zituen. Sozialista horien eraginpean, Fabiana Elkartearekin bat egin zuen eta geroago Alderdi Laborista Independentearekin (HEL).

Dendako saltzaile gisa, Bondfieldek urtean 51 astez astean 80-100 orduz lan egitea espero zen, eta gauez ere lanera bidal zezaketen, lehiakideen dendak bere nagusiarena baino lehenago itxi zirela egiaztatzera. Bere esperientziak erregistratzen hasi zen, 'Grace Dare' izengoitiarekin idatzitako artikulu eta istorio batzuetan, The Shop Assistant dendako langileen hileroko aldizkarirako. Ezizenaz idatzi zuen, gauez:

«Penike erdiko nire kandela piztu, distira toalla batekin ezkutatu eta nire hileko artikulua idazten hasten nintzen».

1896an, Women's Industrial Council (WIC) erakundeak, ezkutuko agente gisa, hainbat dendatan lan egin zuen, dendaren bizitzako alderdi bakoitzari buruzko oharrak isilpean jasotzen zituen bitartean. «Grace Dare» ezizenarekin miseriari eta ustiapenari buruzko kontakizunak artikuluetan argitaratu zituen bai The Shop Assistanten, bai Daily Chronicle egunkarian, eta WICek dendetako langileen baldintzei buruz egindako 1898an argitaratu txosten baten oinarria izan ziren. [5]

Sindikalista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Margaret Bondfield, The Progressive Woman aldizkariaren azalean, 1909an.

1898an, Bondfieldek NUSAWCko idazkari-alboko lanpostua onartu zuen, eta urte hartan "NAUSAWC" bihurtu zen, 'United Shop Assistants' Unionekin bat egin ondoren.[6][7] Hortik aurrera, bere bizitza lan sindikalaren eta sozialismoaren kausarik zabalenaren mende jarri zuen. Bere hitzetan:

«Ez nuen emazte edo ama izateko bokaziorik, Union zerbitzatzeko bultzada bat baizik... Nik 'kideen maitasuna' nuen».

Une horretan sindikatuko kideak 3.000 baino gutxiago ziren, dendetako langileen zati txiki bat ziren, eta Bondfieldek lehentasuna eman zion proportzio hori handitzeari. Hainbat hilabetez ibili zen herrialdean zehar, liburuxkak banatu eta, ahal izan zituenean, bilerak antolatzen. Emaitza mistoak izan zituen dendetako langileen axolagabekeria eta jabeen erabateko aurkakotasunaren aurrean. Reading eta Bristolen ez zuen arrakastarik izan, nahiz eta Gloucesterren pentsatu ez zela zaila izan behar dendetako langile guztiak antolatzea.[8] 1899an, Bondfield izan zen Sindikatuen Urteko Biltzarrean lehen emakume delegatua.[9] Urte hartan Plymouth-en egin zen, eta Alderdi Laboristaren aitzindaria izan zen Lan Ordezkaritza Batzordea (LRC) eratu zuen bozketan parte hartu zuen. NAUSAWC, ordurako 7.000 kide zituena, batzordean afiliatu zen lehen sindikatuetako bat izan zen. [10]1902an, Bondfieldek Mary Macarthur ezagutu zuen, bera baino zortzi urte gazteagoa, eta hura zen NAUSAWCren Ayr sukurtsalaren burua. Macarthurrek, Eskoziako zapi-saltzaile aberats baten alabak, iritzi kontserbadoreei eutsi zien, harik eta 1901ean NAUSAWCeko adar baten eraketari buruz eztabaidatzeko egindako lan-bilera batek sindikalista sutsua bihurtu zuen arte.[11] 1903an, Macarthur Londresera joan zen, eta, Bondfielden gomendioarekin, Emakumezkoen Sindikatuen Ligako idazkari bihurtu zen. [12] Biak «arma-zerbitzari» estu bihurtu ziren hurrengo bi hamarkadetan, emakumeei eragiten zieten zenbait kausatan. Lise Sanders historialariak iradokitzen duenez, Bondfielden lagunik intimoenak emakumeekin izaten ziren; Bondfielden biografoak, Mary Hamiltonek, Macarthur deskribatu zuen «Bondfielden bizitzaren maitasun-istorio»tzat. 1904an, «Denden ordutegiei» buruzko legea onartu zen, eta zenbait xedapen ezarri ziren dendak irekitzeko ordutegiak mugatzeko.[14] 1907an eman ziren lehen urratsak Viktoriar «non bizi» praktika desagertzeko; izan ere, une hartan, Britainia Handiko saltokietako 750.000 langileen bi hereni eragiten zion. Hasieran, dendatik kanpo bizitzeko pribilegioak gizonezkoei baino ez zitzaizkien ematen; Bondfieldek dendetan lan egiten zuten emakumeentzako eskubide baliokideen aldeko kanpaina egin zuen, eta zera argudiatu zuen, «emazte eta ama baliagarriak eta osasungarriak» bihurtu nahi bazituten «bizitza arrazionala» bizi behar zutela. Kanpainaren barruan, Cicely Hamilton dramagileari aholkuak eman zizkion Bondfieldek. Urte hartan agertu zen dendan girotutako Diana of Dobsons izeneko drama. Bondfieldek hasierako eszena deskribatu zuen, denda baten gaineko emakumeen logela triste eta erosoan girotua, benetakoaren oso antzekoa. [15]

Dora Montefiore c. 1904.

1904tik aurrera, Bondfield gero eta gehiago arduratu zen emakumeen sufragioaz. Urte horretan, Emakumeen Batasun Sozial eta Politikoko Dora Montefiorerekin (USPM) joan zen Berlingo Emakumeen Nazioarteko Biltzarrera, baina ez zuen USPMren politika nagusiarekin bat egin, hau da, emakumeen botoa gizonei ematen zitzaien oinarri oso murriztuaren gainean bermatzearekin. Horrek jabetza izatea eskatzen zuen. eta, beraz, langile-klasea neurri handi batean baztertu egiten zuen. Bondfieldek ez zuen inolako onurarik ikusten ordezkatzen zuen emakumeentzako politika horretan, eta Helduen Sufragiorako Elkartearekin (ASS) bat egin zuen, kanpaina bat egiten baitzuen jabetza edozein izanda ere, helduen, gizon eta emakumeen sufragio unibertsalaren alde.

