Mary Quant

Wikipedia, Entziklopedia askea
Mary Quant

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakBarbara Mary Quant
JaiotzaBlackheath (en) Itzuli, 1930eko otsailaren 11
Herrialdea Erresuma Batua
HeriotzaFarley Green (en) Itzuli, 2023ko apirilaren 13a (93 urte)
Familia
AitaJack Quant
Ezkontidea(k)Alexander Plunket Greene (en) Itzuli  (1957 -  1990)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaBlackheath High School (en) Itzuli
Goldsmiths, University of London (en) Itzuli 1955)
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakmoda-diseinatzailea
Jasotako sariak
maryquant.co.uk
IMDB: nm0702877 Edit the value on Wikidata

Barbara Mary Quant (Blackheath, Londres, 1930eko otsailaren 11 – Surrey, 2023ko apirilaren 13a) britainiar moda diseinatzailea izan zen.[1] Bere izenak arrakasta internatzionala hartu zuen 1960ko hamarkadan minigonaren asmakizunarekin. Gazteentzako moda informal bat irudikatu zuen eta bere modeloak eskala handian zabaldu ziren.[2] Bere estilo sinple eta koloretsua, bitxilore sinboloagaitik identifikatuta, garai horretan nagusi zen modaren seriotasunarekin kontrastatu zuen. [3][4]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Barbara Mary Quant 1934ko otsailaren 11n jaio zen Blackheathen, Londresen. Bere gurasoak, Jack eta Mary Quant, meatze-familietatik etorriak, irakasle Galesak ziren. [5]

Bera Bigarren Mundu Gudan hazi zen eta bere familia sarritan leku batetik bestera mugitu zen, baina Maryk ez eban ia ezer ulertzen gazteegia zalako une horretan, gudaren seriotasuna ulertzeko.

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gudaren ondorioz, bere haurtzaroan, hainbat ikastetxetik pasatu behar izan zen. Geroago, Blackheath High School-era joan zen, sormena eta trebetasun artistikoak adierazi zituen lekura. Oso gaztetatik joskintzarekiko maitasuna garatzeaz gain. [6]

Karrera bat aukeratzeko orduan, gurasoek lanbide egonkor bat aukeratzea nahi zuten, baina Maryk ez zuen nahi.

Goldsmiths Collegerako beka bat emon zioten eta gurasoek azkenean amore eman zioten ilustrazio ikasketak egiteko. 1950ean sartu zen eta azkenean, 1954an, Arte Hezkuntzako diploma lortu zuen. [7][8]

Lan-ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1955ean Bazaar izeneko boutique bat ireki zuen King 's Roaden.

Alexander Plunket Green (hau unibertsitatean ezagututako ikaskidea zen eta urte batzuk geroago bere senarra bihurtu zen) eta Archie McNair argazkilaria bere bazkideak ziren eta beragaz denda eramaten zuten[9].

Hasieran, beste diseinatzaile batzuek sinatutako jantziak saldu egiten zituen, baina laster berak egindako arropa saltzen hasi zen, modu intuitiboan, jostuna gisa esperientzia gutxi baitzuen. [10] Nahiz eta ez izan esperentzia handirik arrakasta handia izan zuen. Bere boutiquean gehien saltzen zituen gaiak funky jantziak, galtzerdi distiratsuak, legging elastikoak eta kamisetak izan ziren. "Swinging London" aren moda britainiarra irudikatu zuen bere lan ibilbidearen hasieratik. [11][12][13]

Minigonaren sorrera eta arraskata[aldatu | aldatu iturburu kodea]

60ko hamarkadaren hasieran minigona sortu zuen [14]. The Week-erako elkarrizketa batean kontatu zuenez ballet-eskoletatik inspirazioa jaso zuen; egun batean alboko gelan dantzari bat ikusi zuen 25 zentimetro luze zen gona batekin eta hanka eder haien ikuspena grabatua geratu zitzaion [15].

Negozioak arrakasta handia hartu eban eta bere sorkuntzak mundu osoan saldu ziren, Estatu Batuetan, Frantzian, Italian, Suitzan, Kenyan, Japonian, Australian, Kanadan eta Hegoafrikan besteak beste.

Minigonaren historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gona[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Minigona milaka urtetako eboluzioaren azken produktua da baina hau baino lehen hainbat aldaketa egin ziren lehenengo gonatik.

Gonaren jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Asiriarrek, sumertarrek eta egiptoarrek honelako gonak erabiltzen ebezan, gehienetan linoz egindakoak.

Gonaren jatorria lehen zibilizazioetan datza. Data zehatzik ez dagoan arren, jantzi honen lehen aztarnak Sumerian koka daitezke, K.a. 3000. urtean. [16] Asiriarrek, sumertarrek eta egiptoarrek gona erabiltzen zuten. Bai gizonek bai emakumeek erabiltzen zuten jantzia zen.

Zehazki, antzinako egiptoarrek gehien eboluzionatu zutenak izan ziren. [17]

Hasieran, Egiptoko gona, unisexa zen, gizonezkoentzat belaunetik gora heltzen zena eta emakumezkoentzat oinetaraino erortzen zena. [18]

Garai Klasikoan gehiago erabili eben orpoetarainoko soinekoa, baina azkenean jantzi hori bitan zatitu zen: gona izango zen, harrezkero, gerritik oinetara jaisten zen jantzia.

