Otsailaren 11

Otsailaren 11 gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita bigarren eguna da. 323 egun falta dira urtea amaitzeko, 324 egun bisurteetan.

Jaiotzak Euskal Herrian Aritz Aduriz Jaiotza: Donostia, 1981 Jose Maria Bakero Jaiotza: Goizueta, 1963 Simón Lekue Jaiotza: Arrigorriaga, 1912 Heriotza: Madril, 1984ko otsailaren 25a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Thomas Alva Edison Jaiotza: Milan (Ohio), 1847 Heriotza: West Orange (en) , 1931ko urriaren 18a Boris Pasternak Jaiotza: Mosku, 1890 (juliotar egutegia) eta 1890 Heriotza: Peredelkino (en) , 1960ko maiatzaren 30a Jennifer Aniston Jaiotza: Sherman Oaks, 1969 Hans-Georg Gadamer Jaiotza: Marburg, 1900 Heriotza: Heidelberg, 2002ko martxoaren 13a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 11ko jaiotzak William Henry Fox Talbot • Brandy Norwood • Kelly Rowland • Leó Szilárd • Else Lasker-Schüler • Yukio Hatoyama • Jeb Bush • Mike Shinoda • Auguste Mariette • Rafael van der Vaart • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Emilio Arrieta Jaiotza: Gares, 1821eko urriaren 20a Heriotza: Madril, 1894 Félix Ruiz Gabari Jaiotza: Erriberri, 1940ko uztailaren 14a eta 1940ko uztailaren 11 Heriotza: Madril, 1993 Santi Onaindia Jaiotza: Amoroto, 1909ko martxoaren 24a Heriotza: Gasteiz, 1996 Daniel Irujo Jaiotza: Lizarra, 1864ko apirilaren 10a Heriotza: Lizarra, 1911 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan René Descartes Jaiotza: Descartes, 1596ko martxoaren 31 eta 1596 Heriotza: Stockholm, 1650 Whitney Houston Jaiotza: Newark, 1963ko abuztuaren 9a Heriotza: Beverly Hills, 2012 Sergei Eisenstein Jaiotza: Riga, 1898ko urtarrilaren 10a (juliotar egutegia), 1898ko urtarrilaren 22a eta 1898ko urtarrilaren 23a Heriotza: Mosku, 1948 Silvia Plath Jaiotza: Boston, 1932ko urriaren 27a Heriotza: Londres, 1963 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 11ko heriotzak Victor Klemperer • Takashi Shimura • Jean-François Raffaëlli • James Bryant Conant • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Neska eta Emakume Zientzialarien Nazioarteko Eguna, Gaixoen Munduko Eguna 1873 - Amadeo I.aren abdikazioaren ondoren, Espainiako Lehen Errepublika aldarrikatu zen. 1929 - Italiak eta Aulki Santuak Laterango Itunak sinatu zituten eta Vatikano Hiria (irudian) sortu zen. 1961 - Loiolako Herri Irratia aireratu zen lehen aldiz. 1990 - Nelson Mandela kartzelatik atera zen 27 urte igaro ondoren. 2011 - Protesten eraginez, Egipton Mubarakek dimisioa eman eta armadak agintea hartu zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Otsaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: asteartea 2021: osteguna 2022: ostirala 2024: igandea 2025: asteartea 2026: asteazkena Izendegia Santutegia: Lurdako Andredena Maria, Gregorio II.a, Paskoal I.a Seaska egutegia: Udalaitz/Udalatx eta Lurdes.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2008 - Garzon epailearen aginduz, Batasuna, EHAK eta EAE-ANVren 14 kide atxilotu zituen Espainiako Poliziak, "erakunde terroristako" laguntzaile izatea leporatuta.