Margaret Bondfield c. 1904. Portada de la carpeta del Congreso

1906an, gizartearen lehendakari bihurtu zen, eta Frankiziaren eta Emakumearen Ezintasunen Ezabaketaren lege-proiektuaren alde egin zuen, Charles Dilkek parlamentuari aurkeztuta. Proiektu horrek helduentzako sufragio osoa proposatzen zuen, eta emakumeek parlamentuko kide izateko eskubidea. Lege-proiektua Selektiboen Ganberan, eztabaidatu zen, baina Bondfield-en laguntzak kontra jarri zituen WSPUko militante asko, lege-proiektuaren helburu mugatuenen distrakzio gisa hartu baitzuten. 1907an, Teresa Bill-Greig - Emakumeen askapenerako ligakoak —Munduko Batasun Sindikalaren talde disidentea— izeneko eztabaida publikoan, Bondfieldek argudiatu zuen jarraitu beharreko bide bakarra lege-proiektu bat zela, gizon guztiei eta emakume guztiei eskubideak ematen zizkiena, baldintzarik gabe, eta zorte ona opa zien proiektu baten truke borrokatzen zutenei. Etxeko lanen tentsioa eta etengabeko kanpainaren ondorioz, bere osasuna eskasten hasi zen, eta 1908an sindikatuko postuari uko egin zion hamar urtez lanean aritu ondoren. Urte horietan, NAUSAWCko kideak 20.000 baino gehiagora igo ziren. Bere partidan, esan zuen, «zigor bat edo askapen bat» izan zela. Boto bat eman zitzaien Fieldko Herriaren Ordezkaritza Legea onartu ondoren, «Emakume parlamentarioak beharrezkoak dira? galderari hauxe erantzu zion:».[9]

Ez gara inoiz egoera onean egongo, sexua edozein dela ere, herritarren aitorpena jaso arte.

Emakumearen Lan Liga[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Gobernuak agindutako erreforma-legearen proiektua ikusita, Konferentzia honek eskatzen du emakumea [boto zabalduan] sartzea... gobernuaren neurriaren funtsezko zati bat izan dadila, eta, gainera, adierazten du emakumea baztertzeko edozein saiakerak aurre egingo diola lege-proiektu osoari antolatutako langileen oposizio zorrotzari". —(WLLren ebazpena Alderdi Laboristaren Konferentzian, 1909. Hitzaldian, Bondfieldek azken lau hitzak ezabatzea onartu zuen.[16]

NAUSAWC utzi ondoren, Bondfieldek bere energien gune nagusia —1906an sortzaileetako bat izan zen— Emakumeen Lan Ligara (WLL) eraman zuen.[17] Ligaren helburu nagusiak honako hauek ziren: «Alderdi Laboristarekiko lan-ordezkaritza independente baten alde lan egitea, eta emakumeen zuzeneko ordezkaritza lortzea Parlamentuan eta tokiko organo guztietan».[18] Ligako lehendakaria Margaret MacDonald zen, Ramsay MacDonald Alderdi Laboristaren etorkizuneko liderraren emaztea; Bondfieldek MacDonald familia ezagutzen zuen 1890eko hamarkadatik, WICerako elkarrekin egindako lanaren bidez. [19]

Legebiltzarrean gobernu-sufragioa aldatzeko lege-proiektu baten bidez, WLLLLk mozio bat aurkeztu zuen Alderdi Laboristaren 1909ko konferentzian. Mozio horretan, berariaz emakumeak sartzen ez zituen sufragioa zabaltzeko edozein lege-proiekturen aurka egiteko konpromisoa hartu zuen. Hala ere, nahiz eta alderdia, hein handi batean, emakumeen sufragioaren printzipioarekin bat etorri, ez zegoen prest gobernuaren lege-proiektuak agindutako gizonezkoen sufragioaren erreforma mugatuak galtzeko. Bondfieldek WLLren mozioa aurkeztu zuenean, Arthur Hendersonek hura leuntzeko konbentzitu zuen. Sufragista asko aztoratu egin ziren; WSPUk WLL akusatu zuen, eta Bondfield, bereziki, traizioz. Fran Abramsek, saiakera biografiko batean, hauxe idatzi zuen: nahiz eta Bondfield «ozenki eta sufragio heldua izateko gogoz argudiatzeko prestatua zegoen, ... ez zegoen prest Alderdi Laboristarekin zuen harremana hondatzeko».

1907an Emakumearen Kalifikazioari buruzko Legea onartu zenetik, emakumeak hautagai izan dira udal-hauteskundeetan botoa emateko eta hautagai gisa aurkezteko. Ligako zenbait kide 1910ean Londresko Konderriko Kontseiluko hauteskundeetara aurkeztu ziren; Bondfield ere Woolwichen aurkeztu zen, baina ez zuen arrakastarik izan —1913an aurkeztu zen postu bererako, antzeko emaitzarekin—. Liga era guztietako hauteskundeetan egon zen aktibo, emakumearen eskubideak defendatzen zituzten bi sexuetako hautagaiak babestuz eta eskatuz. Jarduera horien bidez, Bondfield-ek familia pobreenen bizitza esperimentatu zuen, « Oh! emakume horien bizitza bakartiak, kale txiki eta txarren sare baten barrenean ezkutatuta!».

WLLren betebeharrez gain, beste konpromiso batzuei eutsi zien Bondfieldek. 1910aren zati bat Estatu Batuetan eman zuen, Sufragio Popularraren Federazioko (PSF) Maud Ward-ekin sufragio-gaiei buruzko hitzaldiak ematen eta lan-arazoak aztertzen. Bere etxean, Emakumeen Kooperatiben Gremioarekin (WCG) lan egin zuen amatasuna eta haurren ongizate kontuetan, eta Parlamentuko Batzorde Iraunkorrean parte hartu zuen. Batzorde horren buru izan zen amatasunaren estatu-onurak sartzeko eta amei beste laguntza bat emateko. Ehungintzako industrietako lan-baldintzei buruzko ikerketa egin zuen WICen izenean, eta, horren ondorioz, lan-munduko buruzagi gehienek bat egin zuten «Pobreziaren aurkako gerra»ren kanpaina batean. 1910ean, Erakunde Sozialista eta Laboristen Nazioarteko Emakumeen Kontseiluko atal britainiarreko lehendakaritza onartu zuen Bondfieldek.

