Liburutegien Elkarte eta Erakundeen Nazioarteko Federazioa

Wikipedia, Entziklopedia askea
Liburutegien Elkarte eta Erakundeen Nazioarteko Federazioa
Datuak
Izen ofiziala
The International Federation of Library Associations and Institutions
Izen laburraIFLA
Motanazioarteko erakundea, liburutegien elkartea, elkarte profesionala eta irabazteko asmorik gabeko erakundea
HerrialdeaHerbehereak
Jarduera
KidetzaInternational Science Council (en) Itzuli eta UNESCO Global Open Science Partnership
Eskumendekoak
IFLA Study Group on the Functional Requirements for Bibliographic Records (en) Itzuli
Agintea
LehendakariaBarbara Lison (en) Itzuli, Isak Collijn (en) Itzuli, William Warner Bishop (en) Itzuli, Marcel Godet (en) Itzuli, Wilhelm Munthe (en) Itzuli, Pierre Bourgeois (en) Itzuli, Gustav Hofmann (en) Itzuli, Frank Francis (en) Itzuli, Herman Liebaers (en) Itzuli, Preben Kirkegaard (en) Itzuli, Else Granheim, Hans-Peter Geh (en) Itzuli, Robert Wedgeworth (en) Itzuli, Christine Deschamps (en) Itzuli, Kay Raseroka (en) Itzuli, Alex Byrne (en) Itzuli, Claudia Lux (en) Itzuli, Ellen Tise (en) Itzuli, Ingrid Parent (en) Itzuli, Sinikka Sipilä (en) Itzuli, Donna Wills Scheeder (en) Itzuli, Glòria Pérez-Salmerón eta Christine Mackenzie (en) Itzuli
Egoitza nagusi
Osatuta
IFLA Section on Library Services to Multicultural Populations (en) Itzuli
IFLA's Bibliographic Conceptual Models Review Group (en) Itzuli
IFLA. Section of Public Libraries (en) Itzuli
International Federation of Library Associations and Institutions (en) Itzuli
Standing Committee of the IFLA Cataloguing Section (en) Itzuli
Standing Committee of the IFLA Section on Classification and Indexing (en) Itzuli
Universal Bibliographic Control (en) Itzuli  2003ko martxoaren 1a
Legezko formavereniging met volledige rechtsbevoegdheid (en) Itzuli
Ekonomia
Diru-sarrerak1.189.959 € (2020)
Historia
Sorrera1927
webgune ofiziala
Facebook: IFLA.org Twitter: IFLA Instagram: iflaglobal LinkedIn: international-federation-of-library-associations-and-institutions Youtube: UC2oCdb5FsWk3QxjIsVqpQNQ Vimeo: ifla Flickr: 29894388@N04 Edit the value on Wikidata

 

Liburutegien Elkarte eta Erakundeen Nazioarteko Federazioa edo IFLA (siglak ingelesezko izenetik datoz: International Federation of Library Associations and Institutions) nazioarteko organo bat da, liburutegien mende dauden pertsonen eta informazio profesionalen interesak ordezkatzen dituena. IFLA irabazi asmorik gabeko gobernuz kanpoko erakunde bat, Eskozian sortu zen 1927an eta Hagako Herbehereetako Liburutegi Nazionalean du egoitza nagusia. IFLAk Munduko Liburutegiaren eta Informazioaren Urteko Biltzarra babesten du, eta informazioa, ideiak eta proiekzioak eskuratzea sustatzen du, gizartea, hezkuntza, kultura, demokrazia eta ekonomia ahalduntzeko. IFLAk hainbat argitalpen ere ekoizten ditu, besteak beste, IFLA Journaldelakoa.[1]

IFLAk UNESCOrekin lankidetzan dihardu, eta elkarrekin sortutako hainbat manifestu sortu ditu.[2] IFLA Blue Shielden sortzaileetako bat ere bada. Blue Shield munduko kultura-ondarea babesteko lan egiten du, gerra eta hondamendi naturalek mehatxatzen dutenean.[3]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2011ko IFLAren bilera Hagan.

IFLA Edinburgon (Eskozia) sortu zen 1927ko irailaren 30ean, Europako eta Estatu Batuetako 14 herrialdetako liburutegi-elkarteek ebazpen bat sinatu zutenean Erresuma Batuko Liburutegien Elkartearen 50. urteurrenean. Isak Collijn, Suediako Liburutegi Nazionaleko burua, lehen lehendakaria aukeratu zuten. Lehen estatutuak 1929an onartu ziren Erroman, Bibliotekonomia eta Bibliografiaren Mundu Biltzarrean.[4][5]

1950eko hamarkadan, Europatik eta Estatu Batuetatik kanpoko lehen liburutegi-elkarteak elkartu ziren: Txina, India, Japonia, Mexiko eta Filipinak. 1958an, taldea 42 herrialdetako 64 elkartetara zabaldu zen. 1962an idazkaritza iraunkor bat sortu zuten. 1970ean, 52 herrialdetako 250 kide zeuden. Idazkaritza Hagara eraman zuten 1971n. 1974an, IFLAko kideen kopurua 600koa zen, 100 herrialdetan banatua.[4]

Afiliazio-irizpideak liburutegi-elkarteetatik haratago zabaldu ziren 1976an, erakundeak, liburutegiak, eskola liburutegiak eta institutu bibliografikoak sartzeko. Une horretan, «erakunde» hitza gehitu zitzaion erakundearen izenari. Ordutik, kide kategoria berriak sortu ziren, norbanakoak barne.[4]

IFLAk 1.700 kide baino gehiago ditu 155 bat herrialdetan. Koninklijke Bibliotheeken, hots, Herbeheretako Liburutegi Nazionalean du egoitza, Hagan.