Mundua

• K. a. 660 - Tradizioaren arabera, Japoniaren sorrera.
• 1531 - Henrike VIII.a Ingalaterrako Elizaren buru izendatu zuten.
• 1873 - Amadeo I.aren abdikazioaren ondoren, Espainiako Lehen Errepublika aldarrikatu zen.
• 1929 - Italiak eta Aulki Santuak Laterango Itunak sinatu zituten eta Vatikano Hiria sortu zen.
• 1953 - SESBek Israelekin zituen harreman diplomatikoak hautsi zituen.
• 1979 - Ruhola Khomeiniren gidaritzapean, errepublika islamiar teokratikoa ezarri zen Iranen.
• 1990 - Nelson Mandela Victor Versten (Lurmutur Hiria, Hegoafrika) espetxetik irten zen, 27 urteko atxiloketaren ostean.
• 2011 - Protesten eraginez, Egipton Mubarakek dimisioa eman eta armadak agintea hartu zuen.
• 2013 - Benedikto XVI.a aita santuak "adina dela-eta" kargua lagatzea erabaki zuen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1978 - Txinako Herri Errepublikan hainbat autore klasikoren aurkako zentsura ezabatu zen, besteak beste, Aristoteles, William Shakespeare, Charles Dickens, etab.
• 2009 - Goodbye Bafana ("Agur Bafana") filma Berlingo Zinemaldian estreinatu zen, Bille Augustek zuzendu eta Dennis Haysbert, Joseph Fiennes eta Diane Kruger aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1881 - Saturnino Soloeta, Dimako Fernando, bizkaitar idazlea eta elizgizona (h. 1964).
• 1887 - Gustavo Maeztu, euskal margolari kostunbrista (h. 1947).
• 1890 - Domingo Arrillaga, gipuzkoar futbolaria (h. 1951).
• 1906 - Jesus Izagirre, euskal herritar futbolari eta pilotaria (h. 1992).
• 1912 -
  • Jesus Insausti, Uzturre, gipuzkoar politikari eta idazlea (h. 1993).
  • Simón Lekue, bizkaitar futbolaria (h. 1984).
  • Luzia Sagastasoloa, bizkaitar maistra eta kimikaria (h.1999)
• 1917 - Rafael García Serrano, nafar idazle eta kazetaria (h. 1988).
• 1927 - Jean Hiriart-Urruti Abittu, lapurtar apaiz, idazle eta euskaltzaina (h. 1990).
• 1937 - Pantaleon Errandonea, nafar trontzalaria eta herri kirolen sustatzailea (h. 2020).
• 1944 - Segundo Azpiazu, gipuzkoar saskibaloi jokalari eta entrenatzailea (h. 2016).
• 1950 - Tomás Yerro, nafar poeta, filologo eta katedraduna (h. 2021).
• 1956 - Lourdes Unzueta, bizkaitar idazlea.
• 1963 - Jose Maria Bakero, gipuzkoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1965 - Maite Pagazaurtundua, gipuzkoar ekintzailea eta politikaria.
• 1969 - Juan Aguirre, gipuzkoar musikaria eta kantautorea.
• 1973 - Esteban Arakama, gipuzkoar piraguista ohia, ur bizietako kayak (K1) modalitatean aritua.
• 1974 - Igor Arenaza, gipuzkoar futbolaria.
• 1975 - Ivan Vázquez Basurko, gipuzkoar paralinpiar kirolaria, zazpiko futbolean aritzen dena.
• 1979 - Maya Lauqué, lapurtar telebista aurkezlea.
• 1981 - Aritz Aduriz, gipuzkoar futbolari ohia, Athleticeko historiako aurrelari eraginkorrenetakoa.
• 1983 - Pablo Paredes Arratia, arabar futbolaria.
• 1992 -
  • Xabi Igoa, arabar bertsolaria.
  • Amaia Lanbarri, bizkaitar futbolaria.
• 1994 - Esther Arrojeria, gipuzkoar eskubaloi jokalaria.
• 1995 - Asier Benito, arabar futbolaria.