1908 eta 1910 bitartean, WLL eta WIC lankidetzan aritu ziren emakume ezkonduen lan-baldintzei buruzko ikerketa nazionalean. Bondfieldek landa-lana egin zuen Yorkshiren. Bien arteko harremana eskasa zen batzuetan, eta txostena argitaratu behar zenean, desadostasuna zegoen nola erabili behar zen jakiteko. Liskar horien eta beste batzuen ondorioz, Bondfield, MacDonald eta Ligako beste emakumeek uko egin zioten Kontseiluari. 1911n, Bondfieldek bere gain hartu zuen WLLren «Antolamendu-idazkari» rola, eta urtearen zati handi bat bidaiatzen eman zuen: WLLren sukurtsal bat sortu zuen Ogmore Valen, Glamorga, Manchesterreko sukurtsala berritu zuen, eta denbora aurkitu zuen tartean ziren ikuztegiei aholku emateko. 1911ko irailean Mary MacDonald bat-batean hil zenean, nabarmen handitu zen Bondfieldeko lan-karga; tentsioak, WLLko barnekoekin batera, lanpostuari uko egitera eraman zuen 1912ko urtarrilean. Ligak ahalegin handiak egin zituen jarrai zezan, baina irailean taldeak bere partida onartu behar izan zuen. 1913an berriro kontratatzeko saiakera batek ez zuen arrakastarik izan, eta Marion Phillips izendatu zuten haren lanarekin jarraitzeko.

Kanpainak eta gerra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1912tik, Bondfield WCG Herritarren Azpibatzordeko kidea izan zen, eta Margaret Llewelyn Daviesekin lan egin zuen gutxieneko soldataren tasak, haurren heriotza-tasa eta haurren ongizatea ikertzen. [20] Gremioko hezkuntza- eta prestakuntza-programan ere parte hartu zuen, eta «Tokiko gobernua amatasunari dagokionez» hitzaldia eman zuen. WLLLn zituen erantzukizunak askatzeak denbora gehiago eman zion lan politikorako, eta 1913an HELeko Administrazio Kontseilu Nazionalean sartu zen. George Lansburyk antolatutako 1914ko abuztuaren 2an hitz egin zuen Trafalgar Squareko ILPren gerraren aurkako mitin masiboan; beste hizlari batzuk Keir Hardie, Henderson, eta Ben Tillett zamaketarien burua izan ziren. [21] Gerra hasi eta egun batzuetara, Kontrol Demokratikorako Batasunarekin bat egin zuen Bondfieldek. Ez zen bakezalea, baina gerra, politika nazionalaren tresna gisa erabiltzearen aurka zegoen.[22] 1915eko martxoan, Bernan (Suitza), Erakunde Sozialista eta Lan Erakundeetako Emakumeen Nazioarteko Elkarteak antolatutako hitzaldi batera joan zen, bake negoziatua eskatzen zuena. Geroago, gerran, gobernuak, Bondfieldek bake-erakundeekin zuen elkarteaz arduratuta, Suedia eta Estatu Batuetako antzeko bileretara joatea eragotzi zion. [23]

Bondfieldek 1906an Emakume Langileen Federazio Nazionala (NFWW) sortzen lagundu zion Mary Macarthurri. Erakunde horrek emakumeak sindikatzen zituen, eta 1914an 20.000 kide baino gehiago zituen.[24] 1915ean, Bondfield NFWW antolatzeko idazkari bihurtu zen. [25] Macarthur, Phillips eta Susan Lawrencerekin batera, Emakumeen Enplegurako Batzorde Nagusia sortu zuen, emakume langabeentzako laguntza-lanak antolatzen zituena.[26] Bondfieldek langileen ordainsariari buruz egindako ikerketen arabera, alde handiak daude gizonei eta emakumeei ordaindutako tasen artean, baita lan berdina egiteko ere. NFWW erakundearen bidez, kanpaina bat egin zuen emakumeentzat, asteko libra baten hasierako gutxieneko soldata baten truke, lanaren izaera edozein zela ere, eta gizonen soldata berdinarengatik, lan bera egiteagatik.

Militantzia sufragista neurri handi batean Lehen Mundu Gerra piztu ondoren desagertu zenez, 1916ko urrian Hizlarien Konferentzia deitu zen, emakumeen frankiziaren gaia aztertzeko eta gerraosteko legeriarako proposamenak egiteko. Bondfield, Lansbury eta gerra aurreko beste defendatzaile batzuek helduen sufragio unibertsalaren alde presionatu zuten arren, konferentziak frankiziaren hedapen mugatu bat baino ez zuen gomendatu. Ondorengo 'Representación of the People Act 1918' izenekoak 30 urtetik gorako emakumeei eman zien botoa, jabe edo jabe-emazte izan edo unibertsitate-graduatuak izanez gero.[27] Bondfieldek Legea deskribatu zuen, ia emakume guztiak langile-klasetik baztertzen zituena, «lege zitala eta desegokia... anomalia berriak sortuz».

Gailur nazionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gerraren amaieran, 1918ko azaroan, Bondfield hautatu zuten TUCeko Kontseilu Nagusirako, horrela onartutako lehen emakumea. Hurrengo hilabeteetan nazioarteko hitzaldietara joan zen EHGren ordezkari gisa, Bernan eta geroago Washington Hirian: Alemaniari ezarritako bake-baldintzak bidegabeak zirela adierazi zuen. 1920ko apirilean, EHGren eta Alderdi Laboristaren baterako misio bateko kide izan zen Sobietar Batasunean. Hilabete batzuk lehenago, George Lansburyk sobietar estatu hasiberria bisitatu zuen, eta oso hunkituta geratu zen Lenin ezagutu ondoren, «espiritu berri baten sinbolotzat» zuena, «bere herriaren aita» eta «askatasun sozial eta ekonomikoaren kausaren defendatzailea». Bondfieldek ere ezagutu zuen Lenin eta zuhurrago agertu zen. Handik itzultzean, NFWWren hitzaldi batean, esan zuen errusiar herritarra izanez gero, gobernu boltxebikea «administrazio posible bakarra» izatearren defendatuko zuela.[28] Geroago, komunismoa antidemokratikoa eta diktatoriala zela ikusi zuen, eta Alderdi Komunista Britainiarra Alderdi Laboristan afiliatzeko egindako eskaeraren aurka bozkatu zuen.

Oxfordeko Ruskin College eraikina, 2012ko azken berrikuntzekin.