2021ean, lehen aldiz, IFLAk Liburutegiaren eta Informazioaren Mundu Biltzarra (WLIC) online egin zuen, mundu mailako pandemia ondorioz.[6]

IFLAren helburuak hauek dira:

  • Bibliotekonomia ordezkatzea nazioarteko intereseko gaietan.
  • Liburutegietako langileen etengabeko prestakuntza sustatzea.
  • Liburutegiko zerbitzuetarako jarraibideak garatu, mantendu eta sustatzea.

IFLAko idazkari nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IFLAko idazkari nagusien zerrenda[7]
Izena Aldia
Sharon Memis 2023 (Jardunean)
Helen Mandl 2021-2023
Gerald Leitner 2016–2021
Jennefer Nicholson 2008-2016
Peter Lor 2005-2008
Rasu Ramachandran 2005
Ross Shimmon 2004
Leo Voogt 1992-1998
Paul Nauta 1987–1992
Marhello Wijnstroom 1971/1987
Anthony Thompson 1962 - 1970
Maria Razumovsky 1962 (bitartekoa)
Joachim Wieder 1958–1962
Tietse Pieter Seven sma 1929 – 1958
Heinrich Uhlendahl 1928 – 1929

Atalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nola identifikatu albiste faltsuak, IFLAren argitalpena (2017)

60 azpiatal, programa estrategiko eta interes bereziko talde baino gehiago bost ataletan antolatzen dira, IFLAren jarduera eta programa ugari gauzatzeko.[8]

Hona hemen atal horiek:

  • Liburutegi-motak (I. Atala) - azpiatal hauek ditu: liburutegi akademikoak, ikerketakoak, publikoak, bereziak eta eskolakoak; Arau Batzordearentzako programa estrategikoa; eta interes bereziko taldeak, Munduko Osasunerako Ebidentzia eta Hondamendietarako Taldea (E4GDH) barne.[9][10]
  • Liburutegi Bildumak (II. Atala) - bildumak, liburu bitxiak eta bilduma bereziak eta komunikabideak eskuratzeari eta garatzeari buruzko azpiatalak ditu; kontserbazioari eta kontserbazioari buruzko programa estrategikoak (PAC) eta Arauen Batzordea; eta LGBTQ erabiltzaileei eta liburutegien argitalpenari buruzko interes-talde bereziak.[11]
  • Liburutegi-zerbitzuak (III. Atala) - bibliografiari, katalogazioari eta gai herri indigenei buruzko azpiatalak; UNIMARCri eta Arauen Batzordeari buruzko programa estrategikoak; eta makrodatu eta humanitate digitalei buruzko interes-talde bereziak.[12]
  • Lanbidearen laguntza (IV. Atala) - azpiatal hauek ditu: eraikinei eta liburutegi-ekipoei buruzko azpiatalak, teoria eta ikerketa, eta estatistikak eta ebaluazioa; programa estrategikoak Informazioa eta Adierazpen-askatasuna Eskuratzeko Askatasunerako Batzorderako (FAIFE), Egile Eskubideen eta beste gai juridiko batzuei buruzko Batzorderako (CLM) eta Arauen Batzorderako; eta interes-taldeak, horien barne Emakumeak, Informazioa eta Liburutegien interes-talde bereziak eta Hezkuntza Garapen bidean dauden herrialdeetan.[13]
  • Eskualdeak (V. Atala) - azpiatal hauek ditu: Afrika, Asia eta Ozeania, Latinoamerika eta Karibe; Liburutegiak Garatzeko Programarako (LDP) eta Arauen Batzorderako programa estrategikoak; eta Informazioa Eskuratzeko Sarerako interes bereziko Afrikako taldea (ATINA).[14]

Programa estrategikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IFLAk sei programa estrategiko gauzatzen ditu:

  • Arau Batzordea
  • Egile eskubidea eta beste gai juridiko batzuren Aholkularitza Batzordea (CLM)
  • Informazioa Eskuratzeko eta Adierazpen-askatasunerako Aholkularitza Batzordea (FAIFE)
  • Liburutegiak Garatzeko Programa (IEP)
  • Kontserbatzeko eta zaintzarako programa estrategikoa (PAC)
  • UNIMARCen programa estrategikoa.[8]

Manifestuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IFLAk hainbat manifestutan sustapena eman eta lagundu du, liburutegiekin zerikusia duten hainbat gairen inguruan. Adierazpen horien artean daude:

