Ibai Urdina

Ibai Urdina
Yangzi
长江 (zh), 長江 (zh), Cháng Jiāng (Pinyin)
Ibai Urdina; Yangzi; 长江 (zh), 長江 (zh), Cháng Jiāng (Pinyin)
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	6.300 km
Geografia
Koordenatuak	33°26′39″N 90°56′10″E / 33.4442°N 90.9361°E
Estatu burujabe	Txinako Herri Errepublika
Txinako probintzia	Qinghai
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Jinsha Jiang (en) ; Heng River (en) ; Yalong River (en) ; Min River (en) ; Tuo River (en) ; Chishui River (en) ; Jialing ibaia; Wu River (en) ; Yuan ibaia; Han River (en) ; Zi River (en) ; Xiang ibaia; Gan River (en) ; Huai; Qinhuai River (en) ; Qingyi River (en) ; Shuiyang River (en) ; Fushui River (en) ; Qing River (en) ; De Qu (en) ; Q11131507 ; Q11570154 ; Sewu Qu (en) ; Q15928024 ; She Shui (en) ; Ruxi River (en) ; Yili He (en) ; Xixi River (en) ; Meigu River (en) ; Ouqu (en) ; Maisu River (en) ; Zengqu River (en) ; Sequ River (en) ; Huangpu ibaia;
Arroaren azalera	1.808.500 km²
Arro hidrografikoa	Yangtze River basin (en)
Ur-emaria	31.900 m³/s
Lakuak	Dongting lakua eta Poyang lakua
Iturburua	Tibeteko goi-ordokia eta Yangtze River source (en)
Bokalea; ()	Ekialdeko Txinako itsasoa (Shanghai)

Ibai Urdina edo Yangzi^[1]^[2]^[3] Asiako ibairik luzeena da, eta munduko hirugarrena. Ia 6.300 kilometroko luzera du, eta Txinan dago.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibaiaren izena oso eztabaidatua da. Txineraz izen ofiziala Cháng Jiāng da (txinera sinplifikatuz 长江, txinera tradizionalez 長江) eta "ibai luzea" esan nahi du. Hala ere, lehendabiziko izena europarrentzat Yangzi izan zen txinera sinplifikatuz 扬子江, txinera tradizionalez 揚子江), behe partean zuen izena. Espainian, Frantzian, Italian eta Euskal Herrian, gainera, Ibai Urdina izenaz ere ezaguna da; segur aski Frantzian asmatutako izena, Txinako beste ibai nagusiaren —Ibai Horiaren— izenaren ereduari jarraituz.

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Ibai Urdinaren delta»

Ibaia Qinghai ordokian eta Tibeten jaioa da, ekialdeko bidea hartzen du, Txinako Yunnan, Sichuan, Chongqing, Hubei, Hunan, Jiangxi, Anhui, Jiangsu probintzia eta eskualdeak zeharkatzen, azkenean Shanghain isurtzeko Ekialdeko Txinako Itsasoan.

Ibaia nabigagarria da ibilbide gehienetan. Itsasontziak Wuhanera heldu daitezke eta ontzi txikiak Yichangeraino.

Oro har, Yangzi ibaia jotzen da hegoaldeko eta iparraldeko Txinaren arteko mugatzat, baina txinatarrek muga hori Huai ibaiak egiten duela uste dute.

Hiru Arroiletako urtegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Hiru Arroiletako urtegia»

Hiru Arroiletako urtegia Yangzi ibaian dago

1994an, txinatar gobernuak Hiru Arroiletako eskualdean munduko urtegirik handiena egitea erabaki zuen. Eskualdea ekologikoki estimatutako eremuan kokatuta, ia 630 kilometro karratuko eremua du. Lanak 2007. urtean bukatu zituzten.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Asiako geografia

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Euskaltzaindia: 52. araua: Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak).
↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
↑ Lurdes ANSA, Alfontso MUJIKA eta beste: Munduko eta Euskal Herriko atlasa, geografikoa eta politikoa, Elhuyar, 2010.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

(Ingelesez) Van Slyke, Lyman P. 1988. Yangtze: nature, history, and the river. Stanford Book. ISBN 0-201-08894-0
(Ingelesez) Winchester, Simon. 1996. The River at the Center of the World: A Journey up the Yangtze & Back in Chinese Time, Holt, Henry & Company, 1996, hardcover, ISBN 0-8050-3888-4; trade paperback, Owl Publishing, 1997, ISBN 0-8050-5508-8; trade paperback, St. Martins, 2004, 432 pages, ISBN 0-312-42337-3

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q5413
Multimedia: Yangtze River / Q5413

[1] Euskaltzaindia: 52. araua: Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak).

[Euskaltzaindia171.araua-2] Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).

[3] Lurdes ANSA, Alfontso MUJIKA eta beste: Munduko eta Euskal Herriko atlasa, geografikoa eta politikoa, Elhuyar, 2010.

[1]

[2]

[3]