Jarduera publikoen artean, Bondfield Ruskin College-ko gobernu-organoan sartu zen. Ruskin Collegek Oxforden du egoitza, eta 1899an sortu zen, goi-mailako hezkuntza-aukerak eskaintzeko langile-klaseko gizonei. [29][30] Bake epaile bihurtu zen.[31] Laboristen botoak nabarmen egin zuen gora, baina Koalizio Liberaleko hautagaiak baino 3.371 boto gutxiago izan zituen.[32] 1922ko hauteskunde orokorretan, laboristek berriro hartu zuten Northamptonen, eta, Woolwichen 1913an egin bezala, Shawengana jo zuen kanpainan laguntzeko. Hark mespretxatu egin zituen buruzagi laboristak, etorkizun handiagoko aulkirik ez lortzearren; hala ere, etorri eta haren aldehitz egin zuen , baina haren porrot-marjina handiagoa izan zen, 5.476. [33][34][36]

Bi urtez negoziatzen aritu ondoren, 1920an NFWW sindikatuak Langile Orokorren Sindikatu Nazionalarekin bat egitearen alde bozkatu zuen eta sindikatu horretako Emakumeen Atala bihurtu zen. Bondfieldek, fusioaren alde egin zuenak, uste zuen hobe zela gizonek eta emakumeek elkarrekin lan egitea, baldin eta emakumeek beren talde bereiziari eustsi ahal izanez gero. Atal berriko idazkaria Mary Macarthur izan behar zuen, baina 1921eko urtarrilaren 1ean hil zen minbiziaz, fusioa indarrean sartu zen egun berean. [37] Bondfield izendatu zuten haren ordez, eta 1938 arte egon zen postuan —lizentziarekin, ministerio-kargua betetzen zuen bitartean—. Bere lagunaren omenez, Mary Macarthur oroitzapenezko funtsa antolatzen lagundu zuen Bondfieldek. Bere agenda estuari beste erantzukizun batzuk gehitu zizkion: National Joint Committee of Working Women's Organisations (SJCIWO) erakundeko presidentea, Langabeziari buruzko Alderdi Laboristako Larrialdi Batzordeko kidea eta 1922ko Emakume Langabeen Konferentziako presidentea. 1923ko irailean, TUC delako Kontseilu Nagusiaren presidentzia hartu zuen lehen emakumea izan zen. [38][39]

1923ko azaroan, Stanley Baldwinen gobernu kontserbadorea erori zen. 1923ko Erresuma Batuko hauteskunde orokorretan, Northamptonen hautatu zuten Bondfield, kontserbadoreak baino 4.306 botorekin.[40] Susan Lawrence eta Dorothy Jewsonekin izan zen diputatu laborista izateko hautatu zituzten hiru emakumeetako bat. [41] Herriko ospakizun batean, haren aldekoek, «alaitasun zoro» gisa deskribatua, desfilatu zuten hirian zehar, charabanc batean (zaldiek tiratutako ibilgailu mota). [42] Alderdi Laboristak 191 aulki irabazi zituen kontserbadoreen 258 eta liberalen 158ri; Parlamentuko gehiengoa zuen alderdirik gabe, hurrengo gobernuaren osaera zalantzan egon zen zenbait astez. [41]

Ramsay MacDonald lan-liderra, Punch-en aurkako karikatura batean ordezkatua. Ekipajearen etiketak, «Petrogrado» izenaz markatua, Errusia eta komunismoarekin lotuta.

Parlamentua eta kargua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen gobernu laborista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alderdi Liberalak kontserbatzaileekin koalizioan ez sartzeko erabakia hartu zuen, eta Baldwinek gehiengorik gabe gobernatzeko borondaterik ez zuenez, Ramsay MacDonalden lehen gobernu laborista minoritarioa izan zen, eta 1924ko urtarrilean hartu zuen kargua. Lansburyren biografoaren arabera, Bondfieldek ez zuen onartu kabinetean eskaini zioten lanpostua; ordez, Tom Shaw lan-ministroaren idazkari parlamentarioa bihurtu zen. Izendapen horren ondorioz, uko egin behar izan zion EHGko Kontseiluko presidentziari; hori egitean ( ohore hori lortu zuen lehen emakumea izan eta berehala) beste sindikalista batzuen kritikak eragin zituen. Bondfieldek geroago deskribatu zituen gobernuaren lehen hilabeteak «abentura bitxi» gisa. Egoera ekonomikoaren zailtasunek arazoak sortu zizkieten gobernu esperimentatuenei, eta administrazio laborista hasiberriak arazoak izan zituen berehala. Bondfieldek denbora gehiena atzerrian eman zuen; udazkenean Kanadara joan zen, britainiar etorkinen arazoak aztertzen zituen ordezkaritza bateko buru gisa, bereziki haur txikien ongizateari zegokionez. Britainia Handira urriaren hasieran itzuli zenean, gobernuaren azken uneetan topo egin zuen, Komunen Ganberan konfiantzazko botoa galdu ondoren, urriaren 8an MacDonaldek uko egin zion eta. Hurrengo hauteskunde orokorretan laboristen irabazteko aukerak zorigaiztoko konpromisoak hartu zituen «Zinovieveko karta» zela eta. Ggutun hori, ustez, Grigory Zinovievek, Nazioarteko Komunistako presidenteak, bidali zuen, eta iraultza bortitz baterako prestatzeko deitu zien britainiar sozialistei. Hauteskunde-eguna baino lau egun lehenago argitaratutako gutunak «susto gorria» sortu zuen, eta horrek nabarmen eragin zuen boto-emaileek eskuinera biratzea, eta kontserbadoreen garaipen argia ziurtatu zuen. [43][44][46] Bondfieldek postua galdu zuen Northamptonen, 971 botorekin.

Oposizioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Porrotaren ondoren, Bondfieldek berriro ekin zion NUGMWerako lanari, eta TUCeko Kontseilurako hautatu zuten. 1926an, EHGk greba orokorra egiteko hartutako erabakiaren alde egin zuen, baita bederatzi egunen ondoren greba bertan behera uzteko erabakiaren alde ere. Patrick Hastingsek 1926ko ekainean dimisioa eman ondoren, Bondfield Wallsendeko hautagai laborista izendatu zuten North Tynesiden, eta ondorengo hauteskunde partzialak irabazi zituen, 9.000 baino gehiagorekin. [47][48] Bien bitartean, Blanesburgheko Batzorderako izendapena onartu zuen, gobernu kontserbadoreak langabeziako sorospen-sistema erreformatzat hartzeko sortu baitzuen. Bere iritzi pribatua, mozkinetarako eskubideak kontribuzioekin zerikusia izan beharko zukeena, ez zen erabat partekatu Alderdi Laboristan edo EHGan. Batzordeak horri buruzko gomendioak egin zituenean, txostena sinatu zuen, 1927ko Langabeziako Aseguruaren Legearen oinarri bihurtu zena. Bondfielden elkarteak, legeria horrekin, mugimendu laboristarekin zuen etengabeko harremana ahuldu zuen.

