Odisha

Orissa
	India
Administrazioa
Izen ofiziala	ଓଡ଼ିଶା; उड़ीसा; Odisha
Herrialdea	India
ISO 3166-2	IN-OD
Hiriburua	Bhubaneswar
Chief Minister of Odisha (en)	Mohan Charan Majhi (en)
Zatiketa	ikusi Northern division (en) , Central division (en) eta Southern division (en) ;
Geografia
Koordenatuak	20°09′N 85°30′E / 20.15°N 85.5°E
Azalera	155,820 km²
Mugakideak	Mendebaldeko Bengala, Jharkhand, Chhattisgarh eta Andhra Pradesh
Demografia
Biztanleria	41.974.218 (2011); 5.267.298 (2005)
Dentsitatea	236 bizt/km²
Informazio gehigarria
Hizkuntza ofiziala	Odia
	www.orissa.gov.in

Orissa Indiako ekialdeko estatua da, Bengalako golkoan kokatutakoa, Dekkan penintsulako ipar-ekialdean. Hiriburua Bhubaneswar da.

Geografia

Goi-ordokiek eta mendiek hartzen dute estatuko lurralderik gehiena. Mahanadi, Brahmani eta Baitarani ibaiak lurrak ureztatzeko erabiltzen dira eta, oro har, mendebaletik ekialderako norabidea dute. Klima tropikala da.

Historia

Kalinga dinastiarekin erresuma aberatsa zen Budaren garaian. K.a. III. mendean Asoka enperadorea hartaz jabetu zen denbora batez, baina burujabetasuna berreskuraturik, itsas herri ahaltsua izan zen kristautasunaren lehen mendeetan. Ganga dinastiarekin urrezko aroa iritsi zuen (1078-1264). 1592an mongolek beretu zuten, eta 1803an ingelesek konkistatu zuten. 1949an egin zen Indiako Batasuneko estatu.

Ekonomia

Biztanleriaren % 90 inguru herrixketan bizi da, eta nekazaritza dute jarduera nagusia: arroza, landare oliodunak, azukre kanabera, jutea, kokoa, etab.; azienda (bufaloak, behiak, ardiak, ahuntzak). Barnealdeko basoetan zenbait tribu primitibo bizi dira oraino, ehiza, bilketa eta nekazaritza ibiltaria egiten dutenak.

Meatze baliabide garrantzitsuak: burdina, kromita (Indiako lehen ekoizlea), manganesoa, grafitoa, bauxita, etab. Industria nagusiki baliabide horien ingurukoa da. Arrantza ere garrantzitsua da.

Artea eta kultura

Indiako kulturan garrantzi handia izan dute Orissako santutegi ospetsuek, Bhubaneswarrekoak bereziki (VIII-IX. mendeak). Bestalde, orissi deiturikoa Indiako bost dantza mota klasikoetako bat da. Leinu asko daude eta erabiltzen diren hizkuntzak munda, dravidikoa eta oriya dira.

Banaketa administratiboa

Orissak 30 barrutitan banatuta dago. Hona hemen:

Angul
Boudh
Bhadrak
Balangir
Bargarh
Baleswar
Cuttack
Debagarh
Dhenkanal
Ganjam
Gajapati
Jharsuguda
Jajapur
Jagatsinghpur
Khordha
Kendujhar
Kalahandi
Kandhama
Koraput
Kendrapara
Malkangiri
Mayurbhanj
Nabarangpur
Nuapada
Nayagarh
Puri
Rayagada
Sambalpur
Subarnapur
Sundargarh

Hiriburua eta hiri handiena Bhubaneswar da. Beste hiri nagusiak Cuttack, Sambalpur,Berhampur,Balasore, Puri eta Rourkela dira.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Estatuko webgune ofiziala

Datuak: Q22048
Multimedia: Odisha / Q22048