Thomas Malthus

Thomas Malthus
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Thomas Robert Malthus
Jaiotza	Westcott (en) eta Surrey, 1766ko otsailaren 13a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua ; Britainia Handiko Erresuma 1801eko urtarrilaren 1a)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Bath, 1834ko abenduaren 23a (68 urte)
Familia
Aita	Daniel Malthus
Ama	Catherine Graham
Ezkontidea(k)	Harriet Eckersall (en)
Seme-alabak	ikusi Henry Malthus (en) ; Lucy Malthus (en) ; Emily Malthus (en) ;
Haurrideak	ikusi Mary Anne Malthus (en) ; Sydenham Malthus (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Warrington Academy (en) ; Cambridgeko Unibertsitatea ; Jesus College (en) ; (1784 -
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	William Frend (en) ; Gilbert Wakefield
Jarduerak
Jarduerak	ekonomialaria, saiakeragilea, estatistikaria, demografoa, apaiz anglikanoa, soziologoa, matematikaria eta idazlea
Lan nabarmenak	ikusi Malthusian growth model (en) ; Malthusianismo; An Essay on the Principle of Population (en) ; Malthusen hondamendia;
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea ;
Influentziak	Jean-Jacques Rousseau
Kidetza	Royal Society; Zientzien Errusiar Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	anglikanismoa

Thomas Robert Malthus (Dorking, 1766ko otsailaren 14a - Bath, 1834ko abenduaren 29a) ekonomialari ingelesa eta apaiz protestantea izan zen. Demografiaren sortzailetzat jotzen da.

Biografia

Thomas Malthus ekonomia oparoko familian jaio zen, zortzi semealabetatik bigarrena izanik. Bere aita David Hume filosofoaren lagun gertua zen. 1784tik aurrera Cambridgeko Unibertsitatea ospetsuan garatu zituen goi mailako ikasketak eta 1797an apaiz anglikanoa izendatu zuten. Hiru semealaba izan zituen Harriet Eckersall emaztearekin.

Teoria

Bere lanik garrantzitsuena, Biztanleriaren printzipioaren saiakera, alegia, 1798an argitaratu zuen. Bertan, tesi iraultzailea garatu zuen Malthusek, esanez munduko biztanleria progresio geometrikoan hazten dela, bizibideen hazkundeak progresio aritmetikoa jarraitzen duen bitartean. Ondorioz, gizateria ogibiderik gabe aurkituko da momentu jakin batean, Malthusen hondamendia gisa ezagutzen den zorigaiztoko unean, hain zuzen.

Teoria hauek direla eta, baliabideak mugatuak diren heinean, gizakia suntsipenera kondenatuta dagoela ziurtatu izana egotzi zaio, idatzita utzi ez bazuen ere. Berak adierazi zuena zera izan zen, gizakiaren birsortze-gaitasuna eta elikagaien ekoizpenaren arteko borroka etengabea izango zela. Biztanleriaren inguruko ideiok ekonomia zientzia iluna gisa ezagutzera eman izana bultzatu zuten.

Kapitalismoaren jarraitzaileek Malthusen ideiak defendatu dituzte maiz. Zentzu horretan, eskuin-muturreko idealak piztea ere egotzi zaio, baita arrazakeria ere^[1].

Eragina

Malthusen saiakera seminala 1838an irakurri ondoren otu zitzaion Charles Darwini hautaketa naturalaren teoria garrantzitsua, berak aitortu bezala^[2].

John Maynard Keynes ekonomialari ezagunak bere ideien aitzindaritzat jo zuen Malthus.

Gabriel Arestik ere aipatu zuen haren 1970eko Harrizko herri hau lanan barnako Ekainaren 26 egun olerkian, honakoa esanez:

«	Limosna bat Purgatorioko arima gosetuen alde, Malthusen teoria madarikatuak ez daitezen bertan ere egiazta...	»
—Gabriel Aresti, ^[3]

Erreferentziak

Ikus, gainera

Biztanle dentsitatea

Kanpo loturak

(Ingelesez) Malthusen An Essay on the Principle of Population saiakera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Thomas Malthus

Datuak: Q13526
Multimedia: Thomas Malthus / Q13526

[1] (Gaztelaniaz) Malthusen biografia kritiko laburra eudmet.net webgunean

[2] Eboluzionismoaren inguruko artikulua zientzia.net webgunean^{[Betiko hautsitako esteka]}

[3] Gabriel Arestiren Ekainaren 26 egun olerkia

[1]

[2]

[3]