1928ko martxoaren 29an, Parlamentuari lege-proiektu bat aurkeztu zitzaionean, Parlamentuko hauteskundeetan 21 urtetik gorako gizon eta emakume guztiei botoa emateko, neurria «gizarte-aurrerapen ikaragarria» zela esan zuen, eta honako hau erantsi zuen: «Azkenean [emakumeak] berdintasunezko oinarri horren gainean jartzen dira, gizakiak garelako eta gizartearen zati bat bere osotasunean hartuta... bere garaiko oztopo politikoa erabat suntsituko dugu».[49] Proiektua lege bihurtu zenean, 4 milioi boto-emaile, gehienak emakumeak, gehitu zitzaizkion erregistroari. Erresuma Batuko 1929ko hauteskunde orokorretan, maiatzaren 30ean, Bondfieldek erraz eutsi zion bere aulkiari Wallsend-en, nahiz eta langile langabeak ordezkatzen zituen hautagai batek parte hartu. Hauteskundeen emaitza orokorrak alderdi handiena bezala utzi zituen laboristak, 287 eserlekurekin, baina gehiengo orokorrik gabe, eta MacDonaldek bigarren gutxiengo-administrazioa osatu zuen.

Lan ministroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1931ko abuztuan Gobernu Nazionala sortzearen aurka agertu ziren 1929-1931ko lan-kabineteko ministroetatik, George Lansburyk bakarrik eutsi zion postuari hurrengo hauteskunde orokorretan.

Bondfieldek gobernu berriko Lan Ministro postua onartu zuenean, Britainia Handiko Kabineteko lehen emakume ministro eta Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko lehen emakumea bihurtu zen. [50][51] Izendapena «emakumearen posizio-iraultza handiaren zati bat » zela esan zuen. [52] Karguan egon zen bitartean, langabezia handitu egin zen, eta, ondorioz, prestazioen kostuak handitu egin ziren. Horrek zatiketa bat sortu zuen gobernuaren eta lehentasuna langabeak babestea zuen mugimendu laborista zabalagoaren artean. Robert Skidelsky historialariaren arabera: «Ministroak [langabezia-] funtsaren finantzez arduratzen dira funtzionarioak langabeen finantzez arduratzen dira». TUCen presio gero eta handiagoarekin, Bondfieldek lege-proiektu bat aurkeztu zuen, aurreko gobernuak sartutako langabezia-subsidioaren gaineko «Blanesburgh» murriztapenak indargabetu zituena, baina mesfidantzaz.

Langabezia-sorospenen kostua handitu ahala, Bondfieldek funtsaren defizita kontrolatzeko egindako saiakerek TUCaren etsaitasun handiagoa eta oposizioko alderdien eraso politikoak eragin zituzten. 1931ko otsailean, diru-laguntzak murrizteko eta eskubideak murrizteko plan bat proposatu zuen, baina kabineteak baztertu egin zuen gogorregia zelako. Horren ordez, alderdi anitzeko konponbidea bilatuz, gobernuak proposamen liberal bat onartu zuen, George Mayren zuzendaritzapean sortutako batzorde independente batena, gastu publikoa nola murriztu daitekeen azaltzeko. Austriako banku pribatu nagusia, Creditanstalt, 1931ko maiatzean kolapsoarekin eta Europako beste banku batzuen porrotarekin, krisi-sentsazioa areagotu egin zen. Uztailaren 30ean, maiatzeko batzordeak 97 milioi libera esterlina murriztea gomendatu zuen, gehienak —67 milioi libera— langabezia-gastuak murriztetik zetozenak. Hurrengo asteetan, ministroek alferrik saiatu ziren eskaera horiek betetzen. Bondfield prest zegoen langabezia-sorospen orokorra murrizteko, baldin eta behartsuenak, «trantsizio-prestaziokoak» babestuta bazeuden. Ezin izan zen formularik aurkitu; abuztuaren 23an, kabinetea zatituta zegoen ezinbestean, eta hurrengo egunean uko egin zion. TUCa eta Alderdi Laboristaren gehiengoa haserretzeko, MacDonaldek Larrialdietako Gobernu Nazionala eratu zuen alderdi kontserbadore eta liberalarekin, eta Alderdi Laboristako kide gehienak oposizioan jarri ziren.

Bondfieldek ez zuen bat egin MacDonalden atzetik joatea erabaki zuten diputatu laborista kopuru txikiarekin, baina bere ekintzengatik «sinpatia eta mirespen sakona» adierazi zuen. 1931ko urriaren 27an egin ziren hauteskunde orokorretan, Alderdi Laboristak ohiko aulkien hiru laurden baino gehiago galdu zituen, eta 52 kide besterik ez zituen lortu. Bondfield garaitu egin zuten Wallsend-en 7.606 botorekin; Abramsek zera esan zuen: bai eskuinetik bai ezkerretik jaso zituen erasoak ikusita, «miraria izango zen berriz hautatu izan balute». [53] Gobernu Nazionalaren aurka zeuden lan-kabineteko kide ohien artean, George Lansburyk baino ez zion eutsi aulkiari.

Ibilbidearen amaiera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Margaret Bondfield, irudi honetan, bake-adierazpeneko formularioak markatzeko diskurtsoa ematen ari da. Formularioek 2,2 milioi sinadura dituzte, WILPF taldeak bilduak, eta 1932an Genevan desarmatzeko mundu-konferentziara bidali ziren.

Porrotaren ondoren, Bondfield NUGMWeko postura itzuli zen. TUCa, MacDonaldengandik hurbil zegoela uste baitzuen, hotz agertu zen harekin, eta ez zuten berriz hautatu Kontseilu Nagusirako. Wallsend-en jarraitu zuen Laborismoko hautagai gisa; 1935eko hauteskunde orokorretan berriro garaitu zuten. Ez zen inoiz parlamentura itzuli; Readingerako Laborismoko etorkizuneko hautagai gisa hartu zuten, baina gerragatik 1940rako aurreikusitako hauteskundeak mugagabe atzeratuko zirela argi geratu zenean, uko egin zion bere hautagaitzari.

