Punjabera
Wikipedia(e)tik
| Punjabera پنجابی / ਪੰਜਾਬੀ / Pañjābī |
||
|---|---|---|
| Non mintzatzen den: | Pakistan eta India. Punjabdiarren diaspora: EB, Malaysia, Saudi Arabia, AEB, Estatu Batuak, Kanada, Australia, Frantzia, Alemania, Hong Kong, Zeelanda Berria, Hegoafrika, Surinam, Guyana | |
| Eskualdea: | Punjab | |
| Hiztunak: | 88.000.000 [1] eta 57.129.000 artean [2] Mendebaldeko Punjabera: 61–62 milioi, Ekialdeko Punjabera 28 milioi |
|
| Rankina: | 21[2] | |
| Hizkuntza familia: | Indoeuroparra Indoirandarra Indoariarra Punjabera |
|
| Estatus ofiziala | ||
| Hizkuntza ofizialtzat duten lurraldeak: | India | |
| Erakunde araugilea: | Ez du | |
| Hizkuntza kodeak | ||
| ISO 639-1: | pa | |
| ISO 639-2: | pan | |
| ISO 639-3: | pan
|
|
| Oharra: baliteke orri honek Unicode kodearekin emandako NAF fonetika ikurrak edukitzea. | ||
Punjabera[3][4] (Shahmukhi idazkera: پنجابی; Gurmukhi idazkera: ਪੰਜਾਬੀ Pañjābī) Pakistan eta Indiako Punjabeko biztanleek hitz egiten duten indoariar hizkuntza da. Bere hiztunen artean musulman, sikh eta hindu badaude ere, XX. mendean sikhismoak bere hizkuntzat hartu du punjabera[5].
Ofizialtasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Indian punjabera 22 hizkuntza ofizialetako bat da: lehendabizikoa Punjaben eta Chandigarhen eta bigarrena Haryana, Himachal Pradesh eta Delhin. Pakistanen, berriz, ez da ofiziala eta Punjabeko eskualdeko hizkuntzatzat hartzen da.Hala ere, biztanleriaren %44.15aren hizkuntza da Pakistanen.
Punjabdarren diasporak bere hizkuntza eraman zuen Estatu Batuak, Australia, Erresuma Batua[6]) eta Kanada[7]
Hona hemen hiztunak 2005ean:
- Pakistan: 63.000.000
- India: 29.109.672
- Erresuma Batua: 1.600.000
- Kanada: 800.000
- Arabiar Emirerri Batuak: 720.000.
- Ameriketako Estatu Batuak: 700.000.
- Saudi Arabia: 640.000.
- Hong Kong: 270.000.
- Frantzia: 180.000.
- Australia: 120.000.
- Malasia: 100.000.
Lahore punjaberazko hiztun gehiago duen hiria da (biztanleriaren %86a).
Dialektoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hona punjaberaren dialektoak[8]:
Dialektoen adibideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Euskara | Majhi, Lahori/Amritsari | Pothohari | Dogri | Pahari |
|---|---|---|---|---|
| Zer ari zara egiten? (gizon-gizon) | Ki karda ae? | Ka karne uo? | Ke karde o? | Ke (kay) peya kare-nanh? |
| Zer ari zara egiten? (gizon-emakume) | Ki kardi aa? | Ka karani ay? | Ke karani ae? | Ke (kay) pai (payi) kare-neenh? |
| Zelan zaude? | Ki haal hai, | Keh aal e? | ke aal a? | Tudda ke haal e (eh)? |
| Punjaberaz hitz egiten duzu? | Tusin Punjabi Bol laende ho ? | Punjabii bolne uo? | Punjabi bolde o? | Punjabi uburne o? |
| Nongoa zara? | Tusin kidhar to ho? Tusi kidron aaye ho? |
Tusa kudhr nay aiyo? | Tus kudhr to o? | Kathe ne o? |
| Urte askotarako! | Tuhanu mil ke bahut khushi hoyi | Tusan milay tay boo khushi oye | Tusan nu miliye bahut khusi oyi | Tussan mil ke khushi thi. |
| Nola duzu izena? | Tuhada naam ki e? | Tusan naa ke aa? | Tusan da naa kay ai? | Tudda ke naanh ve? |
| Nire izena ... da | Mera naam ... e | Mara naa ... e | Mera naa ... e | Mainda naanh ... eh |
| Zein da zure herriaren izena? | Tuhade pind/graan da naam ki hai? Tuhada pind/graan kehda hai? |
Tusane graana naa ke aa? | Tusan da graan kay aa? | Tudde gerayenh na ke naanh ve? |
| Bai | Haan | Ahoo | Ah | Hanh |
| Ez | Nahin | Naa | Naa | Nainh |
| Gozoki batzuk jatea gura duzu? | Mithaee lainee aa? Mithaee Khaauge? |
Mithaee Kaso? | Mithaee khaani e? | Kuj mitha khaine o? |
| Maite zaitut | Main tainu pyar kardaa | Mai tuki pyar karna | Mai tusi pyar karna | Main tuhan pyar kare-nanh. |
| Zinemara joan ginen | Assi Cinema gaye sige | Assa cinema gaye saa | Assi cinema gaye ayan. | |
| Nora joan beharko nintzateke? | Mainu kitthe jana chahida hai? | mai kudhar jaa | Manh kathe wanjnanh chainaa. |
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Ethnologue
- ↑ a b Encarta: Languages Spoken by More Than 10 Million People
- ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak, Euskaltzaindia, http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf. Noiz kontsultatua: 2011-6-27.
- ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak, Euskaltzaindia, http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0053.pdf. Noiz kontsultatua: 2011-6-27.
- ↑ Paul R. Brass "Language, Religion and Politics in North India" iUniverse, 2005 ISBN 978-0-595-34394-2
- ↑ Britainiar Parlamentua: "Punjabi Community"
- ↑ Times of India: "Punjabi is 4th most spoken language in Canada"
- ↑ Patialako unibertsitatea
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Hizkuntza honek bere Wikipedia du. Bisita ezazu. |
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Punjabera  |