Beraz, grekoek eta erromatarrek belaunetarainoko gona erabiltzen zuten gizonentzat eta gona luzea emakumeentzat. [18]

Erdi Aroan, azpiko gona (gonaren ondorengoa) zen emakumeen jantzirik ohikoena. Azpiko gonak gona arrunten bezalakoak ziren, baina tolesturekin. Azpiko gona jantzi ohikoena izan zen XIX. mendearen hasierara arte. Gizonek askotan alkandora batekin jazten zuten. [17][19]

Gonaren eboluzioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVI. mendean, 1520. urte inguruan, Flandriako modak iritsi ondoren, Espainian, gona Karlos V.arekin orokortu zen.

Espainiako XVI. eta XVII. mendeetan, zaipekoak ere aipatzen ziren, belaunetik behera 20 zentimetro heltzen ziren gona beltzak ziren, beste arropa batzuen gainean eramaten zena eta jaiegunetan kalera irteteko balio zuena. [17] Zimurrak zituen jantzi bat zen, bertikalean erortzen zena eta aldakan estutzen zena.

Gona luzea ohikoa izan zen XVIII. mendera arte. 1730 inguruan, Mariana de Cupis, “La Camargo” ezizenakoa, Parisko Operako balleteko dantzari belgikarra, gonak arrastaka eramateaz nekatuta, ia erditik laburtzea erabaki zuen eskandalua sortuz: aldi horretan gonak moztea bizitza txarreko emakumeentzako zigor bat zen eta. [17]

Gona hain motzak ekarri ahal zituen arazoak konpontzeko, La Camargok segurtasun-pantaloi txiki bat ipintzen zuen gonaren azpitik.

Baina 1851n, Amelia Jenks Bloomer newyorktarrak bonbatxo moduko batzuk sortu zituen, pantaloiak eta gona nahastuz, mugimenduak eta gorputz-funtzioak erraztuz. [20][17][21]

Gona-pantaloia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XX. mendearen hasieran, gona pantaloiak aipatzen hasi ziren, 1911ko otsailean Espainiara iritsitako moda berria zen eta. Madrilen eta Bartzelonan, polemika zaratatsuak sortu ziren, baina defendatzaileak ere izan zituen, janzkera praktiko bat ikusten zutenak. [22]

Haren arrakasta nabarmena izan zen emakumeen artean, nahiz eta inork ez zien aholkatzen andreei kalera bakarrik irtetea hura jantzita, jantzi haren etsaiek erasoko ote zieten beldurrez.[17]

Madrilen, zenbait kasutan, gizonak irainak botatzen zizkieten jantzi hori janzten zuten emakumeei.

Bakarrik Retiro parkean gona pantaloiagaz jantzita patinatzea onartzen zen.[22]

minigona

Minigona[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mary Quantek 60ko hamarkadaren hasieran minigona sortu zuen, honek arrakasta handia euki eban eta azkar zabaldu egin zen mundutik, gaur egunera arte tendentzia bihurtuz. Hau izan da gonaren eboluzioaren azken produktu nagusia (honen ostean mikrogona eta beste hainbat deribatu etorri dira eta).[23]

Minigona pantaila handian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

60ko hamarkadan, Fred M. Wilcox zuzendariaren Planeta Prohibido ("Planeta debekatua") filma ezaguna egin zen aktore nagusiak zeraman minigonari esker. Jantzi hori pantaila handian jarri zuen lehen aktorea izan zen eta horregatik zentsuratu zuten hainbat herrialdetan, desegokia zela iritzita. [24]

Minigonaren sortzailearen eztabaida[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Moda aditu askok Mary Quant britainiarra jotzen dute jantzi honen sortzailetzat, baina beste batzuk diote bere sortzailea André Courrèges jostun frantsesa ere izan zela. Denak bat datoz esatean Maryk izan zela minigonari famari emon ziona. [25][26][27]

Kosmetika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maryk begiak Caran d 'Ache markako koloretako argizariekin margotzen zituen, oraindik ez zegoelako makillajerik berak nahi zituen tonu bizi eta koloretsuekin.

Hau gazteen artean tendentzia bihurtu zan eta 1966an bere negozioa kosmetikaren mundura zabaldu zuen, logotipo gisa bitxilore batekin eta kutxatilen diseinua arkatz-kaxetan inspiratuta zegoena. Kosmetika produktuak arrakasta handia izan zuten.

Urte horretan bertan (196han) izendatu zuten Britainiar Inperioaren Ordenako kide eta 60 eta 70eko hamarkaden gorabeheratsuen ostean modatik erretiratu zen, bere kosmetika negozioei erantzuteko. [28]

2000. urtean utzi zuen bere enpresa inbertitzaile japoniarrek erosi ondoren eta makillajea bere izenean saltzen jarraitzen dute gaur egun. [9]

Beste projektu batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mini designer 1000

•Pelikula honeetarako janzkeran lan egin zuen: The Haunting (1963), Georgy Girl (1966) eta Two For The Road (1967)

•1998an mini (1000) Designer berriaren barrualdea diseinatu zuen, bere kotxerik gustokoena, hortik dator minigonarenizena.