1938an, NUGMWeko lanpostutik kendu ondoren, Bondfieldek Ongizate Publikoari buruzko Emakumeen Taldea sortu zuen. Estatu Batuetan eta Mexikon lan-baldintzak aztertu zituen 1938an, eta Estatu Batuetan eta Kanadan zehar ibili zen 1939an gerra piztu ondoren, Britainia Handiko Informazio Zerbitzuetako irakasle gisa. Gerrarekiko zuen jarrera ez zen 1914an zuen jarrera erdipazifista; gobernuari aktiboki lagundu zion, eta, 1941ean, Why Labour Fights liburuxka argitaratu zuen. [53][54] Gerra-garaiko jarduera nagusia Emakumeen Taldeko Higiene Batzordeak Ongizate Publikoari buruz egindako ikerketa bat zuzentzea izan zen, haurrak hiritik landara eskala handian ebakuatzean sortu ziren arazoei buruz. Taldearen ondorioak 1943an argitaratu ziren, Our Towns: a Close-up izenburupean. Txostenaren arabera, pertsona askok ulertu ahal izan zuten, lehen aldiz, pobreziaren norainokoa hirien erdigunean. Proposatutako irtenbideen artean, honako hauek zeuden: eskolaurreko hezkuntza, gutxieneko soldata, haurrentzako diru-laguntzak eta osasun-zerbitzu nazionala. Txostena behin baino gehiagotan berrinprimatu zen, eta funtsezkoa izan zen 1945ean boterea hartu zuen gobernu laboristak sartutako gizarte-erreformei laguntzeko.[55] Gerra garaiko Bondfieldeko beste jarduera batzuen artean, 1944an emakume polizia gehiago izendatzeko kanpaina nazionala egiten laguntzea izan zen.

Azken urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ez zen hautagai, baina Bondfieldek laboristen aldeko kanpaina egin zuen 1945eko Erresuma Batuko hauteskunde orokorretan. Kazetari batek Bury St Edmunds-en bilera batean nazionalizazioaren onurei buruzko argibideak eman zizkion. Bertako Alderdi Laboristan aritu zen lanean, eta Ongizate Publikoko Emakumeen Taldeko buru izaten jarraitu zuen 1948ra arte. Bere autobiografia izan zen urte horietako lan nagusia. 1948an argitaratu zuen, A Life's Work izenarekin. Liburuaren xedea, idatzi zuen, ez zen bere arrakastak ospatzea, baizik eta espero zuen esperientziak «baliagarriak izatea belaunaldi gazteenarentzat». Liburuak harrera beroa izan zuen; The Observer-en, Harold Nicolson-ek honelaxe deskribatu zuen: «gaizki konposatua eta gaizki proportzionatua», eta tarte handiegia eman zion bilera intrigoenteei, benetako gertaera garrantzitsuak agortzen ziren bitartean. Hala ere, pentsatu zuen liburuak «energia erabakigarria eta, azkenean, irabazlearen adibide on bat» ematen zuela. Manchester Guardian idazleak ere kritikatu zituen idazlanaren egitura nahasia eta xehetasun ez-selektiboak, baina «kontakizun baliagarri, zuzen eta zintzoa» aurkitu zuen laboralen lehen urteetan.

Golders Green errausketa-labea.

Bere autobiografiaz gain, Bondfieldek What Life Ha Taught Me izeneko saiakera-bilduma batean parte hartu zuen. Bertan 25 pertsona publikok bizitzaren irakaskuntzei buruzko gogoeta egin zuten. Bondfieldek idatzi zuenez, haren erlijio-sinesmenek «indarra ematen zioten porrotari irribarre batekin aurre egiteko, arrakastari erantzukizunaren zentzuarekin aurre egiteko; ahalik eta onena egiteko prest egoteko, sari-itxaropenik gabe [eta] nahasteari aurre egiteko, alferrikako samintasunari biderik eman gabe». 1948ko martxoan, Bondfieldek Mary Macarthur etxea inauguratu zuen Poulton-le-Fylden, Lancashireko Blackpooletik gertu, eta diruz lagundutako oporrak eskaintzen zizkien soldata apaleko emakume-langileei. 1949an, sei hilabeteko hitzaldi-bira egin zueGolders Green Crematorium - geograph.org.uk - 676569.jpgn Estatu Batuetan zehar. Herri horretara egin zuen azken bisita izan zen. Estatu Batuek laster osasun-zerbitzu nazionala hartuko zutela sinetsita joan zen.

Bondfield, inoiz ez zen ezkondu, bere osasun ona eta bizitzarekiko interesa mantendu zituen 1953an bere azken gaixotasunera arte. Zahar-etxe batera joan zen bizitzera Sandersteaden (Surrey), eta 80 urte zituela hil zen 1953ko ekainaren 16an.[56] Golders Green errausketa-gelan erre zuten, eta kongregazioak To Be a Pilgrim himno ezaguna kantatu zion. Alderdi Laborista erabat ordezkatuta egon zen; Clement Attleek, alderdiko buruak eta lehen ministro ohiak, eman zuen hitzaldia.

Balorazioa eta legatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Egindako Oxford Dictionary of National Biography biografian, Philip Williamson-ek honelaxe deskribatu zuen Bondfield: «fisikoki baxua eta sendoa... begi distiratsuekin, jendaurrean hitz egiteko modu sendo eta eraginkor, batzuetan inspiratua». Gizonezkoak nagusi ziren mundu batean existitzeko eta aurrera egiteko konfiantza zuen, eta haurtzaroan inspiratu zen, nahiz eta materialki pobretua izan, haren hilberriak «espiritu- eta buru-aberastasun handiko» gisa deskribatu zuen.[57] Fede inkonformista sendoa hartu zuen oinordetzan, eta funtsezko elementu bihurtu zen ondorengo ibilbidean, eta Eliza Kongregazionalarekin zituen loturak bere bizitza osoan. Hil ondoren, The Timesek «giza sinpatia ezohiko eta zabalak... eskuzabala izatea eta umorea izatea» goraipatu zuen. Skidelskyk, ordea, errukirik gabe deskribatu zuen: «Umorerik gabeko eta busti samarreko pertsona bat, gona beltz luzeekin eta soinu-jauzi latza ematen zuen ahots batekin». Tony Judgek bere bizitzaren kontakizun berriago eta ulergarriago batek emakumearen eskubide politiko eta laboralak defendatzeko testuinguruan kokatzen du bere karrera, eta 1931ko krisian zuen zeregina, MacDonalden makinazioen biktima zoritxarrekoa balitz bezala.[58]Bondfield-en karrera «primiziek» markatu zuten, batasunaren, legebiltzarraren eta gobernuaren esparruan.[59][60] Lorpen horien ikuspegi xumea izan zuen: «Emakumeren bat lehena izatera bideratuta zegoen».[61] Lan-ministro izendatu zutenean, 1929an kabinetearen lanik gogorrena izan zenera bultzatu zuen, eta, beste ministro batzuen moduan, gobernuan esperientziarik ez zuenez, aholkulari ofizialen esku geratu zen neurri handi batean.[62] Tenperamentu errealistarengatik, gobernuaren jarduna gertaera ekonomikoetan oinarritu zuen, eta ez alderdikeriazko edo sekzioko interesetan, beraz, «langabetuekin biguna zela zioen oposizioko baieztapenen artean harrapatuta geratu zen, eta langileak abandonatu zituela aldekoen aldean».[61] MacDonalden apustuarekiko zuen jarrera, itxuraz behintzat, ez zen zuzena izan hamarkada askoan; beraz, Harold Wilsonek 1968an Barbara Castle Lan Ministro izendatu zuenean, nabarmendu zuen ministerioaren izena «Enplegu Sail» izena hartuko zuea aurrerantzean, Bondfield-en aginduarekin bat egingo ote zuen beldur zelako.[63] Castlek uko egin zion Bondfield-en bizitza ospatzen zuen Fabiana Elkartearen liburuxka baen hitzaurrea idazteari, bere aurrekoaren ekintzak traizio politikotik hurbil zeudela uste baitzuen. 2001ean, Alderdi Laboristaren 100 urteak parlamentuan ospatzeko Tony Blairrek egindako hitzaldi batek omenaldia egin zien mugimenduaren lehen urteetako heroi askori; Bondfield izena ez zen aipatu.

