Punjabera
Punjabera[3][4] (Shahmukhi idazkera: پنجابی; Gurmukhi idazkera: ਪੰਜਾਬੀ Pañjābī) Pakistan eta Indiako Punjabeko biztanleek hitz egiten duten indoariar hizkuntza da. Haren hiztunak musulmanak, sikhak eta hinduak badira ere, XX. mendean sikhismoak punjabera bere hizkuntzatzat hartu du [5].
Ofizialtasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Indian punjabera 22 hizkuntza ofizialetako bat da: lehendabizikoa Punjaben eta Chandigarhen eta bigarrena Haryana, Himachal Pradesh eta Delhin. Pakistanen, berriz, ez da ofiziala eta Punjabeko eskualdeko hizkuntzatzat hartzen da. Hala ere, herrialde hartako biztanleriaren % 44,15aren hizkuntza da.
Punjabdarren diasporak hizkuntza Estatu Batuetara, Australiara, Erresuma Batura[6] eta Kanadara[7] eraman zuen.
Hona hemen hiztunak 2005ean:
- Pakistan: 63.000.000
- India: 29.109.672
- Erresuma Batua: 1.600.000
- Kanada: 800.000
- Arabiar Emirerri Batuak: 720.000.
- Ameriketako Estatu Batuak: 700.000.
- Saudi Arabia: 640.000.
- Hong Kong: 270.000.
- Frantzia: 180.000.
- Australia: 120.000.
- Malaysia: 100.000.
Lahore punjaberazko hiztun gehien duen hiria da (biztanleriaren % 86).
Dialektoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hona punjaberaren dialektoak[8]:
Dialektoen adibideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Euskara | Majhi, Lahori / Amritsari | Pothohari | Dogri | Pahari |
|---|---|---|---|---|
| Zer ari zara egiten? (gizon-gizon) | Ki karda ae? | Ka karne uo? | Ke karde o? | Ke (kay) peya kare-nanh? |
| Zer ari zara egiten? (gizon-emakume) | Ki kardi aa? | Ka karani ay? | Ke karani ae? | Ke (kay) pai (payi) kare-neenh? |
| Zelan zaude? | Ki haal hai. | Keh aal e? | Ke aal a? | Tudda ke haal e (eh)? |
| Punjaberaz hitz egiten duzu? | Tusin Punjabi Bol laende ho? | Punjabii bolne uo? | Punjabi bolde o? | Punjabi uburne o? |
| Nongoa zara? | Tusin kidhar to ho? Tusi kidron aaye ho? |
Tusa kudhr nay aiyo? | Tus kudhr to o? | Kathe ne o? |
| Urte askotarako! | Tuhanu mil ke bahut khushi hoyi. | Tusan milay tay boo khushi oye. | Tusan nu miliye bahut khusi oyi. | Tussan mil ke khushi thi. |
| Nola duzu izena? | Tuhada naam ki e? | Tusan naa ke aa? | Tusan da naa kay ai? | Tudda ke naanh ve? |
| Nire izena ... da. | Mera naam ... e. | Mara naa ... e. | Mera naa ... e. | Mainda naanh ... eh. |
| Zein da zure herriaren izena? | Tuhade pind/graan da naam ki hai? Tuhada pind/graan kehda hai? |
Tusane graana naa ke aa? | Tusan da graan kay aa? | Tudde gerayenh na ke naanh ve? |
| Bai | Haan | Ahoo | Ah | Hanh |
| Ez | Nahin | Naa | Naa | Nainh |
| Gozoki batzuk jan nahi dituzu? | Mithaee lainee aa? Mithaee Khaauge? |
Mithaee Kaso? | Mithaee khaani e? | Kuj mitha khaine o? |
| Maite zaitut. | Main tainu pyar kardaa. | Mai tuki pyar karna. | Mai tusi pyar karna. | Main tuhan pyar kare-nanh. |
| Zinemara joan ginen. | Assi cinema gaye sige. | Assa cinema gaye saa. | Assi cinema gaye ayan. | |
| Nora joan behar nuke? | Mainu kitthe jana chahida hai? | Mai kudhar jaa. | Manh kathe wanjnanh chainaa. |
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Ethnologue
- ↑ a b Encarta: Languages Spoken by More Than 10 Million People
- ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2011-6-27).
- ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2011-6-27).
- ↑ Paul R. Brass "Language, Religion and Politics in North India" iUniverse, 2005 ISBN 978-0-595-34394-2
- ↑ Britainiar Parlamentua: "Punjabi Community"
- ↑ Times of India: "Punjabi is 4th most spoken language in Canada"
- ↑ Patialako unibertsitatea
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Bhardwaj, Mangat Rai (2016), Panjabi: A Comprehensive Grammar, Routledge, doi:10.4324/9781315760803, {{ISBN|9781138793859}}.
- Bhatia, Tej K. (2008), "Major regional languages", in Braj B. Kachru; Yamuna Kachru; S.N. Sridhar (eds.), Language in South Asia, Cambridge University Press, pp. 121–131, doi:10.1017/CBO9780511619069.008, {{ISBN|9780511619069}}.
- Grierson, George A. (1916). Linguistic Survey of India. Vol. IX Indo-Aryan family. Central group, Part 1, Specimens of western Hindi and Pañjābī. Calcutta: Office of the Superintendent of Government Printing, India.
- Jain, Dhanesh (2003), "Sociolinguistics of the Indo-Aryan Languages", in Cardona, George; Jain, Dhanesh (eds.), The Indo-Aryan Languages, Routledge, pp. 46–66, {{ISBN|978-0-415-77294-5}}.
- Masica, Colin (1991), The Indo-Aryan Languages, Cambridge: Cambridge University Press, {{ISBN|978-0-521-29944-2}}.
- Nayar, Baldev Raj (1966), Minority Politics in the Punjab, Princeton University Press, {{ISBN|9781400875948}}.
- Shackle, Christopher (2003), "Panjabi", in Cardona, George; Jain, Dhanesh (eds.), The Indo-Aryan Languages, Routledge, pp. 581–621, {{ISBN|978-0-415-77294-5}}.
- Bhatia, Tej. 1993 and 2010. Punjabi : a cognitive-descriptive grammar. London: Routledge. Series: Descriptive grammars. Gill H.S. [Harjit Singh] and Gleason, H.A. 1969. A reference grammar of Punjabi. Revised edition. Patiala, Punjab, India: Languages Department, Punjab University.
- Chopra, R. M., Perso-Arabic Words in Punjabi, in: Indo-Iranica Vol.53 (1–4).
- Chopra, R. M.., The Legacy of The Punjab, 1997, Punjabee Bradree, Calcutta.
- Singh, Chander Shekhar (2004). Punjabi Prosody: The Old Tradition and The New Paradigm. Sri Lanka: Polgasowita: Sikuru Prakasakayo.
- Singh, Chander Shekhar (2014). Punjabi Intonation: An Experimental Study. Muenchen: LINCOM EUROPA.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea] |
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
Datuak: Q58635
Multimedia: Punjabi language / Q58635