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1970. urtean Orlando izeneko seme bat izan zuen Alexander Plunket Greenerekin eta 5 urte geroago (1975an) honekin ezkondu egin zen. [5]

Gaur egun[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Amona bihurtu zen bere seme bakarra, Orlandok, Lucas Alexander izan zuenean.

Gaur egun, Londreseko kanpoaldean bizi da, eta bere izena daraman enpresako aholkulari gisa lan egiten du. Gaur egun diseinatzaileak Stella McCartney eta Chloé enpresak miresten ditu. [29][30]

Berak idatzitako liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «404 Not Found» www.freebmd.org.uk (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).
  2. ↑ «Biografia de Mary Quant» www.biografiasyvidas.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Delgado, Elena Sanz y Daniel. (2019-10-15). «¿Quién inventó la minifalda?» MuyHistoria.es (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).
  4. ↑ .
  5. ↑ a b «Biografía de Mary Quant (Su vida, historia, bio resumida)» www.buscabiografias.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  6. ↑ (Ingelesez) Quant, Mary. (2011). Mary Quant: My Autobiography. , 304 or. ISBN 978-0755360178..
  7. ↑ Txantiloi:Es-CL bacanas. (2020-03-04). «Mujeres Bacanas | Mary Quant (1934)» Mujeres Bacanas (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Estirado, Laura. (2022-05-14). «La minifalda de Mary Quant: oda a 34 cm de empoderamiento femenino» elperiodicodeespana (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).
  9. ↑ a b «Mary Quant - Biografía de Mary Quant» www.biografias.es (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) MCM. (2021-03-04). «Mary Quant: la mujer que revolucionó la moda» Mobiliario Comercial Maniquíes (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  11. ↑ (Ingelesez) «Mary Quant (1930-): Fashion Pioneer of the Swinging Sixties - Moda Métiers Fashion Icons» Moda Métiers 2021-09-16 (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  12. ↑ (Ingelesez) «ABOUT MARY｜MARY QUANT COSMETICS LTD.» MARY QUANT COSMETICS LTD. (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  13. ↑ McKinnell, Joyce. (2009). Beauty. Collins ISBN 978-0-00-729558-6. PMC 258071716. (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) Nast, Condé. (2020-05-07). «La minifalda: la historia de la prenda que enamoró y liberó a la mujer» Vogue (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Parga, Mónica. (2015-01-19). «Honores para la minifalda de Mary Quant» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «Origen e historia de la falda | Aprende Institute» aprende.com 2022-07-13 (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  17. ↑ a b c d e f (Gaztelaniaz) Historia, CurioSfera. (2021-12-06). «Origen de la Falda - Modelos y Evolución | CurioSfera-Historia» CurioSfera Historia (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  18. ↑ a b Sposito, Stefanella. (2021). Historia de la moda : desde la prehistoria hasta nuestros días. (2ª ed. argitaraldia) Promopress ISBN 978-84-17412-97-5. PMC 1293734558. (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  19. ↑ Consuelo. (2012-11-01). «Indumentaria y costumbres en la España: LA SAYA DE LA MUJER CORTESANA (y IV)» Indumentaria y costumbres en la España (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  20. ↑ «¿Sabías que...? Amelia Bloomer y los pantalones» www.rnovelaromantica.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  21. ↑ «Bombachos > Información, Biografia, Archivo, Historia.» WIKIDAT (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).
  22. ↑ a b «El armario de Lu by Jane: Historia de la falda pantalón y otras prendas que la precedieron» El armario de Lu by Jane (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  23. ↑ (Gaztelaniaz) de 2021, Por Mercedes Funes11 de Julio. «La minifalda cumple 57 años: la creación de Mary Quant que revolucionó a la moda y fue un paso audaz en la liberación femenina» infobae (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  24. ↑ (Gaztelaniaz) SensaCine. «Un día como hoy hace 60 años aparecía la primera minifalda en la gran pantalla» SensaCine.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  25. ↑ (Gaztelaniaz) Delgado, Elena Sanz y Daniel. (2019-10-15). «¿Quién inventó la minifalda?» MuyHistoria.es (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  26. ↑ (Ingelesez) Alejandro Rodríguez Durán. (2016-01-08). «Diseño de modas: muere el inventor de la minifalda» paredro.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  27. ↑ (Gaztelaniaz) «Modapedia de la diseñadora Mary Quant» Modapedia 2020-06-04 (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  28. ↑ (Gaztelaniaz) Hola.com; Hola.com. «Mary Quant. Noticias, fotos y biografía de Mary Quant» hola.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  29. ↑ (Gaztelaniaz) «Mary Quant» LA NACION 2004-08-09 (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
  30. ↑ «Mary Quant: 'You have to work at staying slim - but it's worth it' - Telegraph» fashion.telegraph.co.uk (Noiz kontsultatua: 2022-10-24).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Mary_Quant&oldid=9532136"(e)tik eskuratuta