Margaret Bondfielden eskultura Northamptonen.

Ohorezko doktoretza jaso zuen Bristolgo Unibertsitatean, legeetan, eta 1930ean Chard jaioterriko hiriaren giltzak jaso zituen, non, 2011n, plaka bat jarri zioten Udalaren horman.[64] 1948an ohorezko lankideen aginduarekin ohoratu zuten.[65] Hil eta urte askotara, kaleak eta apartamentu-eraikinak Londresko Tower Hamlets, Barking eta Dagenham barrutietan izendatu zituzten, eta Islington doktorea bizi zen etxea ordezkatzeko eraikitako apartamentu-bloke txiki batean.[66][67] H. Krippen, 1940ko bonbardaketa alemanak suntsitua. Gainera, Northamptoneko barruti zaharrean ospatu zen, Northamptongo Unibertsitateko egoitza bat Margaret Bondfield Hall izendatu zutenean.[68] 2014. urtean, Church Streeteko dendan (Hove) plaka bat jartzeko kanpaina hasi zen, 1886-1887 urteetan Bondfieldek ikaskuntza egin baitzuen.[69]

1973an Bondfielden mendeurrena ospatzeko, Linda Christmasek, The Guardianen, 1930eko hamarkadatik parlamentuan emakumeek egindako aurrerapenak aztertu zituen. 1973rako, Christmasek esan zuenez, 93 emakume baino ez ziren eseri parlamentuan; haien ekarpenak, oro har, ez ziren harrigarriak izan.[70] 1966ko hauteskunde orokorretan izan zuen ordezkaritza zenbakirik onena; 29 emakume hautatu zituzten —parlamentuko 630 kidetatik—. 1979ko hauteskundeetan, kopurua 19ra jaitsi zen, baina Margaret Thatcher ere Britainia Handiko lehen ministro bihurtu zen.[71] Cox-ek eta Hobley-k deigarri egin zuten Thatcher-en lehen urteak merkatari baten alaba zirela, eta egun horien kontakizuna Bondfield-en mende erdi lehenago izandako esperientziekin alderatu zuten. Thatcher-ek uste zuen bezeroarentzako zerbitzuaren kontzeptua erabatekoa zela; beraz, Cox-ek eta Hobley-k adierazi dute Bondfield-en kanpainen aldeko jarrera eskasa izan zuela dendetako langileen baldintzak hobetzeko. Bondfield-en garaitik txikizkako merkataritzaren industrian gertatu diren aldaketak gorabehera, Cox-ek eta Hobley-k uste dute, bera bizirik balego, «borrokan jarraituko lukeela, menpekoak sindikatu batekin bat egin dezaten konbentzitzen saiatuz, eta dendetako langileen eskubideak soldata eta baldintza hobeak sutsuki defendatuz».

Idatziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aldizkari eta egunkarietako artikuluen idazle emankorra izan zen Bondfield. Hona hemen argitalpen nagusiak:

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • A Life's Work (autobiography): London, Hutchinsons 1948. OCLC 577150779
  • What Life Has Taught Me (contributor with 27 others): London, Odhams Press 1948. OCLC 222888739