Mundua

• 1380 - Gian Francesco Poggio Bracciolini, italiar humanista eta kaligrafoa (h. 1459).
• 1535 - Gregorio XIV.a, Aita santua (h. 1591).
• 1657 - Bernard Le Bovier de Fontenelle, frantziar filosofo eta poeta (h. 1757).
• 1746 - Luis Paret y Alcázar, espainiar margolaria (h. 1799).
• 1776 - Ioannis Kapodistrias, Greziako gobernadorea (h. 1831).
• 1791 - Alexandros Mavrokordatos, Greziako estatuburua (h. 1865).
• 1839 - Josiah Willard Gibbs, estatubatuar fisikarian, termodinamikaren oinarrien finkatzaileetako bat (h. 1903).
• 1847 - Thomas Alva Edison, estatubatuar negozio-gizon eta asmatzaile oparoa (h. 1931).
• 1848 - Thomas Cole, estatubatuar margolaria, Hudson Ibaiaren Eskolaren sortzailea (j. 1801).
• 1853 - Saturnino Calleja, espainiar editorea, pedagogoa, idazlea eta itzultzailea (h. 1915).
• 1855 -
  • Ellen Day Hale, estatubatuar margolari eta inprimatzaile inpresionista (h. 1940).
  • Erik Werenskiold, norvegiar margolari eta ilustratzailea (h. 1938).
• 1861 - Elizabeth Bisland, estatubatuar kazetari eta idazlea (h. 1929).
• 1869 - Adelheid Popp, austriar kazetari eta politikaria, feminista eta sozialista (h. 1939).
• 1872 - Rita de Morais Sarmento, portugaldar ingeniari zibila, Portugalen, eta ziurrenik Europa osoan, titulu hori lortu zuen lehen emakumea (h. 1931).
• 1881 - Carlo Carrà, italiar margolaria (h. 1966).
• 1890 - Severina Luna de Orosa, filipinar medikua eta idazle hispanista (h. 1984).
• 1900 - Hans-Georg Gadamer, alemaniar filosofoa (h. 2002).
• 1902 - Arne Jacobsen, danimarkar arkitektoa (h. 1971).
• 1903 - Antonio Machín, kubatar abeslaria (h. 1977).
• 1904 -
  • Keith Holyoake, Zeelanda Berriko lehen ministro eta gobernadore orokorra (h. 1983).
  • Lucile Randon, 118 urte eta 340 egun bizi izandako frantziarra, heriotza momentuan munduan bizirik irauten zuen pertsona zaharrena (h. 2023).
• 1908 - Vivian Ernest Fuchs, britainiar geologo eta ikertzailea (h. 1999).
• 1909 -
  • Max Baer, estatubatuar boxeolaria (h. 1959).
  • Claude Chevalley, frantziar matematikaria (h. 1984).
  • Joseph L. Mankiewicz, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 1993).
• 1912 - Rudolf Firkušný, txekiar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1994).
• 1915 -
  • Patrick Leigh Fermor, ingeles militar eta idazlea (h. 2011).
  • Pepe Iglesias, argentinar antzezle komikoa (h. 1991).
• 1916 - Dionys Mascolo, frantziar idazle eta filosofoa (h. 1997).
• 1917 -
  • Giuseppe de Santis, italiar zinema-zuzendari eta idazlea (h. 1997).
  • Sidney Sheldon, estatubatuar zinema-gidoigilea eta eleberrigilea (h. 2007).
• 1920 - Faruk Egiptokoa, Egiptoko erregea (h. 1965).
• 1925 - Amparo Rivelles, espainiar antzezlea (h. 2013).
• 1926 -
  • Paul Bocuse, frantziar sukaldaria, nouvelle cuisine mugimenduaren sortzaileetako bat (h. 2018).
  • Leslie Nielsen, kanadar aktorea (h. 2010).
  • Nicolás Sánchez-Albornoz, espainiar historialaria.
• 1932 - Carlyle Glean, Grenadako 5. gobernadore orokorra (h. 2021).
• 1934 -
  • Manuel Antonio Noriega, Panamako jenerala eta de facto herrialdeko diktadore militarra (h. 2017).
  • John Surtees, ingeles pilotua, automobilismoko eta motoziklismoko munduko txapeldun izatera iritsi den historiako pilotu bakarra (h. 2017).