  • IFLA/UNESCO Liburutegi Publikoaren Manifestua 1994 (1994)[15]
  • IFLA/UNESCO Eskola Liburutegiaren 1999ko Manifestua (1999)[16]
  • Liburutegiei, informazioaren gizarteari buruzko Alexandriako Manifestua (2005)[17]
  • IFLAren manifestua, gardentasunari, gobernantza onari eta ustelkeriaren aurkako askatasunari buruzkoa (2008)[18]
  • IFLA/UNESCO Kultura Anitzeko Liburutegiaren Manifestua (2009)[19]
  • IFLA Liburutegi Estatistikoa Manifestua (2010)[20]
  • Liburutegi digitaletarako IFLA/UNESCO manifestua (2010)[21]
  • IFLA manifestua, inprimatutako ezgaitasuna duten pertsonak zaintzen dituzten liburutegietarako (2012)[22]
  • Interneteko manifestua 2014 (2014)[23]
  • Liburutegiko manifestua Europarentzat (2019)[24]
  • IFLAko Eskola Liburutegiaren Manifestua (2021)[25]

Lehendakariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IFLAko lehendakaria Vicki McDonald da egun.[26]

Liburutegien Elkarte eta Erakundeen Nazioarteko Federazioko lehendakarien zerrenda[27]
Izena Herrialdea Aldia
Isak Collijn   Suedia 1927-1931
William Warner Bishop   AEB 1931 – 1936
Marcel Godet    Suitza 1936 – 1947
Wilhelm Munthe   Norvegia 1947–1951
Pierre Bourgeois    Suitza 1951 - 1958
Gustav Hofmann   Mendebaldeko Alemania 1958–1963
Frank Francis   Erresuma Batua 1963 – 1969
Herman Liebaers   Belgika 1969 – 1974
Kirkegaard prebena   Danimarka 1974-1979
Else Granheim   Norvegia 1979-1985
Fernando -Peter Apena   Mendebaldeko Alemania 1985 – 1991
Robert Wedgeworth   AEB 1991tik 1997ra
Christine Deschamps   Frantzia 2003
Kay Raseroka   Botswana 2003 – 2005
Alex Byrne   Australia 2005 – 2007
Claudia Lux   Alemania 2007-2009
Ellen Dit   Hego Afrika 2011
Ingriden aita   Kanada 2011 – 2013
Sinikka Sipilä   Finlandia 2015
Donna Scheeder   AEB 2017-2015
Gloria - Salmeron   Espainia 2017-2019
Christine Mackenzie   Australia 2019–2021
Barbara Lison[28]   Alemania 2021–2023
Vicki McDonald   Australia 2023–2025

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «IFLA Journal» SAGE Journals.
  2. ↑ IFLA: The International Federation of Libraries. Goethe.de.
  3. ↑ (Ingelesez) «History» Blue Shield International.
  4. ↑ a b c Henry, Carol.
  5. ↑ Wilhite, Jeffrey M. 2012.
  6. ↑ World Library and Information Congress. .
  7. ↑ «Past IFLA Secretaries General» International Federation of Library Associations and Institutions.
  8. ↑ a b «IFLA -- Activities and Groups» www.ifla.org.
  9. ↑ «IFLA -- Evidence for Global and Disaster Health (E4GDH) Special Interest Group» www.ifla.org.
  10. ↑ «IFLA -- Division of Library Types» www.ifla.org.
  11. ↑ «IFLA -- Division of Library Collections» www.ifla.org.
  12. ↑ «IFLA -- Division of Library Services» www.ifla.org.
  13. ↑ «IFLA -- Division of Support of the Profession» www.ifla.org.
  14. ↑ «IFLA -- Division of Regions» www.ifla.org.
  15. ↑ «IFLA -- IFLA/UNESCO Public Library Manifesto 1994» www.ifla.org.
  16. ↑ «IFLA -- IFLA/UNESCO School Library Manifesto 1999» www.ifla.org.
  17. ↑ «IFLA -- Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society in Action» www.ifla.org.
  18. ↑ «IFLA -- IFLA Manifesto on Transparency, Good Governance and Freedom from Corruption» www.ifla.org.
  19. ↑ «IFLA -- IFLA/UNESCO Multicultural Library Manifesto» www.ifla.org.
  20. ↑ «IFLA -- IFLA Library Statistics Manifesto» www.ifla.org.
  21. ↑ «IFLA -- IFLA/UNESCO Manifesto for Digital Libraries» www.ifla.org.
  22. ↑ «IFLA -- IFLA Manifesto for libraries serving persons with a print disability» www.ifla.org.
  23. ↑ «IFLA -- Internet Manifesto 2014» www.ifla.org.
  24. ↑ (Ingelesez) «A Library Manifesto for Europe» A Library Manifesto for Europe.
  25. ↑ «IFLA -- IFLA School Library Manifesto (2021) open for comments» www.ifla.org.
  26. ↑ «IFLA President» IFLA.
  27. ↑ «IFLA Presidents» International Federation of Library Associations and Institutions.
  28. ↑ (Ingelesez) «IFLA President» IFLA.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Liburutegien_Elkarte_eta_Erakundeen_Nazioarteko_Federazioa&oldid=9537153"(e)tik eskuratuta