Liburuxkak eta panfletoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Socialism for Shop Assistants (in "Pass On Pamphlets" series). Londres, Clarion Press, 1909. OCLC 40624464[72]
  • Shop Workers and the Vote (egilekide Kathryn Oliverrekin). Londres, People's Suffrage Federation, 1911. OCLC 26958055[73]
  • The National Care of Maternity. Londres, Women's Co-operative Guild, 1914. OCLC 81111433[74]
  • Labour and the League of Nations. (egilekide J. Ramsay MacDonald and Arthur Pughekin). Bondfield's chapter: "Great Britain's Responsibility". Londres, League of Nations Union, 1926. OCLC 561089187[75]
  • The Meaning of Trade. Londres, E. Benn Ltd, 1928. OCLC 56418171[76]
  • Why Labour Fights. Londres, 1941. OCLC 44515437[77]
  • Our Towns: A Close-up (Hygiene Committee of the Women's Group on Public Welfare-rekin). Londres, Oxford University Press, 1943. OCLC 750462348[78]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b (Ingelesez) Corbett, Sue. (2014-09-16). The Times Great Women's Lives: A Celebration in Obituaries. The History Press ISBN 978-0-7509-6234-6. (Noiz kontsultatua: 2023-12-12).
  2. ↑ «Margaret Bondfield (1873 - 1953) | Co-Curate» co-curate.ncl.ac.uk (Noiz kontsultatua: 2023-12-12).
  3. ↑ Hove blue plaque call for 1920s MP Margaret Bondfield. BBC News Sussex 1 de junio de 2014.
  4. ↑ Martindale & 1944 cita Bondfield.
  5. ↑ a b Cox & Hobley 2014.
  6. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  7. ↑ National Amalgamated Union of Shop Assistants, Warehousemen and Clerks. Archivehub.
  8. ↑ Bondfield, "Miss Bondfield on Tour", The Shop Assistant, julio 1898, cita en Cox and Hobley, pp. 100–101
  9. ↑ a b (Ingelesez) Staveley-Wadham, Rose. (2020-01-07). «The British Newspaper Archive Blog Five Women Who Shaped the 1920s | The British Newspaper Archive Blog» blog.britishnewspaperarchive.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-12-12).
  10. ↑ «Five Women who Shaped the 1920s» The British Newspaper Archive Blog 7 de enero de 2020.
  11. ↑ John, Angela. Macarthur [married name Anderson, Mary Reid. ] Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  12. ↑ Abrams 2003.
  13. ↑ .
  14. ↑ La ley dio a los consejos locales la facultad de fijar los horarios comerciales, siempre que pudieran obtener el acuerdo de al menos dos tercios de los propietarios de tiendas. No fue hasta la Ley de Tiendas de 1911 que se convirtió en un requisito legal que los trabajadores de las tiendas tuvieran medio día de vacaciones cada semana.[13]
  15. ↑ Bondfield 1948.
  16. ↑ «The Common Cause - Google News Archive Search» news.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-12).
  17. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  18. ↑ Women, the Vote and Labour 1906–1918. National Co-operative Archive.
  19. ↑ Hannam, June. MacDonald, Margaret Ethel Gladstone. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  20. ↑ Scott 1998, 84 y 96 orr. .
  21. ↑ Shepherd, 160 orr. .
  22. ↑ Records of the Union of Democratic Control 1914–18. Hull University archives.
  23. ↑ Magill 1999, 354 orr. .
  24. ↑ Davis, Mary. The National Federation of Women Workers. TUC History online.
  25. ↑ Hunt 2014, 84 orr. .
  26. ↑ Braybon, 44 orr. .
  27. ↑ Representation of the People Bill: Clause 4, Franchises (Women). 94 Hansard Online 19 de junio de 1917, col. 1633 or..
  28. ↑ «Miss Bondfield on Russia» The Observer: 10. 25 de julio de 1920.
  29. ↑ Law 2000, 28 orr. .
  30. ↑ «Ruskin College, Oxford» The Independent 6 de agosto de 2013.
  31. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  32. ↑ «Mr McCurdy's Majority at Northampton: A 4000 Reduction» The Manchester Guardian: 10. 16 de abril de 1920.
  33. ↑ «Complete Results of the General Election» The Manchester Guardian: 10. 17 de noviembre de 1922.
  34. ↑ Vallance, Elizabeth. (25 de noviembre de 1983). «First of the few» The Guardian: 12..
  35. ↑ .
  36. ↑ Después de la muerte de Bondfield en 1953, una corresponsal anónima del Manchester Guardian conjeturó que ella fue la inspiración para que Shaw representara al Powermistress General en su obra The Apple Cart.[35]
  37. ↑ Hunt 2014, 106–107 orr. .
  38. ↑ Hunt 2014, 114 orr. .
  39. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  40. ↑ «Complete Results of the General Election» The Manchester Guardian: 1. 8 de diciembre de 1923.
  41. ↑ a b Abrams 2003, 229 orr. .
  42. ↑ Bondfield 1948, 251 orr. .
  43. ↑ Marquand 1977, 381-386 Txantiloi:Subscription orr. .
  44. ↑ Andrew, Christopher. (septiembre de 1977). «The British Secret Service and Anglo-Soviet Relations in the 1920s Part I: From the Trade Negotiations to the Zinoviev Letter» The Historical Journal 20 (3): 673–706.  doi:10.1017/s0018246x00011298..
  45. ↑ Marquand 1977, 381-386 orr. .
  46. ↑ La victoria conservadora fue el resultado del colapso del voto liberal; los laboristas obtuvieron un millón de votos más que en 1923, y su participación en la encuesta también aumentó.[45]
  47. ↑ Craig 1989, 263 orr. .
  48. ↑ «Sir Patrick Hastings's Seat: Miss Bondfield Invited» The Manchester Guardian: 10. 28 de junio de 1926. Txantiloi:Subscription
  49. ↑ Representation of the People (Equal Franchise) Bill. 215 Hansard 29 de marzo de 1928, col.1415 or..
  50. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  51. ↑ «Five Women who Shaped the 1920s» The British Newspaper Archive Blog 7 de enero de 2020.
  52. ↑ Bondfield 1948, 276 orr. .
  53. ↑ a b Abrams 2003, 234 orr. .
  54. ↑ OCLC .46668473.
  55. ↑ Holman, Bob. (22 de diciembre de 2013). Social deprivation? It's not parents, it's poverty. The Guardian Online.
  56. ↑ Williamson, Philip. Bondfield, Margaret Grace. Oxford Dictionary of National Biography online edition. Txantiloi:ODNBsub
  57. ↑ Vallance, Elizabeth. (25 de noviembre de 1983). «First of the few» The Guardian: 12..
  58. ↑ Tony Judge, Margaret Bondfield: First Woman in the Cabinet (2018)
  59. ↑ Christmas, Linda. (19 de marzo de 1973). «Country Matters» The Guardian: 9.. Txantiloi:Subscription
  60. ↑ Chard blue plaque celebrates MP Margaret Bondfield. BBC Somerset 6 de enero de 2011.
  61. ↑ a b Vallance, Elizabeth. (25 de noviembre de 1983). «First of the few» The Guardian: 12..
  62. ↑ «Miss Margaret Bondfield» The Manchester Guardian: 3. 18 de junio de 1953. Txantiloi:Subscription
  63. ↑ Colemen, Terry. (5 de junio de 1993). «The tigress still burns bright» The Guardian: 29.. Txantiloi:Subscription
  64. ↑ Chard blue plaque celebrates MP Margaret Bondfield. BBC Somerset 6 de enero de 2011.
  65. ↑ «Central Chancery of the Orders of Knighthood» The London Gazette (Supplement): 31. 1 de enero de 1948.
  66. ↑ Margaret Bondfield Avenue, Barking. Google Maps.
  67. ↑ Margaret Bondfield House, Driffield Road, Bow. Google Maps.
  68. ↑ New Margaret Bondfield Halls, Park Campus Northampton. University of Northampton mayo de 1992.
  69. ↑ Hove blue plaque call for 1920s MP Margaret Bondfield. BBC News Sussex 1 de junio de 2014.
  70. ↑ Christmas, Linda. (19 de marzo de 1973). «Country Matters» The Guardian: 9.. Txantiloi:Subscription
  71. ↑ Women in Parliament and Government. House of Commons Library 17 de julio de 2014.
  72. ↑ OCLC .40624464.
  73. ↑ OCLC .557721880.
  74. ↑ OCLC .40905197.
  75. ↑ OCLC .37389408.
  76. ↑ OCLC .56418171.
  77. ↑ OCLC .44515437.
  78. ↑ OCLC .25847935.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Margaret_Bondfield&oldid=9631775"(e)tik eskuratuta