• 1935 - Gene Vincent, estatubatuar musikaria, rock and rollaren eta rockabillyaren aitzindarietako bat (h. 1971).
• 1936 - Burt Reynolds, estatubatuar aktorea (h. 2018).
• 1937 - Maryse Condé, idazlea, feminista eta Karibeko kultura afrikarraren zabalkundeko ekintzailea.
• 1942 - Mike Markkula, Apple Computer sortzeko finantzazioa eman zuen enpresaria.
• 1943 - Joselito, espainiar abeslari eta aktore ohia.
• 1945 - Michael Scott, Apple Computerreko bigarren zuzendari exekutiboa.
• 1950 - Tino Casal, espainiar abeslari eta konposatzailea (h. 1991).
• 1955 - Pratibha Parmar, britainiar zinemagilea.
• 1956 - María Xosé Agra Romero, galiziar filosofoa, filosofia politikoan eta teoria kritiko feministan aditua.
• 1958 - Hiroshi Yoshida, japoniar futbolari ohia.
• 1961 - Sikivu Hutchinson, estatubatuar idazle eta ekintzaile afroamerikarra.
• 1962 -
  • Sheryl Crow, estatubatuar abeslari, musikagile eta aktorea.
  • Eric Vanderaerden, belgiar txirrindulari ohia.
• 1964 -
  • Antonio Camacho Vizcaíno, Espainiako Barne Arazoetako ministro ohia.
  • Sarah Palin, estatubatuar politikaria, Alaskako gobernadore ohia.
• 1969 -
  • Jennifer Aniston, estatubatuar aktorea.
  • Yoshiyuki Hasegawa, japoniar futbolari ohia.
• 1971 - Phia Ménard, frantziar antzezle, koreografo eta antzerki zuzendari feminista.
• 1972 - Kelly Slater, estatubatuar surflaria, hamaika aldiz ASPko Munduko Surf Txapelketaren irabazle.
• 1973 - Varg Vikernes, musikaria, konpositorea, abeslaria eta Norvegiako black metalaren aitzindarietako bat.
• 1974 - D'Angelo, estatubatuar musikaria.
• 1975 - Marek Špilár, eslovakiar futbolaria (h. 2013).
• 1976 - Alexandra Neldel, alemaniar aktorea.
• 1980 - Juan Barrero, espainiar irakasle eta zinemagilea.
• 1981 -
  • Juan José Cobo, espainiar txirrindulari ohia.
  • Ivan Nikčević, serbiar eskubaloi jokalaria.
  • Sonia Rolland, franko-ruandar modelo eta antzezlea.
• 1982 - Natalie Dormer, ingeles aktorea.
• 1986 - Francisco Silva Gajardo, txiletar futbolaria.
• 1992 - Taylor Lautner, estatubatuar aktorea.
• 1994 -
  • Andrea de la Nava, bizkaitar futbolaria.
  • Musashi Suzuki, japoniar futbolaria.
• 1996 - Lucas Torreira, uruguaitar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1894 - Emilio Arrieta, nafar musikagilea, Madrilen (j. 1821).
• 1896 - Xarles Harizpe, baxenafar politikaria eta euskal idazlea (j. 1817).
• 1911 - Daniel Irujo, nafar abokatu abertzalea (j. 1864).
• 1938 - Ramón Mendizabal, bizkaitar futbolaria, Badajozen (j. 1914).
• 1962 - Indalecio Prieto, euskal herritar politikari sozialista, Mexiko Hirian (j. 1883).
• 1972 - Rufina Azkue, euskal idazle eta kazetaria (j. 1898).
• 1973 - Adela Ibabe, ikastolako andereñoa, ezkongabe haurdun zela legez kanpoko abortu ebakuntza baten ondorioz hil zena (j. 1945).
• 1993 - Félix Ruiz Gabari, Gato, nafar futbolaria, Madrilen (j. 1940).
• 1996 - Santiago Onaindia, euskal idazlea, karmeldar fraidea, apaiza eta itzultzailea (j. 1909).
• 2008 - Miguel Soroa, Soroa II.a, elduaindar pilotaria (j. 1926)
• 2012 - Iñaki Beti, Deustuko Unibertsitateko irakaslea, kritiko literarioa, idazlea eta Psikologian eta Literaturan doktorea (j. 1958).

Mundua

• 244 - Gordiano III.a, erromatar enperadorea (j. 225).
• 641 - Heraklio, Bizantziar Inperioko agintaria.
• 731 - Gregorio II.a, Aita santua (j. 669).
• 824 - Paskoal I.a, Aita santua.
• 1560 - Beltrán II.a de la Cueva, Alburquerqueko II. dukea, espainiar noble eta militarra.
• 1649 - Maria Prusiakoa, alemaniar noblea (j. 1579).
• 1650 - René Descartes, frantziar filosofo eta matematikaria (j. 1596).
• 1680 - Elisabet Palatinatukoa, alemaniar aristokrata eta filosofoa (j. 1618).
• 1795 - Carl Michael Bellman, suediar poeta (j. 1740).
• 1823 - William Playfair, eskoziar injinari eta ekonomilaria, estatistikako datu diagramen lehenengo asmatzaileetako bat (j. 1759).
• 1829 - Aleksandr Griboedov, errusiar diplomazialari, antzerkigile, olerkari eta konpositorea (j. 1795).
• 1830 - Johann Baptist von Lampi Zaharra, austriar-italiar erretratu egile margolaria (j. 1751).
• 1862 - Elizabeth Siddal, britaniar olerkari, margolari eta modeloa (j. 1829).
• 1868 - Léon Foucault, frantziar fisikaria (j. 1819).
• 1870 - Carlos Soublette, Venezuelako presidentea (j. 1789).
• 1873 - Juan Bravo Murillo, Espainiako Elisabet II.aren garaietan Ministro-Kontseiluaren Presidentea (j. 1803).
• 1882 - Francesco Hayez, italiar margolaria (j. 1791).
• 1901 -
  • Ramón de Campoamor, asturiar poeta (j. 1817).
  • Milan I.a Serbiakoa, Serbiako erregea (j. 1854).
• 1904 - Vladimir Markovnikov, errusiar kimikaria (j. 1838).
• 1918 - Aleksei Kaledin, errusiar militarra, Don ibaiaren arroko eskualdeko kosakoa (j. 1861).
• 1931 - Charles Algernon Parsons, anglo-irlandar ingeniaria, lurrun-turbinaren asmatzailea (j. 1854).
• 1940 -
  • John Buchan (Tweedsmuireko 1. baroia), eskoziar eleberrigile, historialari eta politikaria (j. 1875).
  • Ellen Day Hale, estatubatuar margolari eta inprimatzaile inpresionista (j. 1855).
• 1948 - Sergei Eisenstein, sobietar antzerki eta zinema zuzendaria eta teorizatzailea (j. 1898).
• 1949 - Axel Munthe, suediar psikiatra eta idazlea (j. 1857).
• 1955 - Olga Jojlova, Errusiar Balletak konpainiako dantzaria eta Pablo Picassoren emaztea (j. 1891).
• 1963 - Sylvia Plath, estatubatuar poeta eta eleberrigilea (j. 1932).
• 1973 - Johannes Hans Daniel Jensen, alemaniar fisikaria, 1963ko Fisikako Nobel Saria (j. 1907).
• 1974 - Hilda Gadea, perutar ekonomialaria (j. 1925).
• 1975 -
  • Hideo Shinojima, japoniar futbolaria (j. 1910).
  • Richard Ratsimandrava, Madagaskargo presidentea (j. 1931).
• 1976 - Lee J. Cobb, estatubatuar aktorea (j. 1911).
• 1977 - Louis Beel, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1902).
• 1978 - Harry Martinson, suediar idazlea, 1974ko Literaturako Nobel Saria (j. 1904).
• 1986 - Frank Herbert, zientzia-fikzioko estatubatuar idazlea (j. 1920).
• 1991 -
  • Ricardo Gullón, espainiar literatura-kritikaria (j. 1908).
  • Oscar Nitzchke, alemaniar arkitektoa (j. 1900).
• 1993 - Robert William Holley, estatubatuar biokimikaria, 1968ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1922).
• 1994 -
  • Mercedes Comaposada, espainiar aktibista, Mujeres Libres erakundearen sortzaileetakoa (j. 1901).
  • William Conrad, estatubatuar aktorea (j. 1920).
  • Paul Feyerabend, austriar filosofoa (j. 1924).
  • Vincent Wigglesworth, britainiar entomologoa (j. 1899).
• 2000 - Roger Vadim, frantziar zinemagilea (j. 1928).
• 2001 - Masao Ono, japoniar futbolaria (j. 1923).
• 2002 - Barry Foster, ingeles zinema, antzerki, telebista eta irratiko aktorea (j. 1927).
• 2004 -
  • Marcos Kaplan, argentinar soziologoa (j. 1927).
  • Shirley Strickland, abiadura eta hesidun lasterketetan espezializatutako australiar atleta (j. 1925).
• 2008 -
  • Emilio Carballido, mexikar idazlea (j. 1925).
  • Patsy O'Connell Sherman, estatubatuar kimikaria, matematikaria eta asmatzailea (j. 1930).
• 2009 - Willem Johan Kolff, holandar-estatubatuar medikua (j. 1911).
• 2010 - Alexander McQueen, ingeles moda diseinatzailea (j. 1969).
• 2012 - Whitney Houston, estatubatuar abeslari, aktore, ekoizle eta modeloa (j. 1963).
• 2014 - Santiago Segura Munguía, espainiar latinista (j. 1922).
• 2017 - Kurt Marti, suitzar idazlea (j. 1921).
• 2019 - Sibghatullah Mojaddedi, Afganistango presidentea (j. 1925).
• 2020 - Joseph Vilsmaier, alemaniar zinema zuzendaria (j. 1939).
• 2021 - Teresa Burga, perutar artista multimedia eta kontzeptuala (j. 1935).
• 2022 - Isabel Torres, kanariar telebista aurkezlea, irrati esataria eta aktorea (j. 1969).

Jaiak eta urteurrenak

• Lurda edo Lurdeseko Andre Mariaren eguna, Eliza Katolikoan.
• Sehaska egutegiko izendegia: Udalaitz/Udalatx eta Lurdes.
• Neska eta Emakume Zientzialarien Nazioarteko Eguna
• Gaixoen Munduko Eguna
• Iraultza Islamikoaren garaipen eguna, Iranen.
• Nazioaren sorreraren eguna, Japonian.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2335
• Multimedia: 11 February

Otsailaren 10 | Urteko egutegi | Otsailaren 12